‘Een hoofddoekenverbod op school kan een legitieme pedagogische keuze zijn’

© iStock

In de discussie rond hoofddoeken heerst een voortdurende verwarring tussen wenselijkheid en recht, zegt advocaat Fernand Keuleneer. ‘Het huidige recht kiest duidelijk voor vrijheid van religie.’

Wat als meisjes hun hoofddoek niet af willen laten? Kan een rechter dat bestraffen? (Godelieve Vandendriessche, Brussel)

Fernand Keuleneer: We gaan hier uit van de hypothese dat die meisjes op een school zitten waar de hoofddoek verboden is. Als zij hem toch willen dragen, zegt het gezond verstand: praat er eerst over met de directie, en probeer haar standpunt te begrijpen of haar te overtuigen. Houdt de directie voet bij stuk en neemt ze sancties – wat perfect mogelijk is, een schoolreglement is er nu eenmaal om nageleefd te worden – dan kunnen de meisjes of hun ouders naar de rechtbank stappen. Ze kunnen argumenteren dat de sancties en het schoolreglement indruisen tegen de grondwettelijke vrijheid van religie. De rechter zal dan onderzoeken of de school het verbod voldoende kan motiveren op basis van concrete omstandigheden, en zich daarover uitspreken. Maar een rechter kan het dragen van een hoofddoek nooit bestraffen, omdat het geen misdrijf is.

Waarom moet iets belangrijks als het neutraliteitsprincipe wijken voor de onredelijke eisen van 6 procent van de bevolking? (Georges Jorge, Zaventem )

Keuleneer: Als u de eis om een hoofddoek te dragen ‘onredelijk’ vindt, is dat natuurlijk uw goed recht. Maar de vrijheid van religie staat nu eenmaal in de grondwet. Over het neutraliteitsprincipe valt te discussiëren: je kunt het invullen als een pedagogisch project waarbij alle uitingen van levensbeschouwing uit de klas worden geweerd, zoals vandaag in het gemeenschapsonderwijs. Maar er is ook een andere definitie van neutraliteit, die vandaag in opmars is, en die draait om religieuze tolerantie bijbrengen en samenleven bevorderen.

Een rechter kan het dragen van een hoofddoek nooit bestraffen, omdat het geen misdrijf is

Waarom zouden moslima’s geen hoofddoek mogen dragen? Dat is niet alleen een kwestie van religie, maar ook van cultuur, traditie en identiteit. En vooral: het is een vrije keuze van vrouwen. (Oona Van Landuyt, Lede)

Keuleneer: Ik ben het met u eens dat de hoofddoek in heel wat gevallen niets met verdrukking te maken heeft, zoals helaas meer en meer wordt ingeprent. Maar het is perfect legitiem dat een school kiest voor een eigen pedagogisch project: ook de vrijheid van onderwijs is een belangrijk principe. En er bestaan verschillende opvattingen over hoe een school vorm moet krijgen: moet ze zich richten tot alle aspecten van de volledige persoon van een leerling, of moet ze vooral kennis overbrengen? In het tweede geval kun je begrijpen dat ze vraagt om alle andere aspecten – zoals religie – aan de kant te zetten tijdens de schooluren, zonder dat dat iets te maken heeft met negativiteit tegenover de hoofddoek of een religie.

Is er een wettelijke basis om de hoofddoek te verbieden? (Anne Mees, Mechelen)

Keuleneer: Nee. Opnieuw: dat zou totaal indruisen tegen de vrijheid van religie. Maar scholen, overheden en andere organisaties kunnen wel bepaalde eisen stellen. Als ze goede argumenten hebben, kunnen ze de hoofddoek verbieden. Tot zover de juridische kant. Voor mij persoonlijk zou het pedagogische project van een school voorrang mogen krijgen op de vrijheid van religie. Maar het huidige recht – een dynamisch samenspel van wetteksten en rechterlijke uitspraken – kiest duidelijk voor die vrijheid.

VRAAG VAN DE WEEK

Staat het toelaten van externe tekens van een bepaalde groep niet gelijk aan het invoeren van een ongelijkheidsbeginsel? Waarom zouden naturisten dan niet bloot naar school mogen? (Michel Van Droogenbroeck, Schriek)

Keuleneer: Puur juridisch is er hier een groot verschil. In onze grondwet en de mensenrechtenverdragen staat de vrijheid van religie. En de hoofddoek wordt doorgaans beoordeeld als een uiting van religie. De rechter zal dan beoordelen hoe die vrijheid zich verhoudt tot het neutraliteitsbeginsel, dat in het gemeenschapsonderwijs geldt – het ene moet je altijd tegen het andere afwegen. Maar tenzij u behoort tot een naturistenreligie, hebt u geen valabel argument om overal te mogen pronken met uw bodybuilderslijf.

Partner Content