Om het watertekort tegen te gaan, richtte Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) een meldpunt op waar burgers vermoedelijk illegale booractiviteiten kunnen melden. Sinds april liep een 30-tal binnen. ‘Dit zorgt hopelijk voor een afschrikkingseffect’, zegt hydroloog Patrick Willems (KU Leuven)
Door de warme en droge zomermaanden is de droogteproblematiek weer helemaal op de voorgrond gekomen. De neerslag van de laatste dagen heeft hier en daar wat soelaas gebracht, maar van een structureel herstel is nog lang geen sprake. ‘De opgebouwde neerslagtekorten zijn veel te groot’, meldt de Droogtecommissie.
In de strijd tegen de droogte komen boorbedrijven steeds meer in het vizier, en dan met name hun activiteiten in het kader van grondwaterwinning. Die gebeurt immers rechtstreeks bij de kwetsbare grondwaterreserves. Slecht geïnstalleerde grondwaterputten kunnen eveneens het grondwater vervuilen.
Particulieren gebruiken die putten bijvoorbeeld om hun tuin groen te houden. Vaak is het een reactie op de vrees dat er niet genoeg regen zal vallen. ‘Maar die putten zetten extra druk op het grondwater en zetten niet aan tot rationeel watergebruik, want je hebt eigenlijk gratis water’, zei hydroloog Marijke Huysmans onlangs in Knack.
In plaats van grondwaterputten, raden experten regenwaterputten aan, aangezien er op jaarbasis meer dan genoeg regen valt.
Lees verder onder het artikel
‘Niet serieus’
De afgelopen jaren is de controle op grondwaterwinning verscherpt. Sinds 2017 mag enkel een erkend boorbedrijf de werken aanvatten (vandaag zijn dat er zo’n 140). Op enkele uitzonderingen na heeft iedere boorput een vergunning nodig. ‘In de praktijk weten we dat er cowboys zijn die die vereisten aan hun laars lappen’, aldus Huysmans.
De Vlaamse overheid staat in voor de controles bij grotere grondwaterwinningen. Vorig jaar voerde de afdeling Handhaving van het departement Omgeving 33 controles uit bij boorbedrijven. Dat leidde tot 20 aanmaningen en 11 processen-verbaal.
Die controles staan los van de handhaving door lokale besturen. ‘Daar hebben we geen cijfers van, maar op vraag van de lokale overheid ondersteunt de afdeling Handhaving ook lokale handhavers’, zegt woordvoerder Brigitte Borgmans.
Sinds dit voorjaar heeft de Vlaamse overheid eveneens een online meldpunt. Daar kunnen burgers vermoedelijk illegale booractiviteiten melden. Denk aan bedrijven die zonder erkenning werken of niet in orde zijn met de meldingsplicht.
Tussen midden april en midden september ging het om 29 meldingen, of gemiddeld ruim 1 per week. De mate waarin die meldingen geleid hebben tot een aanmaning of een pv is onduidelijk.
Hydroloog Patrick Willems (KU Leuven) staat achter het meldpunt. ‘Het is zeer moeilijk om illegale activiteiten op te sporen, en dit helpt. Al heeft het systeem natuurlijk beperkingen. In elk geval zorgt het hopelijk ook voor een afschrikkingseffect.’
Ook oppositielid Mieke Schauvliege (Groen) vindt het meldpunt een goede zaak. ‘Al is het de vraag waartoe die controles leiden. Uit cijfers blijkt dat de afdeling Handhaving voor iedere provincie gemiddeld minder dan één voltijdse medewerker heeft die terreincontroles uitvoert. Dat is niet serieus.’
Lees verder onder de foto
Boete
Experten maken zich zorgen om grondwaterwinningen, temeer omdat er weinig zicht is op het reëel aantal grondwaterputten. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) telde vorig jaar net geen 28.000 putten bij bedrijven en een kleine 60.000 onder particulieren. Maar dat zijn enkel de mensen die hun put hebben gemeld. ‘We veronderstellen dat er ook mensen zijn die hun put niet melden’, zegt VMM-woordvoerder Katrien Smet. ‘Wellicht zijn het er dus meer, maar hoeveel kan niemand zeggen.’
Ook drinkwatermaatschappijen kunnen controleren op particuliere waterputten. Via de opnames van de meterstanden kwamen vorig jaar 517 niet-vergunde putten aan het licht. In mei dit jaar stond de teller op 107 stuks.
Wie onvergund grondwater oppompt, riskeert een boete van minimaal 1.500 euro.
In het kader van de Blue Deal bewandelt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) verschillende paden om illegale booractiviteiten te stoppen. Zo laat de minister onderzoeken of het mogelijk is om de boorinstallaties verplicht uit te rusten met gps-signalisatie, om zo de bedrijfsactiviteiten in real time te volgen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
