Het had heel wat voeten in de aarde vooraleer parlementslid Marco Van Hees (PVDA) de teksten van het TTIP-handelsakkoord tussen Europa de VS kon inkijken. Praten over wat hij las, is verboden. Schrijven over wat hij niét zag, en over zijn moeizame tocht om tot in de streng beveiligde leeszaal te geraken, kan hij wel.
Een brandkast, een piepkleine ruimte zonder venster, een ambtenaar om elk van mijn bewegingen te controleren en de verplichting om al mijn gerief in de vestiaire te laten. Dat is hoe ik de “transparantie” ervaren heb rond het Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsverdrag (TTIP).
‘Een brandkast in een piepkleine ruimte, en een persoonlijke bewaker: Transparantie over TTIP is een farce’
“Een geschikte transparantie van de onderhandelingen verzekeren”. Die zin had een debat ontketend in de Commissie van de buitenlandse betrekkingen van de Kamer. Ze staat vermeld in de resolutie over het TTIP die de parlementsleden in dezelfde commissie stemden en ik had hen gevraagd of ze tevreden waren over het huidige niveau van transparantie.
Het feit dat alle parlementsleden voortaan toegang hebben tot de geconsolideerde teksten, het is te zeggen de teksten die een parallel trekken tussen de dingen die verboden zijn door de Europese Unie en de Verenigde Staten werd me als een buitengewone vooruitgang voorgesteld.
Homeopathische transparantie
Een buitengewone vooruitgang? Er moet eerst vermeld worden dat de grote burgerlijke mobilisatie tegen het TTIP – het verdrag waardoor de multinationals de baas spelen en zelfs rechtspreken -de Europese Unie verplichtte om enkele toegevingen te doen op het vlak van transparantie. Maar de vooruitgang is verre van buitengewoon, gezien de transparantie van homeopathisch niveau is.
Echte transparantie is de teksten op internet publiceren, toegankelijk voor iedereen zodat een diepgaand debat over een verdrag dat alle aspecten van het leven van 850 miljoen personen kan omgooien mogelijk is. Maar daar is geen sprake van. Enkel de parlementsleden kunnen de teksten lezen.
‘Vertrouwelijke aard van de informatie’
En niet zomaar. Een persbericht van het Europees parlement had me al een voorsmaakje gegeven: “Het akkoord waakt erover dat de vertrouwelijke aard van de informatie niet in het gedrang komt om de belangen van Europa te beschermen en de onderhandelingspositie van de EU niet te verzwakken. De globale toegang van parlementsleden zal onderworpen worden aan veiligheidsregels die de toegang tot de vertrouwelijke documenten verzekeren.” En een internetlink schakelt door naar de sancties die in het reglement van het Europese parlement staan in geval van schending van de vertrouwelijkheid.
‘Ik mag zelfs mijn eigen blocnote niet gebruiken en moet op de gele bladen van het lokaaltje schrijven.’
Wat mij betreft moet ik als federaal parlementslid naar de “reading room” trekken (een beveiligde leeszaal, zoals bij een overnamebod van een multinational op een ander) van de FOD Buitenlandse zaken. De toegang is beperkt tot twee blokken van twee uur per week. Je moet op voorhand afspreken en vooraf verduidelijken welke teksten je wil raadplegen.
Ter plaatse moet ik effectief al mijn gerief in de vestiaire laten, en vooral mijn laptop waarmee ik toegang tot internet heb, nochtans broodnodig om de documenten te begrijpen. Ik mag zelfs mijn eigen blocnote niet gebruiken en moet op de gele bladen van het lokaaltje schrijven. Ik moet alleen zijn: geen enkele medewerker of specialist mag me bijstaan om de 371 pagina’s tekst die in een juridisch en technisch Engels jargon eigen aan commerciële verdragen opgesteld zijn te ontcijferen. Die regels vallen onder een transparantie die bijna van homeopathisch niveau is.
‘De heersende Europese klasse wil het debat met alle middelen verhinderen.’
Maar het ergste is dat die regels het democratisch debat ook onmogelijk maken. Bij het binnenkomen moet ik een “engagementsverklaring tekenen dat ik de vertrouwelijkheid van de vertrouwelijke documenten zal vrijwaren” die de ambtenaar belast met de controle van mijn bewegingen uit de brandkast haalt.
Het is de parlementsleden die de teksten raadplegen verboden om te spreken over wat ze erin gelezen hebben. Het gaat dus ronduit over een democratische farce. De heersende Europese klasse wil het debat met alle middelen verhinderen, en ze heeft die reading rooms enkel geopend als toegeving (voor de vorm) onder druk van groeiende mobilisatie.
‘Als Didier Reynders en de onderhandelaars werkelijk overtuigd zijn van de voordelen van het TTIP, waarom publiceren ze de teksten dan niet op internet?’
Indien de bedoeling van die onderhandelingen is om het milieu, de consument en de tewerkstelling te beschermen, was er geen enkele reden om transparantie te vrezen. Maar degenen die de democratie van de hand willen doen, willen natuurlijk de confrontatie met de publieke opinie niet aangaan. Als Didier Reynders en de onderhandelaars werkelijk overtuigd zijn van de voordelen van het TTIP, waarom publiceren ze de teksten dan niet op internet?
De twee uur ik die ik vandaag kreeg waren uiteraard onvoldoende om alle teksten te lezen, maar ik heb me toch een kleine mening kunnen vormen. Ik mag niet zeggen wat ik zag, maar ik heb nog minstens het recht om te zeggen wat ik niet zag. En ik heb niets gezien dat mijn mening over het TTIP wijzigt. Ik heb niets gezien dat me belet te denken dat het om een middel gaat om de macht rechtstreeks door te geven aan de multinationals. Het verdrag zet onze sociale verworvenheden, onze overheidsdiensten en de ecologische of sanitaire reglementeringen op de helling.
De inhoud van dat verdrag is gewoonweg even antidemocratisch als de manier waarop het tegenwoordig onderhandeld wordt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier