Europese natuurherstelwet zorgt voor beroering: ‘Beseft Zuhal Demir wel wat er op ons afkomt?’

De Europese Natuurherstelwet, had u er al van gehoord? Tegen 2030 moet 20 procent van onze natuur hersteld zijn, zegt de Europese Commissie. Denk aan veengebieden, bossen en ook oceanen. Het herstel van de biodiversiteit is een hoeksteen van haar Green Deal. Maar volgens professor milieurecht en gewezen CD&V-kabinetschef Kurt Deketelaere (KU Leuven) moeten we ons zorgen maken.

‘We moeten er nú een maatschappelijk debat over voeren, want het zal enorm ingrijpend zijn voor een dichtbevolkt, geïndustrialiseerd gebied als Vlaanderen.’

Een betere biodiversiteit, daar kunt u toch niet tegen zijn?

Kurt Deketelaere: Nee, dat klopt. Maar kijk naar de stikstofdiscussie: Vlaanderen en Nederland staan nu al op hun kop. De oorsprong van dat probleem is de Europese Habitatrichtlijn uit 1992, waaruit de beschermde Natura 2000-gebieden voortvloeien. De impact van de voorgestelde Natuurherstelwet zal vele malen groter zijn. Het zal ook geen richtlijn zijn, waarmee lidstaten flexibel kunnen omgaan, maar een direct werkende verordening. We zullen verplichte herstelprogramma’s moeten opmaken. Beseft minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) wel wat er op ons afkomt? Dit zal niet alleen een impact hebben op de landbouwsector, maar ook op tal van andere maatschappelijke en economische sectoren. Ik heb er de minister nog niet over gehoord. Wel las ik haar vrije tribune in De Tijd, waarin ze lidstaten de mantel uitveegt omdat ze te snel zouden meegaan in het klimaatverhaal van Eurocommissaris Frans Timmermans.

‘Wie altijd met de kudde meegaat, zal regelmatig door de stront van een ander lopen’, schrijft ze.

Deketelaere:(lacht) Een fantastische zin, ik heb hem meteen genoteerd. Het ironische is dat de minister in dat stuk niets zegt over de Natuurherstelwet, die net als de Europese klimaatwetgeving werkt met plannen, percentages en deadlines. Ze heeft wel een punt dat lidstaten vanuit een soort van politieke correctheid vaak te makkelijk meegaan in de voorstellen van de Europese Commissie. Zonder hun huiswerk te maken en zonder doelbewust te onderhandelen.

Uit onderzoek van Knack bleek dat Demir vaak haar kat stuurt naar de Europese ministerraad voor Milieu.

Deketelaere: Terwijl ze verdorie overal op de eerste rij zou moeten zitten. Wat zien we nu? Demir blokkeert de interne Belgische onderhandelingen, die aan het Europese overleg voorafgaan, waardoor België niets kan zeggen op het Europese toneel. Stikstof of natuurbescherming zijn veel minder grote problemen in uitgestrekte landen als Frankrijk of Polen. Gaan we werkelijk toelaten dat zij de regels maken voor ons, door ons eigen stilzwijgen?

U bent lid van de raad van bestuur van de MRBB, de holding boven de Boerenbond. Die organisatie heeft geen baat bij verandering in het beleid. Maar kijk naar stikstof: Demir erfde een puinhoop na decennia non-beleid.

Deketelaere:(lacht) Ik leef echt niet in functie van de organisatie die mij dierbaar is, men weet dat ik altijd mijn mening zeg. Stikstof is een probleem en moet aangepakt worden. Dat zegt ook de Boerenbond. Alleen ben je niets met voluntaristische ministers als de juridische vertaling van het beleid niet klopt. Tussen haakjes: de N-VA zit al 20 jaar in de regering.

De regering heeft nu twee twistpunten uit het stikstofakkoord gelicht om ze tegen het einde van het jaar te onderzoeken. Is de crisis bezworen?

Deketelaere: Nee, de kat zal al op de koord komen wanneer de Raad van State rond de zomer advies geeft over de decreettekst met de punten waar wél overeenstemming over was. Neem de lijst van rode bedrijven. Plots is er naast de oude ook een nieuwe lijst van ‘piekbelasters’, met een andere behandeling. In een politiek akkoord is dat makkelijk in te schrijven, maar dit juridisch regelen op een niet-discriminerende wijze is iets anders. Eigenlijk heeft de regering met dit akkoord zich een halfjaar tijd gekocht om te overleven. Het was dit, of al vallen in maart.

Ten slotte, Open VLD blokkeert de knip in de groenestroomcertificaten, waarmee Demir het geld wilde halen ‘waar het zit’. Door dat njet blijven grote bedrijven zoals Katoen Natie van Fernand Huts subsidies slurpen.

Deketelaere: In plaats van 200 bedrijven komen 2000 bedrijven, ten onrechte, in het vizier. Het advies van de Raad van State werd van tafel geveegd, waardoor de kans op vernietiging door het Grondwettelijk Hof groot is. Het uitgangspunt van Demir is correct: er mag geen oversubsidiëring zijn, maar de uitwerking hangt met haken en ogen aan elkaar.