‘Dus wie niet kan betalen, krijgt elke avond een huilerig en uitgeput kind thuis?’

Zijn middagdutjes op school een extra service waarvoor ouders moeten dokken? ‘Jonge kinderen aan de lange schooldagen leren wennen, is gewoon een van de taken van een kleuterjuf’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. ‘Maar dan moet ze natuurlijk wel genoeg hulp krijgen.’

Toen mijn zoon voor het eerst naar de kleuterschool ging, was hij daar helemaal klaar voor. Hij was zindelijk, kon zich behoorlijk verstaanbaar maken en verveelde zich al een paar maanden stierlijk in de crèche. Alleen deed hij nog elke dag een stevige middagdut, die algauw anderhalf uur kon duren. Hoe zou hij zo’n schooldag van half negen tot vier (en geregeld zelfs tot zes uur) zonder slaapje kunnen doorstaan? Niet, dacht ik, en dus nam ik ouderschapverlof zodat hij in de namiddag thuis kon blijven.

Toen ik na drie maanden weer aan het werk ging, lagen er op de kleuterschool al twee matrasjes klaar, waarop mijn zoon en een ander jongetjes van nog geen drie elke middag mochten dutten. De eerste weken sliepen ze nog echt, maar binnen de kortste keren hadden ze zo’n lol dat er van een dutje niet veel meer in huis kwam en al snel vroegen ze zelf om met de andere kinderen te mogen buitenspelen.

Hun kleuterjuffen vonden dat heel normaal. Instappers aan de lange schooldagen leren wennen, beschouwden ze gewoon als een deel van hun taak. Die middagslaapjes werden ook niet aangerekend op de schoolfactuur, zoals nu in sommige scholen gebeurt.

Afgelopen week argumenteerde de directeur van een school uit Aalter in de krant dat het personeel dat hij in zo’n slaapklasje moet inzetten hem zo’n 70 euro per dag kost. Dat geld besteedt hij liever aan wat in zijn ogen de échte opdracht van een school is: kinderen dingen leren.

Hij is bijlange niet de enige die er zo over denkt. Terwijl ze in de Vlaamse kinderopvang uitsluitend oog lijken te hebben voor zorg en kinderen amper iets proberen aan te leren, is dat in het kleuteronderwijs net andersom. Alsof een peuter van 2,5 jaar oud als bij toverslag een ander kind wordt wanneer hij voor het eerst door de schoolpoort stapt.

Toch wordt vanaf de kleuterleeftijd nog altijd verwacht dat ouders de hele zorg van de school overnemen. Ook al botst dat in de praktijk met de inspanningen die de overheid levert om almaar meer mensen aan het werk te krijgen. Een paar maanden geleden nog wees gezinspedagoog Michel Vandenbroeck in Knack op die constructiefout. ‘Het kleuteronderwijs is nog altijd afgestemd op een samenleving waarin moeders thuisblijven en hun kinderen dus over de middag en om halfvier van school kunnen halen’, zei hij. ‘Maar nu de meeste vaders en moeders een job hebben, moeten we af van het idee dat alle zorgtaken thuis moeten gebeuren. Vandaag zitten kleutertjes van 2,5 jaar tussen de middag bijvoorbeeld met vijftig of zelfs honderd andere kinderen in een drukke refter. Geen wonder dat 10 procent van hen te moe is of te veel stress heeft om te eten.’

Moet een kind de hele tijd over zijn grenzen gaan om de dag door te komen, dan is de kans aanzienlijk dat het niet graag naar school gaat – een gevoel dat sommigen een hele schoolcarrière lang met zich blijven meedragen. Als we willen dat de jongste kleuters iets leren én zich ook nog goed voelen op school, zal al wie op een kleuterschool werkt zorgtaken op zich moeten blijven nemen.

Zonder dat die aan de ouders worden doorgerekend, want dat zou erop neerkomen dat wie de factuur niet kan betalen elke avond een huilerig en uitgeput kind thuiskrijgt dat geen hap meer door zijn keel krijgt en nog voor zes uur in een diepe slaap valt. Zo dreigen net de kwetsbaarste ouders van de arbeidsmarkt te worden geduwd.

Nu is Ben Weyts (N-VA), de debuterende Vlaamse minister van Onderwijs, gelukkig ook geen voorstander van zulke vergoedingen. Maar het volstaat natuurlijk niet om ertegen te zijn. Zelfs niet om zulke praktijken te verbieden.

Als we willen dat kleuters leren terwijl ze de nodige zorgen krijgen, heeft de kleuterjuf hulp nodig. Veel hulp. Nu komt dat op zich goed uit, want aan het eind van de vorige regeerperiode werd een extra budget vrijgemaakt voor het kleuteronderwijs. Nu nog hopen dat het verstandig wordt besteed.