Ex-topman NMBS ontkent corruptie bij Fyra

De Italiaanse bouwer van de Fyra heeft de prijs van de trein op het allerlaatste ogenblik en om een onverklaarbare reden spectaculair de hoogte ingedreven. Ex-NMBS-topman NMBS Leo Pardon ontkent gesjoemel.

De prijs die de Italiaanse treinbouwer AnsaldoBreda voor de Fyra vroeg in de laatse fase van de openbare aanbesteding voor een hogesnelheidstrein tussen België en Nederland steeg onverklaarbaar, zo meldde de NOS op basis van een rapport dat de Nederlandse openbare omroep NOS heeft kunnen inkijken.

Geheim onderzoek
Volgens de NOS hebben de Belgische spoorwegen de afgelopen maanden in het geheim onderzoek gedaan naar de aankoop van de Fyra tien jaar geleden, wat een geheim rapport heeft opgeleverd. Het zou het rapport zijn dat door de NMBS aan de Belgische justitie is overgemaakt.

Zware druk
Er staat in dat de Belgen toen onder zware druk stonden van Nederland om toch maar in stemmen met een Italiaanse trein “die zij eigenlijk niet wilden hebben”, aldus de NOS. De aanbesteding was ook niet transparant, het moest allemaal veel te snel gaan en er was dus geen tijd om goed na te denken over alternatieven.

Significante onregelmatigheden
Bovenal maakten de accountants van de NMBS melding van “significante onregelmatigheden”. Het meest in het oog springende voorbeeld is de prijsstijging voor de Fyra, helemaal aan het eind van het aanbestedingsproces, zegt de NOS. Toen zaten de twee spoorwegmaatschappijen met nog twee partijen rond de tafel, een Franse treinbouwer en AnsaldoBreda.

“Op een of andere manier hadden die onderhandelaars een hele sterke voorkeur voor AnsaldoBreda, wat ze natuurlijk niet mochten vertellen”, klonk het bij de Nederlandse omroep.

Geen reden voor prijsverhoging“Maar er is iets gebeurd”, legde de NOS uit. Die prijs “ging opeens omhoog”, van 18,9 miljoen euro naar 20,7 miljoen euro per trein. Dat was dus tien procent meer op drie maanden tijd, “om onverklaarbare redenen want er is geen technische reden voor”. De accountants van de NMBS “vermoedden dat AnsaldoBreda wist dat het favoriet was”, waardoor de Italianen de prijs konden opdrijven.

Ex-topman NMBS Leo Pardon ontkent gesjoemel

Leo Pardon, die als directeur-generaal reizigers bij de NMBS tot 2007 nauw betrokken was bij de aankoop van drie treinstellen van AnsaldoBreda, zegt in een interview met de krant De Tijd dat de NMBS de Italiaanse constructeur nooit heeft vertrouwd. Hij herhaalt ook dat het dossier correct afgehandeld is. Pardon, die zes jaar geleden op pensioen ging, had de leiding in het aanbestedingsdossier voor de Fyra en is dus een sleutelfiguur in de aankoopprocedure.

Het Brusselse parket opende een vooronderzoek naar de procedure nadat de NMBS een rapport van Ernst & Young over het aankoopproces had overgemaakt. Pardon antwoordt in het interview bevestigend op de vraag of hij zich destijds zorgen maakte over de slechte reputatie van AnsaldoBreda en Finmeccanica. Maar er werd volgens hem van uitgegaan dat Belgische en Nederlandse ingenieurs het project wel in goede banen zouden
kunnen leiden. “En omdat we er niet helemaal gerust in waren hebben we ook spijkerharde garanties aangebracht in het contract met boeteclausules en verbrekingsmogelijkheden.”

‘Vreemd dat treinen überhaupt reden’

Verder in het interview zegt Pardon dat hij het vreemd vindt dat de trein, ondanks talrijke keuringen en testen, na enkele weken commerciële activiteiten plots “honderden fouten” vertoonde. “Vreemd toch dat men die treinen dan überhaupt liet rijden. Dat is volgens mij een belangrijkere vraag in dit dossier dan het verloop van de aankoopprocedure – die volledig correct was. Daar zou ik graag een onderzoek naar zien gebeuren.”

Pardon trekt het rapport van Ernst & Young over het aankoopproces niet in twijfel, maar vraagt ook een onderzoek door een neutraal orgaan als het Rekenhof. Hij herhaalt dat er niet gesjoemeld is tijdens de procedure. “Men mag gerust alle dossiers bekijken en onderzoeken die ik tijdens mijn 38-jarige carrière bij het spoor behandeld heb. Wie denkt dat daarin gesjoemeld is, zal van een kale reis terugkomen. Dat verzeker ik u.” (Belga/EE/SD)