Matthijs De Ridder

‘Een personage als Jezus Christus is de reden waarom het niet wil opschieten met de klimaatroman’

Met The Overstory zet Richard Powers de Eerste Wet van Rosenboom buitenspel.

Het moet een jaar of twintig geleden zijn dat ik Thomas Rosenboom tijdens een literaire avond eens hoorde foeteren op Jezus Christus. Op het personage Jezus Christus, welteverstaan. Totaal ongeschikt, oordeelde Rosenboom. Als Jezus het zelf al niet erg vindt dat hij aan het kruis genageld wordt, waarom zou de lezer zich daar dan druk over maken?

Amen.

Ik vrees dat dit ook meteen de reden is waarom het nog niet zo wil opschieten met de klimaatroman. Nagenoeg alle wetenschappers zijn het erover eens dat als we niet snel de CO2-uitstoot drastisch verminderen, we de aarde en daarmee onszelf verstikken. Maar vinden we dat erg? Net als Jezus kennen we de afloop van het verhaal. Toch doen we niets om de dramatische conclusie ervan te verhinderen. We lopen integendeel vrolijk omineuze tekens te verklaren. Hoor je dat? Dat is de haan die voor de tweede maal kraait. Nog één keer en… Maak daar maar eens een roman van.

Net op het moment dat ik dit inzicht wil bijschrijven in mijn notaboek met waarachtige, doch onpraktische wijsheden, staat er echter een schrijver op die de Eerste Wet van Rosenboom buitenspel heeft gezet. The Overstory van Richard Powers is namelijk een pakkende klimaatroman, zónder klassieke hoofdpersoon, laat staan zo’n offervaardige goedzak als de heer Van Nazareth.

Je zou kunnen zeggen dat de hoofdrol is weggelegd voor een kastanje, een beuk, een moerbei, een vijg en nog zowat bomen. Maar hoezeer de natuur ook centraal staat in The Overstory, Powers heeft het uiteindelijk wel over mensen. Hij introduceert negen levens, van negen mensen die inzien dat hun bestaan in het niet valt ten overstaan van creaturen met oneindig meer anciënniteit dan zij. ‘Wat is het beste moment om een boom te planten?’ vraagt iemand. ‘Twintig jaar geleden’, luidt het duizelingwekkende antwoord.

De personages beginnen pas echt te leven als ze doortrokken raken van het besef dat ze het alleen niet zullen redden en dus – net als de bomen – een ingenieus netwerk moeten vormen. En hoe meer van de 500 pagina’s van The Overstory je omslaat, hoe minder je door de bomen het genie van het individu nog kunt zien.

Precies daar schuilt de oplossing. We moeten niet wachten op een verlosser. We moeten het boek des levens eindelijk eens echt durven te interpreteren.

In de zomermaanden ontfermt schrijver Matthijs de Ridder zich over de cultuurcolumn. Hij schreef onder meer De eeuw van Charlie Chaplin.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content