‘Er zouden veel meer Vlamingen in Brussel moeten zijn’

Professor Hugues Dumont (Universiteit Saint-Louis-Brussel) vindt dat N-VA’ers Hendrik Vuye en Veerle Wouters hem onterecht catalogiseren onder ‘zij die de Vlamingen uit Brussel verjagen’ en bijgevolg ‘het graf van België delven’. ‘Ik heb het al gezegd, ook tegen meneer Vuye: er zouden meer Vlamingen in Brussel moeten zijn.’

In een door mij weinig gesmaakte opinie op Knack.be en LeVif.be maken Hendrik Vuye en zijn collega parlementslid Veerle Wouters (N-VA) een eigenaardige analyse van mijn artikel over de zesde staatshervorming dat in Journal des tribunaux verscheen.

Na hun analyse denken ze mij in de categorie van ‘zij die de Vlamingen uit Brussel verjagen’ en bijgevolg ‘het graf van België delven’ te kunnen plaatsen. Ik zou makkelijk een spottende opmerking kunnen maken over een op zijn minst paradoxale beschuldiging van mensen die de ‘verdamping’ van de Belgische staat voorspellen en zich bij hun kiezers geëngageerd hebben om daar actief toe bij te dragen. Ook al is het verleidelijk ze van slechte wil te verdenken, wens ik een sereen debat te voeren, met wederzijds respect.

Eigenlijk staat de benadering die ik verdedig lijnrecht tegenover de verwijten die me naar het hoofd geslingerd worden. In het boek (1) dat mijn artikel samenvat, stel ik samen met de leden van mijn onderzoekscentrum in grondwettelijk recht vast dat de zesde staatshervorming zowel de bevoegdheden van het Brussels hoofdstedelijk gewest als die van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van Brussel-Hoofdstad (GGC) versterkt heeft. Ik benadruk dat daar een mooie inzet ligt voor het heden en de nabije toekomst. Het is immers aan de Franstaligen en Vlamingen van Brussel om te tonen dat ze perfect kunnen overeenkomen om die nieuwe bevoegdheden te beheren.

Non-keuze of veelbelovend compromis?

De Franstaligen waren niet zo happig om op een Brussels hoofdstedelijk gewest in te zetten dat kwetsbaar is voor eventuele blokkeringspogingen van het Vlaamse parlement. En dat laatste parlement was dan weer terughoudend om op een Brussels gewest in te zetten dat iets minder bescherming garandeert.

De verstandhouding werd gevonden in de verdeling die we kennen: het gewest krijgt nieuwe bevoegdheden met inbegrip van de cultuursector maar het GGC, dat verre van geschrapt wordt, krijgt ook bevoegdheden in de minder strategische sectoren van gezondheidszorg, bijstand aan personen en kinderbijslag.

Je zou er een ‘non-keuze’ in kunnen zien, tussen vele anderen overigens. Maar we hebben eerder een mooi voorbeeld van een veelbelovend compromis gezien.

Waarom? Omdat indien het experiment slaagt, met andere woorden als de oude wederzijdse achterdocht weggevaagd wordt, we op een gegeven moment dat ingewikkeld landschap kunnen rationaliseren door alle persoonsgebonden aangelegenheden aan het Gewest door te geven. Dat zou het beheer van de Brusselse zaken vereenvoudigen ten gunste van de burgers.

Hendrik Vuye en Veerle Wouters zwijgen eigenlijk over de redenering die ik net uiteenzette en proberen me te beschuldigen door te doen alsof de Vlamingen uit Brussel niet meetellen. Ik herinner er hen graag aan dat Vlamingen uit Brussel ook Vlamingen zijn. Geef ze a.u.b. wat vertrouwen.

Dit gezegd zijnde misken ik absoluut niet, in tegenstelling tot de opnieuw incorrecte beschuldiging die ze maken, het belang van de banden die de Vlamingen uit Vlaanderen en uit Brussel met elkaar moeten behouden.

Het is juist omdat ik daarvan overtuigd ben dat ik het behoud van de belangrijkste huidige bevoegdheden van de Vlaamse en Franstalige gemeenschap inzake cultuur en onderwijs verdedig. Ik begrijp zeer goed de zorg van de Vlamingen uit Vlaanderen en Brussel om verenigd en solidair over die gevoelige domeinen bevoegd te blijven. Maar die banden zijn geenszins onverenigbaar met de bevoegdheden die het Brussels hoofdstedelijk gewest net kreeg voor de zogenaamde ‘biculturele’ sector van regionaal belang.

Mijn ideeën zijn genuanceerd. Stellen dat ik zonder meer een België met vier federale entiteiten verdedig, is geen perfecte samenvatting van mijn gedachte. Ik denk dat we baat zouden hebben om dichter bij dat model te komen door de persoonsgebonden aangelegenheden te regionaliseren. Ons institutioneel systeem zou dan functioneler en transpanter worden maar ik voeg daar altijd de belangrijke nuance aan toe dat de communautaire band gerespecteerd moet worden. Aan de ene kant tussen de Vlamingen uit Vlaanderen en uit Brussel en aan de andere kant tussen de Walen en Franstaligen uit Brussel voor cultuur en onderwijs.

Ik herhaal regelmatig aan mijn Franstalige en Vlaamse studenten dat er idealiter veel meer Vlamingen in Brussel zouden moeten zijn. Ik heb dat ook in het openbaar gezegd tijdens een colloquium – georganiseerd door de Universiteit van Antwerpen en in aanwezigheid van Hendrik Vuye.

Beste Hendrik, hopelijk verlies je voortaan de nauwkeurigheid en intellectuele eerlijkheid niet meer uit het oog – die de eer zouden moeten zijn van een universiteitsprofessor, ook wanneer je een opinie ondertekent samen met een mandataris van de N-VA.

(1) H. Dumont, M. El Berhoumi et I. Hachez (sous la dir. de), La sixième réforme de l’Etat : l’art de ne pas choisir ou l’art du compromis ?, Bruxelles, Larcier, 2015.