‘E-commerce: extra taks op snelle leveringen mist kern probleem’

‘In e-commerce komen veel problemen samen’, schrijft vakbondssecretaris Hans Elsen (ACV Puls) Hij pleit ervoor om de regelgeving rond schijnzelfstandigheid te verduidelijken.

Naar aanleiding van het proces tegen PostNL en GLS verschijnen er verschillende politieke voorstellen over hoe de sector van de e-commerce gereguleerd moet worden. Vicepremier Petra de Sutter pleit voor een extra taks op snelle leveringen als oplossing om de slechte arbeidsomstandigheden in de sector een halt toe te roepen. Dit is een pleister op een wonde, wij pleiten voor het verduidelijken van de regelgeving rond schijnzelfstandigheid.

Slechte werkomstandigheden

‘Gratis bestaat niet’ is een uitspraak die ook opgaat voor de levering van pakketjes aan de voordeur. Iemand moet het vaak ondermaatse loon betalen van de koerier die het pakketje aan de deur komt leveren. Een extra snelle levertaks zal de werkomstandigheden van koeriers echter niet automatisch verbeteren. Er zijn twee grote groepen werknemers die in de sector de pakjes verwerken: De magazijniers die de pakketjes sorteren; en de koeriers die vaak met slechte werkomstandigheden te maken krijgen.

Als iemand een pakketje bestelt bij Coolblue en dit de volgende dag geleverd moet worden, wil dit zeggen dat een magazijnier bij Coolblue s’ nachts moet werken, het de vrachtwagen opgaat naar een verdeelcentrum van het ‘koeriersbedrijf’, en dat daar een andere magazijnier in de vroege uurtjes dit pakketje voorsorteert, zodat de feitelijke koerier om 8u zijn camionette kan inladen. Dit logistieke proces genereert twee precaire statuten: De magazijnier die een stukje van zijn gezondheid opoffert om ’s nachts een pakketje te sorteren; en de koerier die onderbetaald het pakketje komt afleveren.

Nachtarbeid niet flexibel genoeg in België?

Het blijft een eeuwig riedeltje: door de strenge Belgische wetgeving rond nachtarbeid maakt e-commerce geen kans. Dit is echter niet correct. Er werken weldegelijk mensen ’s nachts in België en de overheid stimuleert dit door het toekennen van RSZ-kortingen voor ploegen/nachtwerk. Het enige wat een werkgever dient te doen is een risicoanalyse uit voeren of werknemers die ’s nachts werken hier wel toe in staat zijn; en een akkoord af te sluiten met de sociale partners in de onderneming die het nachtwerk omkaderd. Gezien de impact van nachtwerk op de gezondheid van de werknemer zijn bovenstaande regels eerder ondermaats dan streng.

Men kan zich trouwens de vraag stellen waarom nachtwerk überhaupt toegelaten moet worden op plaatsen waar dit niet noodzakelijk is. Als een levering niet binnen de 24u moet gebeuren, moet er ’s nachts minder gewerkt worden. Dat is een maatschappelijke win. Zo bekeken zou de voorgestelde taks op snelle leveringen een meerwaarde kunnen zijn om nachtarbeid te verminderen in plaats van te stimuleren.

Schijnzelfstandigheid bij koeriers

Door de scherpe concurrentie tussen de koeriers zou een extra taks echter weinig verschil maken in de betaling van de lonen van de koeriers zelf. DHL, PostNL, UPS en andere bedrijven hebben uitstekende bedrijfsresultaten afgeleverd in 2019 en 2020. Geld is er genoeg in de sector.

De enige oplossing om wantoestanden op te lossen, is het verduidelijken van de regelgeving rond schijnzelfstandigheid. Leg de bewijslast, conform het voorstel van het Europees parlement, bij de werkgever om aan te tonen dat het niet om vaste werknemers gaat. Versterk de inspectiediensten zodat er effectief gecontroleerd kan worden of de regels gevolgd worden. Haal deze koeriers weg uit de grijze zone en zorg dat ze een volwaardig werknemersstatuut hebben, zodat ze beschermd zijn zoals andere werknemers in dit land.

Samenloop van problemen

In e-commerce komen veel problemen samen. Geglobaliseerde multinationals creëren precaire tewerkstelling, vernietigen lokale jobs, betalen geen belastingen, betalen niet voor milieu impact, enz. Werkgevers en politici horen na te denken over hoe we de e-commerce die in stijgende lijn zit kunnen omkaderen, zodat de samenleving en al haar actoren er de vruchten van kunnen plukken. Hoe we van deze jobs kwaliteitsvolle jobs kunnen maken. Hoe we de levering van deze producten op een milieuvriendelijke manier kunnen organiseren. Hoe we de lokale zelfstandige kunnen laten meesurfen op deze tendens. Hoe we de grote e-commerce spelers belastingen kunnen laten betalen.

Als we van e-commerce een maatschappelijk succes willen maken, moet dit debat gevoerd worden.