Demir hard voor Europese Green Deal: ‘Vlaanderen zorgt voor welvaart en wordt daarvoor gestraft’
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir is niet te spreken over de manier waarop de Europese Commissie de middelen voor het energietransitiefonds, ook bekend als het Just Transition Fund, wil verdelen. ‘Europa is echt de pedalen kwijt. Als de Europese Commissie haar voorstellen niet bijstuurt, wordt de Green Deal voor Vlaanderen een Mean Deal’, zo heeft de N-VA-minister woensdag in het Vlaams Parlement gezegd.
Waar gaat het over? Het zogenaamde Just Transition Fund is een onderdeel van de Europese ‘Green Deal’, en stelt voor de periode 2021-2027 een bedrag van 7,5 miljard euro ter beschikking aan de lidstaten, om de regio’s die het meest getroffen worden door de transitie naar klimaatneutraliteit te ondersteunen.
De Europese Commissie heeft nu een ontwerpverordening gepubliceerd, waarin onder meer de criteria voor de verdeling van de middelen uit het Just Transition Fund zijn opgenomen.
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir neemt die verdeling fors op de korrel. ‘De eerste concrete teksten tonen aan dat er weinig rechtvaardig is aan het Just Transition Fund. Voor de Vlamingen dreigt het uit te draaien op een financiële kater. 26 procent of 2 miljard uit het Just Transition Fund (Green Deal) gaat naar Polen, slechts 0,9 procent of 68 miljoen naar België. Maar dat bedrag moet voor de Europese Commissie prioritair naar de provincie Henegouwen gaan, zo blijkt uit hun voorstel. Vlaanderen verliest dus twee keer: één keer aan Europa, net zoals de Waalse collega’s, en één extra keer omdat Europa een extra transfer eist naar Henegouwen. Vlaanderen heeft een betere Deal nodig.’
Om Henegouwen als prioritaire provincie af te schilderen gebruikt de EU-commissie het volgens Demir ‘kunstmatige criterium uitstoot/bruto toegevoegde waarde’. ‘Door de grote toegevoegde waarde die Vlaamse ondernemingen creëren, ligt dit kunstmatige criterium lager bij ons. Met andere woorden: Vlaanderen zorgt voor welvaart en wordt daarvoor gestraft.’
De N-VA-minister vindt dat België moet reageren op de aanbevelingen van de EU-Commissie. ‘Wij willen een haalbaar en betaalbaar klimaatbeleid in Vlaanderen. Maar we hebben niet de ambitie om met het geld van de Vlamingen het klimaatbeleid in Wallonië en Oost-Europa haalbaar en betaalbaar te maken. Vlaanderen zal niet akkoord gaan met de verdeling van de middelen zoals nu voorgesteld. Aan België zo weinig middelen toekennen én dan nog eens één Waalse provincie als prioriteit bestempelen. Dat lijkt ons weinig rechtvaardig’, besluit Demir.
De forse uithaal van Demir botste in de commissie meteen op stevig verzet. Niet alleen oppositiepartien Groen en SP.A hadden kritiek. Zo bestempelde Bruno Tobback (SP.A) het ‘eurokritische’ discours van Demir als ‘hallucinant en dwaas’.
Ook coalitiepartners CD&V en Open VLD waren duidelijk niet opgezet met de eurokritische toon van Demir. ‘Ik verwacht van u geen scheldtirade. Dit is niet de terminologie die ik van een minister verwacht. Ik verwacht van u concrete voorstellen over welke middelen Vlaanderen nodig heeft om die energietransitie te realiseren en hoe we beter kunnen inspelen op de Europese financieringsmogelijkheden’, aldus Robrecht Bothuyne. Ook Open VLD-fractieleider Willem-Frederik Schiltz toonde zich ‘niet akkoord’ met de uitspraken van Demir. ‘Als rechtvaardigheid betekent dat iedereen voor elke euro die men in de EU stopt die euro moet terugkrijgen en liefst meer, dan bestaat Europa niet, zo simpel is dat.’
Alleen oppositiepartij Vlaams Belang reageerde min of meer tevreden op het antwoord van de minister. ‘Het lijkt alsof u delen van onze EU-kritische speech heeft gekopieerd’, aldus Sam Van Rooy. ‘We zijn redelijk tevreden met uw retoriek. Maar uw houding blijft hypocriet, want alle verwijten die u aan de EU stuurt, zijn inherent aan het systeem van de Europese Unie.’
‘Kleine, reactionaire politiek’
Federaal minister van Landbouw Denis Ducarme (MR) heeft uitgehaald naar het ‘egoïstische en karikaturale standpunt’. ‘Dit is werkelijk kleine, reactionaire politiek om buzz te creëren’, reageert Ducarme. De verklaringen van Demir belichamen volgens hem ‘het egoïsme tegenover extreem belangrijke uitdagingen die geen populisme verdragen’. ‘Het is gewoon verbijsterend’, aldus de minister in lopende zaken, die ook voorzitter van de MR-federatie in Henegouwen is. Hij wijst erop dat het fonds kadert in de logica van solidariteit, één van de fundamenten waarop de Europese Unie is gebouwd.