Vlinks

‘De voorbije tien jaar leverde ons wel iets op: het model van hoe het niet moet’

Vlinks Vlinks streeft naar een sociaal, rechtvaardig en inclusief Vlaanderen met maximale autonomie.

In zijn nieuwjaarscolumn blikt Johan Velghe terug op het afgelopen decennium. ‘Hoe geraken we weer vooruit?’

‘Met getrouwe hulp van deze schaar van dienaars onderwerp ik de gehele wereld aan mijn macht en heers ik zelfs over de gekroonde hoofden.’ Erasmus wees in zijn ‘Lof der zotheid’ Lethe (vergeetzuchtigheid), Misopania (werkschuwheid), Hedone (genotzucht), Tryphe (weelderigheid) en de goden Komos (drinkgelag) en Negretos Hupnos (vaste slaap) als de dienaren aan van een onderdrukkend en op ongelijkheid gestoeld systeem. De humanist spaarde zijn kritiek niet op de (kerkelijke) almacht die ver weg stond van evangelische en humane waarden.

Eeuwen na Erasmus grijnst de wereld met hetzelfde gezicht van onderwerping en machtsvertoon à la Jair Bolsonaro, Xi Jinping, Vladimir Poetin, Bashar al-Assad, … De boegbeelden van neoliberalisme en van Chinese staatskapitalisme strijden voor wereldsuprematie en schuiven al wie uit de globaliseringsboot valt of net wel in de mallemolen terechtkomt zonder enige scrupules aan de kant, zo het al geen liquidatie wordt.. Hun dienaren zijn Hedone en Tryphe als oligarchen, criminelen in vele gedaanten en formaten, CEO’s van multinationals en meehuilende politici.

Van Donald Trump weten we dat hij zonder omwegen zegt wat zijn onderbuik dicteert. Zelfs dat worden we gewoon. Maar wanneer een soortgelijke uitspraak valt door een beleidsvoerder die geacht wordt dicht bij de bevolking te staan, blijft het schrikken van de rauwheid.

Medio december werd op weg naar school de elfjarige Celio Ebe Matumbu door een 24-tonner doodgereden op het ‘moordtrottoir’ annex vrachtwagenparkeerplaats van Tereos in het Aalsterse stadscentrum. De reactie van burgemeester Christoph D’Haese verbijsterde: een spijtig ongeluk, maar de vrachtwagens weren is niet verzoenbaar met het economische verkeer. Of winst primeert onvoorwaardelijk op de mens en zijn/haar dierbaarste bezit, het leven. Het blijft haaks staan op het uitdragen van een inclusief gemeenschapsideaal.

Het plaatsen van een hek tussen het trottoir en de parkeergelegenheid is een pleister op het houten been. De vrachtwagens blijven manoeuvreren in het stadscentrum en het debat over de toekomst van het bedrijf wordt andermaal uitgesteld. Misopania aan het werk.

Niet alleen het huidige stadsbestuur moet het boetekleed aantrekken, maar alle vorige stadsbesturen pleegden schuldig verzuim.Vergunning na vergunning, uitbreiding na uitbreiding volgden, ook voor de opslag van ontvlambare producten. Een sociale woonwijk is de overbuur, scholen en de stadskern omgeven het restant van het industriële Aalst van ooit. Steeds was en blijft het korte gewin het beleidscredo.

Jefke (een personage uit de film’Daens’), is het kind dat op handen en voeten onder de weefgetouwen de losse eindjes knoopte, en het leven liet toen zijn broodwinning hem letterlijk verpletterde. Het verlies van een mensenleven, het blijft een faits divers.

Ondertussen zwelt de lijst aan van de door de Vlaamse regering opgelegde besparingen. Eén zaak hebben ze gemeen: er gaat nooit overleg aan vooraf. De besparingen (zorgverstrekking, cultuur, sociaal-cultureel werk,…) gaan in tegen de realiteit van eerdere besparingenronden, indexsprong en koopkrachtverlies. Voor tal van bevolkingsgroepen zijn net meer middelen nodig.

Een taxshift is broodnodig, maar dan één die in tegenstelling tot de vorige, gebaseerd is op welzijn voor allen, rechtvaardigheid en herverdeling. Dat impliceert het buitenspel zetten van de nationale fiscale optimalisatiesport, verhoging van de vennootschapsbelasting en een hogere aanslagvoet voor de hoogste inkomens. Die taxshift zorgt voor schuldbeheersing, investeringen in innovatie, middelen voor de sociale zekerheid en ondersteuning van welzijns-, zorg- en gezondheidsbeleid.

Zal de politiek daarvoor zorgen? Het vertrouwen van de gemiddelde Vlaming in politieke partijen is gezakt tot 3,9 op 10. Gehoor wordt daar niet aan gegeven, want slaapwiegende Negretos Hupnos verzint een fabeltjesverhaal over fenomenale kinderbijslag voor asielzoekers. Wie geen geloof hecht aan die polariserende praat wordt het mantra van ‘de linkse leugenpers’ om de oren geslagen.

Met de komst van het jaar ’twintig-twintig’ is de decenniumpagina omgeslagen.Willen we een empathische omslag van de samenleving, dan dient het van onderuit te gebeuren. Wereldwijd is het ongeduld groot. De protestbewegingen zijn hardnekkig. De noden zijn immers hoog, want de lasten worden niet billijk gespreid en overheden leggen hun eenzijdige zeg op.

Noch de uitverkoop van de Vlaamse ontvoogding aan de particratie, noch het uitstelgedrag (armoede, klimaat), noch de bitsige polarisatie en blinde stigmatisering van nieuwkomers brengen de soevereiniteit van de democratische samenleving en gelijkwaardigheid van en voor iedereen in Vlaanderen dichterbij. Dat leerde ons het voorbije decennium.

De voorbije tien jaar leverde ons wel iets op: het model van hoe het niet moet. We kunnen blijven toogpraten over het verleden, zaniken over het heden en wensdromen over de toekomst.

Een nieuwe lichting van verbindende politici moet opstaan.

‘Het is goed je verleden koesteren op voorwaarde je heden er niet in te koesteren’, schreef wijlen Eric Defoort. Mia Doornaert schreef op 16 december vorig jaar: ‘Het verleden is nu eenmaal een ander land.’ Hetzelfde pad bewandelen als in het net afgesloten decennium is geen optie, zo niet dreigt grote maatschappelijke onrust.

Hoe geraken we vooruit? Het maatschappelijk debat gericht op het aanreiken van oplossingen voor tegenstellingen (lasten verdeling, klimaattransitie, loonspanning, achteruitgang van de dienstverlening) moet systematisch aangezwengeld worden. Burgerinitiatieven verdienen ademruimte. Een nieuwe lichting van verbindende politici moet opstaan. Die verantwoordelijkheid, ook in Vlaanderen, kan niet langer ontlopen worden. De rabiaatheid en snelheid waarmee regeringen (Vlaanderen, maar ook elders in Europa en op andere continenten) inhakken op alles wat verbinding betekent, noopt tot doordachte, maar urgente aanpak Het vuur voor het smeden van de koevoet voor 2024 moet opgepookt worden.

De bereidheid om samen te werken, ver weg van beledigingen, (lokaal, op Vlaams en federaal niveau, zonder internationale samenwerking als kracht tegen suprematie en monopolies te vergeten) is een fundament voor daadkracht en efficiëntie.

Nieuwe debatten, nieuwe initiatieven, andere mensen aan het woord en bakens verzetten. Het is geen nieuwjaarswens, het is pure noodzaak om niet langer de neergaande lijn aan te zien en ‘De Lof der zotheid’ te blijven herhalen.

Johan Velghe is woordvoerder van Vlinks.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content