‘De regeringsvorming zal vooral bepaald worden door politieke winnaar van deze zomer: George-Louis Bouchez!’

‘Ondanks al hun zetels staan Ecolo, Groen, N-VA, PS en SP.A nergens. Ze hebben geen ministers in de federale regering. En in de politiek gaat het om macht’, aldus professor Herman Matthijs.

Dit land is al vijftien maanden aan het formeren en het resultaat staat nog nergens. Van alles is al gepasseerd : Aland, Arizone, Bourgondisch, paars-groen, paars-geel, tripartite enzoverder. Met Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert zijn we al de 19de persoon (officieel en officieus) die er zich over ontfermt. Het resultaat is alleen dat de drie overgebleven Zweden (MR, Open VLD en CD&V) het land verder besturen met 38 zetels in de Kamer en met voorlopige kredieten en voorlopig nog met volheid van bevoegdheden.

Lachaert gaat nu voor een paars-groen regering. Komt die er? En wat zijn dan de consequenties? Een analyse.

Met CDH, zonder CD&V

Als men een paars-groene regering kan starten met het CDH levert dat 80 van de 150 zetels op. Dan moet langs Franstalige zijde wel alle regeringsfuncties verdeeld worden over vier partijen (MR, PS, Ecolo en CDH). De PS zal dan minder ministers krijgen dan gehoopt en de MR zal zeer zwaar moeten inleveren. Bovendien moet de MR partij nog betalen voor de EU-mandaten die ze binnenhaalde.

Tenzij men de regering uitbreidt met staatssecretarissen, maar dat zal geen goede indruk maken op de bevolking in een periode van zware saneringen. Een beperkte ploeg zal beter overkomen, maar zal zorgen voor veel interne spanningen bij de partijen.

Aan Franstalige zijde zou de paars-groene regering dan dus bestaan uit vier partijen met een massieve meerderheid in de desbetreffende taalrol. De oppositie beperkt er zich tot het duo de PTB het Défi.

Langs Vlaamse zijde moeten de posten dan worden verdeeld onder drie partijen (Open VLD, SP.A en Groen). Dat is makkelijker. Met 30 Vlaamse zetels op 89 in de kamer wordt deze vorm van paars-groen met CDH (en zonder CD&V) moeilijk verkoopbaar in Vlaanderen. Bovendien moet het Open VLD dan besturen tegen de top drie van de Vlaamse partijen (Vlaams Belang, N-VA en CD&V). Dat is geen geweldig vooruitzicht in een linkse ploeg, zeker niet in een periode van grootse budgettaire problemen.

Paars-groen met CDH heeft een meerderheid in de kamer en kan dus starten. Maar buiten de ethische kwesties en deels nog de staatshervorming is de ideologische verdeeldheid tussen deze partijen erg groot.

Met CDH én CD&V

Een tweede alternatief is dat ook de CD&V meedoet en dan komt men al op 92 zetels in de Kamer met de hulp van acht partijen. Dat zou de echte Vivaldi-vorm zijn. Dan is wel elke partij buiten spel te zetten, behalve de PS.

Als de communisten zouden meehelpen en iedereen in de groep van acht daarmee akkoord zou zijn, kan deze ploeg de bijzondere wetten van de staatshervorming aanpassen.

Maar ook deze regering heeft geen meerderheid langs Vlaamse kant. Bovendien stelt zich de vraag wat er rond de ethische dossiers kan gebeuren waarmee CD&V te lijmen valt? Daarnaast is er de politieke vaststelling dat het CD&V graag in het midden ligt, en dat is in deze constellatie niet het geval. Bovendien moet men langs Vlaamse kant dan de regeringsfuncties verdelen over vier partijen.

Een deelname van het CD&V maakt het wel gemakkelijker voor Open VLD. Maar op de relatie tussen deze beide partijen zit ook een tijd nogal wat ruis !

Zonder CD&V en zonder CDH

Paars-groen zonder christendemocraten kan mathematisch maximaal 76 zetels halen en dat is niet werkbaar. Dus de christendemocraten zijn nodig. Een combinatie met het CDH lijkt wel gemakkelijker dan met het CD&V.

Een mogelijke paars-groene doorbraak in de federale regeringsonderhandelingen gaat zijn gevolgen hebben voor de Vlaamse regering. Als het CD&V in de federale regering zou gaan, staat de N-VA alleen tegenover twee partijen die ook federaal meedoen. Dat zal de synergie zeker niet verhogen in een Vlaamse regering die zeker niet uitblinkt met een actief beleid.

Stapt CD&V niet in de federale regering, dan komt de Open VLD tegenover twee grotere partijen te staan die federaal niet meedoen. Dat zal in de kortste keren leiden tot een communautaire oorlog tussen de federale en de Vlaamse regering. De deelname van de liberalen in de Vlaamse regering zal in vraag worden gesteld. De conclusie is dat het CD&V hier de sleutel in handen heeft.

Bouchez

Als Georges-Louis Bouchez (GLB) zijn huidig succesvol politiek parcours kan kopiëren op zijn voetbalploeg, dan speelt FC Borains in de kortste keren mee in de ‘PO one’ van de 1A voetbalcompetitie. Want de commentaren over zijn mateloze arrogantie, onbetrouwbaarheid, narcisme enzoverder zijn naast de kwestie. Ik loop al dertig jaar langs de zijlijnen van de politiek en ik ben daar al veel meer arrogante dan niet arrogante mensen tegengekomen.

De balans, op een maand voor het begin van de herfst, is duidelijk: de MR van GLB heeft nog steeds de premier, een vicepremier, vijf ministers, de Senaatsvoorzitter, de EU-Commissaris en de vaste EU Raadsvoorzitter. De twee andere overgebleven Zweden, Open VLD en CD&V, kunnen ook niet klagen. Maar ondanks al hun zetels staan Ecolo, Groen, N-VA, PS en SP.A nergens. Ze hebben geen ministers in de federale regering. En in de politiek gaat het om macht.

Het gevaar voor GLB is dat al die anderen elkaar toch eens zouden vinden over dat ene punt: hun aversie tegenover de MR-leider. Maar die kans lijkt op heden, om het in binaire termen te zeggen, korter bij het getal nul te staan dan één.

Lachaert

Voor de Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert staat er veel op het spel. Na de succesrijke overwinning bij de interne voorzitterverkiezingen, moet hij zich nu bewijzen in dienst van de soeverein. Het is een understatement dat hij moet slagen in een regeringsvorming omdat hij het plan De Wever – Magnette heeft doen mislukken.

Maar paars-groen is zeker nog geen geslaagde operatie. Als Lachaert mislukt dan heeft de nieuwe voorzitter vooral een intern probleem binnen zijn partij, want het zal zijn positie als voorzitter fel verzwakken. Over dit laatste zal een deel van de Open VLD niet rouwig zijn. Zodoende is deze koninklijke opdracht ook een gevaarlijk geschenk voor de liberale voorzitter, zeker met zijn erg jong parcours aan de top van de politiek.

Conclusie

Als Open VLD-leider Lachaert een paars-groene formatie rond krijgt, stelt zich de vraag hoe snel die regering er gaat zijn. Want midden september nadert en dan moet er beslist worden over het statuut van de regering Wilmes. Bouchez zijn strategie is gekend: laat ze maar zitten desnoods in lopende zaken of nieuwe verkiezingen. Ten aanzien van dit laatste is het de vraag of daarvoor een parlementaire meerderheid bestaat? Als er geen echte regering komt en ook geen nieuwe verkiezingen mogelijk zijn, gaat de regering-Wilmes dan blijven zitten tot in 2024? Veel zal wederom afhangen van de politieke winnaar van deze zomer: GLB !