‘Een lockdown zonder beleid is geen medicijn’

‘De aanpak van de aangekondigde testings baart me grote zorgen: welke strategie en welk beleid zal uitgewerkt worden op basis van de tests?’ vraagt Leuvens schepen Bieke Verlinden.

Na de uitbraak van het covid-19 virus, waren de afgelopen weken alle ogen angstvallig gericht op onze federale ziekenhuizen. De woonzorgcentra en residentiële settings, zoals voorzieningen voor personen met een handicap, werden door Vlaanderen ondertussen in quarantaine geplaatst. Het slot ging erop: om de verspreiding van het virus tegen te gaan, werd iedereen aan strikte richtlijnen onderworpen. Personeelsleden volgden strenge hygiënische voorschriften, gebruikten aparte kleedkamers en ondergingen temperatuurmetingen aan de ingang. Bewoners mochten hun afdeling niet verlaten, cafetaria’s werden gesloten en wie er geen essentiële zorg nodig had, werd de toegang tot het woonzorgcentrum geweigerd. Wie binnen zat, werd gescheiden van de samenleving, van familie, van vrienden en geliefden.

Een lockdown zonder beleid is geen medicijn.

Gelukkig pasten onze medewerkers zich snel aan: met onnoemelijk veel liefde voor alle bewoners zetten ze de zorg en ondersteuning verder. Ze namen extra taken op, zoals het ontsmetten van oppervlakken of de ICT-ondersteuning om bewoners te laten videobellen met hun geliefden. Afdelingen veranderden in telefooncentrales voor ongeruste familieleden en men plande allerlei activiteiten om de tijd op de afdeling zo fijn mogelijk door te brengen. Medewerkers die koorts of andere ziektesymptomen hadden, bleven thuis. En bij elk vermoeden van besmetting bij een bewoner, werden alle nodige maatregelen getroffen: isolatie op de kamer, beschermkledij en aangepaste mondmaskers tijdens de verzorging.

Gebrek aan testcapaciteit

Maar testen op het virus, dat gebeurde zelden. Dat kon niet, vanwege de beperkte testcapaciteit en het voorrangsbeleid voor ziekenhuizen. Na meerdere noodkreten – de symptomen bleven komen – mochten we 5 tests per woonzorgcentrum afnemen. Een teleurstellend laag aantal, waarvan de resultaten ook nog eens erg lang onderweg waren.

Intussen was werken met mogelijk besmette personen erg moeilijk. Zo is het isoleren van personen met dementie geen evidentie. Maar opnieuw bleven alle medewerkers, in al hun functies, het beste van zichzelf geven. Ook toen patiënten waarvan we vermoedden dat ze besmet waren begonnen te overlijden. We organiseerden ons naar eigen inzicht in ‘cohortzorg’: vaste teams met aangepaste beschermkledij moesten de veiligheid van medewerkers én bewoners verzekeren. Opnieuw werd ons schaarse personeel op de proef gesteld. Maar ondanks het tekort aan verpleegkundigen, werkten alle medewerkers tegen de klok en met ontzettend veel hoop en moed verder. Om alle bewoners zo goed en liefdevol mogelijk te omringen. Het zijn de helden waarvoor wij ’s avonds in onze deuropening staan te klappen.

Geen tijd voor een steekproef

Toch blijkt nu dat de preventieve maatregelen niet genoeg waren om besmetting te stoppen. Covid-19 is een geniepig, onzichtbaar en meedogenloos virus, zeker voor bewoners met een zwakke gezondheid of een hoge leeftijd. In de rusthuizen zien we het aantal mensen met symptomen dan ook schrikbarend stijgen. Net zoals het aantal overlijdens.

Na de aanhoudende alarmkreten vanuit de woonzorgcentra, doorbrak minister van welzijn Beke eindelijk de stilte. Zopas kondigde hij een grootschalige testing aan: 11.000 tests worden verdeeld over 55 Vlaamse woonzorgcentra. Op die manier wil de Vlaamse regering poolshoogte nemen van de situatie in de rusthuizen.

Het Booghuys, één van onze Leuvense woonzorgcentra, werd ook geselecteerd om te testen. Uiteraard gaan we ten volle meewerken, maar de aanpak van deze testings baart me grote zorgen: welke strategie en welk beleid zal uitgewerkt worden op basis van de tests? Blijft het bij een onderzoek? Gaat het er slechts om een inschatting te maken? Want geen woord over hoe de tests een basis kunnen vormen om de zorgomgeving onmiddellijk te heroriënteren en de personeelsploegen aan te vullen. Niets over extra medisch personeel, meer beschermmateriaal of technische oplossingen voor isolatie-afdelingen. Waar is het plan van aanpak dat onze woonzorgcentra dringend nodig hebben?

Strategisch testen

Experten en artsen zijn het er dan ook roerend over eens dat een eenmalige populatietesting, in een context van schaarste en een tikkende klok, geen meerwaarde biedt om meteen actiegericht te kunnen werken. Beter is om in te zetten op strategisch testen: bij vermoedelijke symptomen of wanneer een risicopatiënt contact had met een besmette persoon. Zo kunnen we de bewoners gerichter scheiden. Personen met symptomen die nog niet getest zijn, worden opgevolgd in hun kamer. Wanneer de symptomen verergeren, wordt er meteen getest. En is die test positief, dan verhuist de bewoner naar een covid-afdeling, met cohortzorg en dus een vaste personeelsploeg die niet in contact komt met andere bewoners en personeelsleden.

Terwijl men nu met een bazooka in het wilde weg met tests gaat schieten voor een onderzoek, zou men dus beter gericht testen. Zo kunnen we er in de woonzorgcentra meteen actie aan koppelen. Hoe moeilijk het ook is om bewoners uit hun vertrouwde, eigen kamer, naar een andere afdeling binnen het huis te brengen: we moeten in actie schieten!

Kostbare tijd

Daarnaast is het onbegrijpelijk dat Vlaanderen van het overwerkte zorgpersoneel verwacht dat zij zonder enige vorm van ondersteuning op een correcte manier de tests afneemt. Geen medisch personeel dat hulp en expertise komt bieden. Bij ons in het Booghuys in Leuven moeten bij 130 mensen stalen worden afgenomen door een coördinerend raadgevend arts die het er bovenop het dagelijkse schema maar moet zien bij te nemen. Dat wordt een werk van dagen. En zo verliezen we opnieuw kostbare tijd in de strijd tegen het indijken van besmettingen.

Na vier weken hard vechten, ligt er momenteel geen uitgewerkte strategie klaar om met besmettingshaarden de juiste omgang te vinden.

Dan zal het opnieuw enkele dagen wachten zijn op de resultaten van die tests. In tussentijd zullen de woonzorgcentra alweer met heel wat overlijdens te kampen krijgen. Meer hartverscheurende situaties zullen families zwaar treffen. De omstandigheden waarin mensen nu afscheid moeten nemen zijn enorm zwaar. Vanop afstand. Zonder troost in elkaars armen. Hoe kan je rouw uitstellen?

Doortastend aan de slag

Het is daarom echt nodig dat we nu snel en doortastend tewerk gaan. Dat we de vrijheid krijgen om de ons toegewezen testkits in te zetten daar waar wij concreet de noden op het terrein zien. Het is haast wraakroepend dat we verplicht zijn om deze testen te gebruiken voor een breed onderzoek, terwijl we ze zouden kunnen gebruiken om levens te redden. Terwijl we ze zouden kunnen inzetten op de plekken waar ze nu echt het verschil maken. Waar we er meteen strategisch mee aan de slag zouden kunnen om woonzorgcentra per direct om te bouwen tot een veilige omgeving voor de bewoners die momenteel niet besmet zijn.

Nu dreigt de testing ons te bevriezen in de huidige situatie, terwijl ons personeel in de frontlinie staat en woonzorgcentra overal in Vlaanderen elke dag ingehaald worden door de feiten. Wij willen ons woonzorgcentrum kunnen organiseren met de meest effectieve en veilige inzet van personeel en middelen voor wie onze zorg nu het meeste nodig heeft. Wij willen de expertise van onze WZC’s aan het werk zetten om naar de realiteit te handelen.

We zullen doorgaan

Hoezeer we de inzet ervan ook betreuren, we zullen in Leuven 100% meewerken aan de testing voor beeldbepaling. Maar we vragen daarbij uitdrukkelijk twee dingen: ten eerste, dat een medisch team de afnames mee begeleidt. En ten tweede, dat wanneer de resultaten er zijn, er ook een duidelijk strategisch beleid op tafel ligt om ons op een zorgzame wijze te kunnen organiseren. Daarvoor zal gepast materiaal nodig zijn, extra medisch personeel, palliatieve ondersteuning, maar ook psychologische hulp en rouwondersteuning voor zowel bewoners en familie als voor onze medewerkers.

Want wij houden moed. Wij houden hoop. Wij doen vandaag meer dan wat we kunnen. Maar wij willen ook kunnen rekenen op het vertrouwen om deze situatie het hoofd te bieden en onze bewoners en medewerkers zo goed mogelijk beschermen.

Waar is het Vlaams beleid?

We geloven in en staan dan ook achter de strategie van preventie en de maatregelen die genomen werden om verspreiding tegen te gaan. Maar we zijn ook diep ontgoocheld: na vier weken hard vechten, ligt er momenteel geen uitgewerkte strategie klaar om met besmettingshaarden de juiste omgang te vinden.

Het lijkt alsof minister Beke geloofde dat de preventieve aanpak zou volstaan. Nu moet hij plots een tienpuntenplan opstellen en halsoverkop een taskforce oprichten. Waarom was die er nog niet eerder? Waar was onze Vlaamse minister de laatste paar weken? Een lockdown afkondigen is geen medicijn. Een lockdown gaat verpreiding tegen en werkt vertragend. Die vertraging was nodig om beleid uit te werken. En toch ligt dat er vandaag niet.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content