Dit jaar vieren Duitsland en België het 150ste geboortejaar van kunstenaar en architect Henry van de Velde. Om de man te herdenken kan u misschien eens in een van zijn treinwagons gaan eten.
Vanaf 13 september is er in het Jubelparkmuseum te Brussel de grote Van de Velde expositie “Passie – Functie – Schoonheid”. Ongeveer gelijktijdig verschijnen twee postzegels als herinnering aan één van de grootste bouwmeesters die België kende in de 20ste eeuw.
In de jaren twintig keerde Van de Velde terug naar België, kreeg hij een onderwijsopdracht in Gent en kon hij starten met zijn nieuwe school ISAD / La Cambre in Brussel, beter gekend als La Cambre.
Daarnaast bouwde hij verschillende woningen en kreeg hij de opdracht voor de Universiteitsbibliotheek in Gent. Deze periode wordt omschreven als Van de Velde’s “tweede Belgische periode”. Hij werd ook aangesteld als esthetisch adviseur van de Belgische Spoorwegen. In die hoedanigheid ontwierp hij de eerste klasse. Henry Van de Velde ontwierp elk detail en een hoofdkenmerk van de 1ste klasse was de aanwezigheid van twee coupés in het midden die afsluitbaar waren met een schuifdeur.
Een nieuwe bestemming voor de treinstellen
Het familiebedrijf Dossche uit Deinze, actief in de sector van de veevoeding, wilde zijn industriële activiteiten diversifiëren. In de jaren ’70 werd gestart met de restaurantketen Colmar waarbij het concept van gedeeltelijke zelfbediening werd geïntroduceerd. Om een nieuw restaurantconcept te ontwikkelen werd een studiereis naar Amerika gemaakt. Volgens Bernard Thomaes van Colmar kwam het idee om treinstellen te integreren na een bezoek aan Dallas en het succesvolle The Spaghetti Warehouse Restaurant.
Na jaren in dienst te zijn geweest van de NMBS werden de treinstellen met het interieur van Henry van de Velde vervangen en ook verkocht. Een fragment werd door directeur Lieven Daenens van het Design museum Gent opgenomen in de collectie. Een geheel treinstel was echter te groot voor een museum.
Het was dan voor het bedrijf Colmar de unieke gelegenheid om deze ruime treinstellen aan te kopen. In België staan er twee treinstellen, één in in Drogenbos en één in Kortrijk langs de Doorniksesteenweg. Velen in Kortrijk kennen deze blauwe treinwagon maar weinigen weten wie de auteur is van het interieur. Een mooi Van de Velde pareltje in Designstad Kortrijk.
“Le restaurant avec le wagon”
Sinds 1989 is Colmar ook aanwezig in Frankrijk onder de naam Crocodile. In totaal staan maar liefst 28 treinstellen van Henry van de Velde bij onze zuiderburen. Voor de meeste vestigingen werd gekozen voor twee wagons die evenwijdig aan elkaar zijn geplaatst met in het midden een bouwvolume met inkom, vestiaire, sanitair, centraal geplaatst buffetmeubilair en een aantal tafels.
De groep Colmar opteerde om het interieur zo intact mogelijk te behouden. Zelfs de aluminium bordjes boven de ramen met de Nederlandse vermelding “Niet Rokers” werden in Frankrijk niet verwijderd. In plaats van gesloopt te worden werden deze treinstellen door een Vlaamse ondernemer gered met kregen zij met veel respect een onverwachte bestemming.
Marc Dubois
