Annick Lambrecht (SP.A)

‘Een quotum voor niet-juristen in de commissie Justitie is de eerste stap naar Justitie op mensenmaat’

Annick Lambrecht (SP.A) Federaal Volksvertegenwoordiger

‘Hoewel Justitie alle lagen van de bevolking aanbelangt, is onze commissie Justitie allesbehalve een afspiegeling van de maatschappij,’ schrijft SP.A-kamerlid Annick Lambrecht.

Kan u zich een commissie Volksgezondheid inbeelden met slechts één niet-dokter? Kan u zich een commissie Defensie inbeelden met amper één niet-militair? Een commissie Buitenlandse Betrekkingen met niet meer dan één Belg? Ik niet.

Een goed jaar geleden had ik het genoegen om mijn partijgenoot Johan Vande Lanotte op te volgen in het Federaal Parlement. Wie middenin een legislatuur als opvolger in het parlement komt, heeft het nadeel dat de zitjes in de verscheidene commissies al verdeeld zijn. Aangezien Johan in de commissie Justitie zetelde, nam ik daar zijn plaats in. Uiteindelijk belandt quasi alles toch bij Justitie, dus ik zag een boeiende uitdaging voor me.

Een quotum voor niet-juristen in de commissie Justitie is de eerste stap naar Justitie op mensenmaat

In die commissies treffen parlementairen en hun medewerkers het voorbereidende werk waarmee wetsvoorstellen en -ontwerpen later ook daadwerkelijk in wetten omgezet kunnen worden. Er wordt besproken, geamendeerd, over punten en komma’s gediscussieerd en uiteindelijk gestemd. Daarna gaan de voorstellen naar de plenaire vergadering met onze 150 parlementariërs voor een definitieve stemming.

Het is dan ook nuttig stil te staan bij de samenstelling van zo’n commissie. Mijn ontnuchtering volgde snel: onze commissie telt 17 vaste leden, waarvan 16 jurist, advocaat of notaris zijn. Ik ben, met andere woorden, de enige niet-juriste. En dat is een probleem, want hoewel Justitie alle lagen van de bevolking aanbelangt, is onze commissie Justitie allesbehalve een afspiegeling van de maatschappij.

Allemaal krijgen we vroeg of laat te maken met de rechterlijke macht: als we een geschil voor de rechtbank willen oplossen, als we een kind willen adopteren, als we transgender willen worden, als we erven, als ons huis gekraakt wordt. Wordt de bende van Nijvel gevat? Waarom is er een afkoopwet voor rijke fraudeurs? Waarom wordt het aantal vredegerechten afgebouwd? Stuk voor stuk prangende kwesties die ieder van ons kunnen raken.

Precies daarom is het nodig dat het bespreken van al deze onderwerpen in het Parlement gebeurt door een commissie die een afspiegeling vormt van wat de maatschappij denkt, wil en aanvaardbaar acht.

Mensen die geen jurist zijn, zien de dingen vaak door een andere bril dan juristen die ook hun eigen beroep moeten reguleren

Mensen die geen jurist zijn, zien de dingen vaak door een andere bril dan juristen die ook hun eigen beroep moeten reguleren wanneer een thema met hun sector te maken heeft. Juristen kregen een juristenvisie mee tijdens hun opleiding – hun visie is in die zin dus ‘gekleurd’. Ze zijn verblind door hun opleiding. Het louter juridisch denken laat niet al het licht door.

Als we justitie echt menselijker willen maken dan moeten er bij hervormingen ook verschillende blikken de juristenvoorstellenkunnen wikken en wegen. Er moet in mensentaal kunnen gediscussieerd worden in plaats van in archaïsche advocatuurtaal. Maar de commissie Justitie, die de wetten vastlegt die ons dagelijks leven beheersen, doet dat quasi enkel met experten in recht: 17 vaste leden waarvan 16 juristen.

Dat ik geen juriste ben, belemmert mijn werk in het Parlement allerminst. Ik moet geen rechtenstudie achter de kiezen hebben – een portie gezond verstand brengt je al een heel eind. (En een goede medewerker, die wel onderlegd is in de kneepjes van het juridische vak.)

Ik wil daarom een lans breken voor niet-experten en een pleidooi houden voor quota in de federale commissie Justitie: maximaal de helft van de leden mag jurist zijn, de andere helft moet bestaan uit mensen zoals u en ik. Fractieleiders van de verscheidene partijen zouden dan een afspraken moeten maken om ook niet-juristen in de commissie Justitie af te vaardigen.

Het zou ervoor zorgen dat veel regels eenvoudiger opgesteld worden. Dat er niet licht gegaan wordt over de steeds moeilijkere toegang tot de rechtbanken voor de gewone burger wegens de oplopende kosten. De vermindering van het aantal vredegerechten – dichtbij en nodig voor de mensen – zou er minder makkelijk passeren. Er zou meer aandacht zijn voor de vaststelling dat opsluiten van gevangenen zonder afdoende begeleiding tot re-integratie in onze maatschappij tot nog meer onveiligheid leidt.

Een quotum kan daarom een belangrijke stap zijn in een broodnodige Justitie op mensenmaat.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content