‘De strijd voor meer sociale bescherming stopt niet aan de grenzen van België’

‘Het valt op dat de argumenten die onze regeringen inroepen tegen sociale bescherming parallel lopen met die van veel machtshebbers in het Zuiden’, schrijven Annuschka Vandewalle en Dries Merre van FOS, naar aanleiding van de start van de campagne ven 11.11.11.

Sociale bescherming lijkt een evidentie. Bij ons is het recht op bescherming bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of welke reden dan ook wettelijk verankerd. Niet onterecht, want in 1948 werd het recht op sociale bescherming opgenomen in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en later in andere internationale wetgeving. Toch zijn er meer dan 5 miljard mensen op onze aardbol die helemaal niet beschermd zijn en intussen staan bij ons heel wat vormen van sociale bescherming onder druk.

Sinds jaar en dag pleiten vakbonden en heel wat andere middenveldorganisaties voor universele sociale bescherming. Vakbonden speelden een belangrijke rol in het ontstaan ervan in België en doen er alles aan om die bescherming te behouden. Denk maar aan het intensief overleg in oktober om de tweede pensioenpijler te vrijwaren en de mobilisatie om via een nationale betoging een signaal te geven aan de regeringen. De waakzaamheid om onze bescherming te behouden verslapt voorlopig nog niet, ondanks de druk van buitenaf. De strijd voor een degelijk vangnet stopt echter niet aan de grenzen. 11.11.11 neemt het daarom op voor sociale bescherming in het Zuiden, want 73% van de wereldbevolking heeft geen volwaardige bescherming en de helft heeft er zelfs helemaal geen.

Het valt op dat de argumenten die onze regeringen inroepen tegen sociale bescherming parallel lopen met die van veel machtshebbers in het Zuiden. Redeneringen van economische aard, die door heel wat academici evengoed gecontesteerd worden, moeten de gewone man angst inboezemen. Een waardig pensioen zou te duur zijn, een eerlijke uitkering bij tijdelijke werkloosheid zou de concurrentiepositie van landen aantasten en een toereikende bijstand in geval van ziekte zou economieën in de afgrond storten. Er zou dus met andere woorden geen alternatief bestaan. De economische realiteit zou landen dwingen om sociale bescherming af te bouwen of de uitbouw ervan verhinderen. Dergelijke ideeën zijn nochtans gevaarlijk. Neem nu het voorbeeld van gezondheid. Iedereen op onze aardbol heeft het recht op een goede gezondheid, maar zonder bescherming tegen een te hoge ziekenhuisfactuur lijkt dat recht ineens niet zo vanzelfsprekend meer.

Voor overheden overal ter wereld zijn er nochtans mogelijkheden om een minimum aan sociale bescherming te garanderen. Er kunnen solidariteitsmechanismen in het leven geroepen worden en er kan ruimte gemaakt worden in het overheidsbudget. Dat kan bijvoorbeeld door de uitgaven te herschikken, onwettige financiële stromen uit te schakelen en noem maar op. De onwil van machtshebbers om die ruimte te maken in hun budget spreekt boekdelen. Het zegt heel wat over hun prioriteiten. Het welzijn van velen is blijkbaar onderschikt aan de rijkdom van enkelen.

Wanneer overheden er niet in slagen om mensen van een waardig bestaan te voorzien, neemt men het heft in eigen handen. Dat gebeurde in België met de mutualiteiten en de vakbonden die solidariteitsmechanismes in het leven riepen, mechanismen die nu door rechts serieus op de korrel worden genomen. In het Zuiden zijn er ook tal van ledenorganisaties die het opnemen voor sociale bescherming. Net als bij ons is het voor hen vaak niet altijd even gemakkelijk om hun werk tot een goed einde te brengen door tegenwerking van de machthebbers.

Om de organisaties in het Zuiden een hart onder de riem te steken en ook om in België het debat te voeden, staat de campagne van 11.11.11 dit jaar in het teken van sociale bescherming. FOS en een resem aan andere organisaties trokken de campagne begin 2015 met volle overtuiging op gang. Dat sprak voor zich, aangezien we dagelijks bezig zijn met het ondersteunen van de emancipatorische strijd in het Zuiden. We willen dan ook iedereen oproepen om de campagne van 11.11.11 te steunen. Sociale bescherming is iets waar iedereen recht op heeft.

Samen moeten we de strijd blijven voeren, zowel in België als in de rest van de wereld.

(Annuschka Vandewalle is Algemeen Secretaris van FOS, de ontwikkelingsorganisatie van de socialistische beweging, Dries Merre is er communicatiemedewerker.)