De walviseditie van het Closerfestival: ‘De walvis is een barometer voor deze wereld’

'Ik hoop dat iedereen de bewondering zal voelen die ik indertijd in de Zoo voelde.' © Charlie De Keersmaecker
Els Van Steenberghe
Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

De vijfde editie van het kunstenfestival Closer/dichterbij in De Studio in Antwerpen wordt een walviseditie. Dat is te danken aan dichter, performer én walvisfreak Andy Fierens.

Waar komt uw liefde voor walvissen vandaan?

Andy Fierens: Uit mijn kindertijd. Mijn moeder en grootmoeder namen me mee naar de Zoo van Antwerpen. Daar stond het geraamte van een walvis. Ik werd overspoeld door bewondering voor dat immense, mysterieuze wezen. Gek genoeg las ik het walvisboek der walvisboeken – Moby Dick (1851) van Herman Melville – pas acht jaar geleden. Melville zou dit jaar zijn tweehonderdste verjaardag vieren. Dat is toch een fijne reden om een festival aan walvissen te wijden? Zijn boek – dat aanvankelijk flopte en pas in de twintigste eeuw als meesterwerk werd erkend – is mede geïnspireerd door een voorval uit 1819. Toen bracht een walvis de walvisvaarder Essex tot zinken. Melville was in zijn jonge jaren overigens zelf een walvisvaarder.

Hebt u ooit een levende walvis gezien?

Fierens: Tijdens een tournee in Zuid-Afrika kreeg ik een walvistocht per kajak aangeboden. De richtlijn was: blijf driehonderd meter van de dieren vandaan. Toen we al dobberend luisterden naar de gids, dook een walvis op en bleef op dertig centimeter van mijn bootje liggen. Iedereen repte zich naar de kust. Ik bleef muisstil toekijken. Dat moment was onbeschrijflijk. Al probeer ik het sindsdien in gedichten te vatten.

Krijgen we die gedichten te horen tijdens het festival?

Fierens: Nee, ik weet niet eens of ik ze ooit zal publiceren. Dit festival cureer ik met Gregory Frateur. Ik presenteer elke avond en ontdek met het publiek wat de kunstenaars aanvingen met onze vraag ‘iets’ rond walvissen te doen. De act van Wim Helsen, bijvoorbeeld, wordt héél geestig. Operamaker Benjamin Abel Meirhaeghe werkt met het geluid dat walvissen maken. En Stef Kamil Carlens speelt enkele walvisnummers, net als Nele Van den Broeck. Er werden trouwens al veel walvissongs geschreven, onder meer door Lou Reed en Tom Waits.

Ik had er ook graag Josse De Pauw bij gehad. Hij bereidt met Gorges Ocloo een theaterversie van Moby Dick voor. Maar hij is niet in het land tijdens het festival. Dus vroeg ik aan Bram Van Moorhem, zanger van The Golden Glows en Moby Dick– kenner, om enkele passages uit het boek te herwerken tot korte monologen. Koen De Sutter, Nico Sturm en Robby Cleiren brengen de teksten.

Melville schrijft ook over Antwerpen?

Fierens: Ja, Antwerpen wordt terloops vermeld. De stad is gebouwd op een walvissengraf. Daar komt de fascinatie voor reuzen vandaan: telkens als ze beenderen vonden, dachten ze aan reuzen. Even mooi is de passage waarin Melville beschrijft hoe Moby Dick naar de wereld kijkt. De ogen van walvissen staan zijdelings. Zij zien steeds twee werelden. Daar had ik nooit eerder bij stilgestaan. Die ervaring willen we aan het publiek geven: we laten het uiteenlopende werelden beleven die elkaar raken in één missie.

Wat is die missie?

Fierens: Die is, zoals de naam van het festival suggereert, mensen dichter bij elkaar brengen door kunst. Dit jaar vragen we expliciet aandacht voor het lot van de walvissen. Zij zijn een barometer voor deze wereld. Ze sterven steeds vaker door plastic in hun magen. Daarom zal Stephanie Langerock – de Belgische commissaris van de internationale Walvisvaartcommissie – spreken over de staat van de walvis. En De Studio wordt door vierentwintig jonge grafici van Sint-Lucas omgebouwd tot een walvisbuik. Ik hoop dat iedereen in die ‘buik’ de bewondering voelt die ik indertijd in de Zoo voelde.

Closer/dichterbij vindt plaats op 13 en 14 december 2019 in De Studio in Antwerpen.

Meer info: www.destudio.be, www.closerfestival.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content