Na de bitcoin, de libra en de digitale yuan komt ook de Europese Centrale Bank (ECB) binnenkort met een louter digitale munt: de digitale euro. ‘De eurozone mag niet aan de kant blijven staan’, zegt ECB-directielid Fabio Panetta. ‘Bij de ECB zijn de privégegevens van gebruikers gegarandeerd veilig.’
Waarom wordt de digitale euro ontwikkeld?
Panetta: ‘Er wordt steeds minder met contant geld betaald. De helft van de Europeanen verkiest om digitaal te betalen en de pandemie heeft die ontwikkeling alleen nog maar versterkt. Mensen willen naast contant geld een efficiënt digitaal betaalmiddel dat hun gegevens beschermt en in de hele eurozone aanvaard wordt. Op die behoefte willen wij zo snel mogelijk inspelen, want ze zal alleen nog maar groter worden.’
Hoe zal de digitale euro werken?
Panetta: ‘De details zijn nog niet definitief vastgelegd, want de verkennende fase is nog maar net afgerond. Maar met de digitale euro willen we een algemeen aanvaard alternatief voor andere betalingsmiddelen aanbieden dat eenvoudig, veilig en betrouwbaar is. Contant betalen in euro zal wel mogelijk blijven.’
Tot welk bedrag kun je er digitaal mee betalen?
Panetta: ‘Dat is nog onduidelijk. Idealiter is er geen betalingslimiet, maar er kan wel een limiet gesteld worden voor de hoeveelheid digitale euro’s die je kunt beheren.
En die zouden dan op een speciale rekening bij de ECB worden gezet?
Panetta: ‘Net als contant geld, en in tegenstelling tot andere betaalmiddelen, zou een digitale euro een vordering op de centrale bank zijn, niet op particuliere financiële dienstverleners. Maar de banken zullen wel een belangrijke rol spelen bij de distributie van de digitale euro. Je zou het kunnen vergelijken met het contant geld dat mensen meestal uit de geldautomaat van hun bank halen.’
‘Een centrale bank kan garanderen dat privégegevens van klanten niet worden misbruikt’
Dus de ECB gaat in de toekomst rechtstreeks concurreren met commerciële banken?
Panetta: ‘Nee, we hebben er uitdrukkelijk en meermaals op gewezen dat we de banken als partners willen en niet als concurrenten. Wij zullen veilig geld aanbieden en geen financiële diensten, dat is de taak van commerciële banken. Het zou te gek zijn als we dat zouden doen. Mensen kiezen nu toch ook al of ze contant, met de kaart of online betalen. In de toekomst zullen ze nog een extra digitale mogelijkheid hebben.’
Mensen kunnen wél al hun contant geld op de ECB-rekening overmaken in de hoop dat het daar veiliger zal zijn. Een financiële crisis komt er ongetwijfeld.
Panetta: ‘Dat zal niet gebeuren. We kunnen het bezit van digitale euro’s slechts tot een bepaalde limiet toestaan of het onaantrekkelijk maken door boven dat bedrag rente aan te rekenen. De limiet zou rond de 3000 euro kunnen liggen, wat meer zou zijn dan wat de meeste mensen nu contant nodig hebben. Maar dat wordt nog verder besproken.’
Heel wat mensen gebruiken al digitale betaalmethoden zoals Apple Pay, Google Pay of PayPal. Waarom is er nog een digitale euro nodig?
Panetta: ‘Op onze eerste rondvraag hebben 8000 mensen gereageerd. Ze maken zich het meeste zorgen over de beveiliging van hun gegevens. Ze vinden het belangrijk dat hun gegevens niet misbruikt worden, iets wat de centrale bank kan garanderen. Bovendien ben je met het geld van de ECB niet afhankelijk van een paar aanbieders die de markt domineren. Zij zouden misbruik kunnen maken van hun marktmacht en buitensporige vergoedingen aanrekenen.’
Tegenwoordig zetten mensen van alles en nog wat op sociale media. Zo belangrijk vinden ze de bescherming van hun gegevens blijkbaar niet.
Panetta: ‘Mensen plaatsen inderdaad persoonlijke foto’s online, maar zeker niet hun bankgegevens. Dat doet niemand. Bij de ECB kunnen ze erop vertrouwen dat hun privacy beschermd wordt omdat de centrale bank geen belang heeft bij persoonlijke gegevens. Een ander voordeel is dat we uit de digitale euro geen geld willen slaan.’
Particuliere aanbieders vragen toch ook geen geld aan hun gebruikers?
Panetta: ‘Zij halen hun marge bij verkopers, kredietkaartmaatschappijen of banken en zo indirect bij de consumenten, omdat al die kosten worden doorberekend in de prijzen die zij aanrekenen.’
Ik betwijfel of iemand daaraan denkt als hij bij de kassa van de supermarkt staat.
Panetta: ‘Niemand zal gedwongen worden om met de digitale euro te betalen. Maar we willen wel de mogelijkheid aanbieden voor een uniform, veilig en kosteloos betaalmiddel dat in de hele eurozone geaccepteerd wordt. Net als de euro in contant geld, maar dan digitaal.’
Het probleem van de ECB is niet zozeer Apple Pay of Google Pay. Misschien wilt u met de digitale euro vooral de geplande digitale libra-munt van Facebook of de bitcoin bekampen. Of zelfs de digitale yuan, waar de Chinese centrale bank aan werkt. Omdat u bang bent om de soevereiniteit over uw eigen munt te verliezen. Zodra de libra of de yuan zijn ingeburgerd, kan de ECB niet langer haar monetaire beleid naar behoren voeren.
Panetta: ‘Natuurlijk is de digitalisering van de financiële sector onze belangrijkste drijfveer. Wij hebben een Europees alternatief nodig en willen niet dat een klein aantal bedrijven de zaak domineert en eventueel de tarieven verhoogt. Zo’n groot economisch gebied als de eurozone mag volgens mij niet aan de kant blijven staan wanneer Big Tech en andere centrale banken de digitalisering van hun betalingsverkeer sterk stimuleren. Wij moeten daarbij zijn.’
ECB-voorzitter Christine Lagarde heeft aangekondigd dat de digitale euro er ten laatste over vijf jaar zal zijn. Is dat niet een beetje laat?
Panetta: ‘We zijn niet te laat, we doen hetzelfde als andere centrale banken en de markt ontwikkelt zich snel. We hebben 100 procent zekerheid en een zinnig concept nodig, dat kost tijd.’
Tim Bartz
Copyright Der Spiegel, vertaling: Nina Lauwaert
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
