Energie-expert Kris Voorspools: ‘Het heeft nog altijd zin om prijzen te vergelijken’

De gasprijs lijkt gestabiliseerd in vergelijking met een maand geleden. Energie-expert Kris Voorspools denkt dat we deze prijzen de hele winter zullen betalen. ‘Een maand geleden was het code zwart, nu is het nog altijd code donkerrood.’

Googel ‘prijsvergelijker energie’ en u hebt haast een even grote keuze als uit de eigenlijke tariefplannen voor gas en elektriciteit. Energie-expert Kris Voorspools van 70GigaWatt Consulting raadt de V-test van de VREG (de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt) aan, die vandaag bijna als enige een realistisch beeld geeft van wat de toekomst brengt.

Kris Voorspools: ‘Vroeger baseerden alle prijsvergelijkers zich op de tarieven uit het verleden om aanbevelingen te doen over de toekomst. Dat komt zeker nu niet overeen met wat de consument echt mag verwachten, en daarom ben ik met mijn eigen prijsvergelijker begonnen. De VREG heeft met de V-test haar methodologie ondertussen gelukkig ook aangepast op dezelfde manier. Zij kijken voor hun verwachtingen naar de termijnmarkten en de prijzen die daar over één maand, twee maanden of soms zelfs een jaar moeten worden betaald. De VREG neemt aan het einde van elke maand een foto van die termijnmarkt, en gaat op basis daarvan voor u tarieven vergelijken.’

De CREG (de federale Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) heeft ook een prijsvergelijker en gebruikt nog steeds de oude methode.

Kris Voorspools: Dat is ook echt de CREG-methode, die door hen is vastgelegd in een charter. Commerciële prijsvergelijkers gebruiken die ook om een certificaat van de CREG te krijgen. Ze kijken niet enkel naar prijzen uit het verleden die vandaag niet meer gelden, de prijzen worden vaak ook vergeleken op andere momenten. Voor sommige leveranciers geldt een prijs van een maand geleden, voor andere aanbieders van een kwartaal geleden. Dat is appelen met peren vergelijken. De VREG geeft een veel beter beeld van de toekomst.

Is dat echt zo? Het lijkt onmogelijk om vandaag überhaupt de prijzen van volgend jaar te voorspellen.

Voorspools: Dat klopt misschien wel. De VREG werkt nu ook met de voorspellingen van eind augustus, toen de prijzen op een recordhoogte stonden. Ze waren toen dubbel zo hoog als vandaag: zo’n 750 euro per megawattuur, tegenover vandaag eerder 400 of 420 euro. Het is wat ongelukkig dat er op zo’n moment een foto wordt genomen, maar vanaf oktober zullen die inschattingen weer veel lager liggen.

Berekenen leveranciers voorschotten op soortelijke manieren?

Voorspools: Ja. Het verschilt wel van leverancier tot leverancier. In september zullen veel mensen dus een herberekening van hun voorschot hebben gekregen op basis van de recordprijzen van augustus. Volgens dezelfde logica krijgen diezelfde mensen volgende maand weer een lagere herberekening. Het is vandaag heel moeilijk voor leveranciers om die voorschotberekeningen te maken, en te beslissen wanneer ze klanten daarmee lastig vallen.

Er gaan verhalen de ronde van leveranciers die veel hogere voorschotten aanrekenen om zelf op veilig te spelen.

Voorspools: Ik hoor ook zulke cowboyverhalen, maar ik heb daar al zeker geen bewijs voor. Die leveranciers moeten die bedragen achteraf terugbetalen, dus heel verstandig lijkt me dat ook niet. Het is geen eenvoudige keuze: klanten hogere voorschotten aanrekenen of ze verrassen met een hoge jaarafrekening. Mensen kunnen altijd de V-test doen en het bedrag dat daaruit komt voor hun tariefplan vergelijken met wat zij zelf vooraf betalen. Dat geeft een goed beeld.

Het zijn natuurlijk wel moeilijke tijden voor leveranciers, zeker als ze zelf geen elektriciteit produceren. Veel meer mensen kunnen hun factuur niet betalen, en de overheid vraagt hen om het sociaal tarief voor te schieten. Zij moeten die korting afrekenen, en krijgen ze later pas teruggestort door de overheid. Aangezien ondertussen meer dan een miljoen gezinnen recht hebben op het sociaal tarief, gaat dat ook om serieuze bedragen.

Ik maakte zelf de oefening met de V-test, en mij viel vooral het kleine verschil op tussen alle tariefplannen. Elke leverancier heeft dan ook dezelfde vloedgolf over zich heen gekregen. Is het nog wel de moeite om van leverancier te veranderen?

Voorspools: Het heeft nog altijd zin om prijzen te vergelijken, ja. De verschillen zijn even groot als altijd, maar ze lijken enkel wat kleiner. Dat komt omdat de prijsniveaus inderdaad veel hoger liggen. Twee jaar geleden was 30 euro een groot verschil, vandaag is dat een veel kleiner deel van de totale factuur.

Hoe ziet u de prijzen evolueren?

Voorspools: Ze zijn sinds het einde van augustus gehalveerd, maar ze blijven op een alarmerend hoog niveau. Het was een maand geleden misschien code zwart, nu is het nog altijd code donkerrood. De blinde paniek is wel verminderd op de markt, en de rust is ietsjes teruggekeerd. Er zijn ook maatregelen genomen, zoals de Europese afspraken om minder gas te gebruiken. Deze week had het nieuws van de sabotage van de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 eigenlijk nauwelijks nog een effect op de marktprijs. Even geleden had dat nog voor gigantische schokken kunnen zorgen.

De marktprijs is gestabiliseerd, maar wel op een alarmerend hoog niveau. Daar moeten we nu de winter mee door zien te komen?

Voorspools: Daar ziet het wel naar uit, ja. Die marktprijs reflecteert nog altijd het reële risico dat we bevoorradingsproblemen zullen hebben in de winter. Pas als straks misschien blijkt dat we de winter zonder kleerscheuren doorkomen, zal er een serieuze prijscorrectie naar beneden plaatsvinden.

Er komt niet snel een Europees prijzenplafond, lijkt het. Is dat niet heel pijnlijk?

Voorspools: Ik weet niet of ik echt een voorstander ben van zo’n prijzenplafond. Ik begrijp dat overheden willen ingrijpen, maar het is heel moeilijk om markten te verstoren zonder onbedoelde nevenverschijnselen te veroorzaken. Soms zijn dat effecten waar niemand op voorhand aan heeft gedacht. Ook overwinsten afromen klinkt ideologisch heel mooi, maar boekhoudkundig blijft zelfs dat heel moeilijk om te traceren. Niemand weet welke energie Engie uit kerncentrales, gascentrales of windmolens haalt. Veel energiebedrijven hebben hun energie jaren geleden ook al met langetermijncontracten verkocht aan andere bedrijven tegen een veel lagere prijs dan ze vandaag kunnen vragen. Daarbij is al zeker geen sprake van woekerwinsten.