De nacht in met de wegenwerkers op de E40: ‘Eén sympathieke reactie maakt tien slechte goed’

Een deel van de E40 (Gent-Brussel) gaat weer open, zo glad als een biljarttafel. Met dank aan de wegenwerkers die stinkende asfaltdampen en rakelings voorbijzoevende wagens trotseren. Knack.be deed met hen de nacht. ‘Geloof me: dit blijf je niet doen als het niet met volle goesting is.’

Knack.be ging de nacht in met de wegenwerkers op de E40, de grootste werf van deze zomer. Een onderschatte en vooral ondergewaardeerde job – en dan hebben we het voor alle duidelijkheid niet over de onze. Geef toe: u maakte zich ook al boos over de files. In het holst van de nacht, tussen de stinkende asfaltdampen en imposante bouwmachines, vertellen ze hun kant van het verhaal: ‘Boze chauffeurs zouden beter wat verder denken: wij doen dit met hart en ziel voor hun veiligheid en comfort.’

Donderdag 9 juli. Het is iets voor 22 uur wanneer we arriveren op de werf tussen Merelbeke en Wetteren. De zon is net onder, een heerlijke zomerdag maakt plaats voor een al even fraaie sterrenhemel. Aan de horizon kleurt de lucht nog zacht rood. Daaronder: nog altijd stapvoets verkeer vanuit Gent in de richting van Brussel.

Voor de wegenwerkers van aannemer Stadsbader is de werkdag pas halfweg. Zij gieten een nieuwe onderlaag op de midden- en rechterrijstrook, over een afstand van twee kilometer. Vóór de ‘finisher’ die het asfalt over de eerder gefreesde stroken uitstrijkt, staan zo’n 50 camions gevuld met gloeiend hete asfalt. Erachter een vijftal walsen om de weg effen te maken. Rond 3 uur moeten ze klaar, dan zit hun shift erop.

De mannen van Stadsbader werken momenteel dag en nacht, aflossend in twee shiften: van 6 uur tot 16 uur en van 16 uur tot 3 uur. Geen minuut wordt verspild, de buffer van drie uur tussen beide shiften is voorzien om de machines te kuisen.

‘Zoudt ge niet beter voortdoen?’ (in plaats van pintjes te drinken)

Het is een fysiek zware, vermoeiende en levensgevaarlijke job, maar de wegenwerkers krijgen zelden de waardering die ze verdienen. Naast de werken staan elke dag duizenden chauffeurs aan te schuiven, van wie er sommigen hun ergernis niet kunnen inslikken.

‘Heb ’t ge ’t gezien?‘, zegt projectleider Geert wanneer een voorbijrijdende chauffeur naar ons toetert en met zijn hand uit het raam een drinkgebaar maakt. Pintjes zijn hier nochtans niet te bespeuren. ‘Dat is allang verleden tijd, hoor’.

‘Die mensen zouden eigenlijk niet mogen klagen,’ vindt Bram, die met een wals het uitgestreken asfalt verdicht. ‘Er worden al eens blikjes of flesjes naar ons gesmeten. Of dingen geroepen als “Zoudt ge ni beter voortdoen?!“. Om nog maar te zwijgen over commentaren op Facebook en Twitter. Jammer dat ze niet verder denken en wat meer respect tonen. Wij doen dit niet enkel om onze boterham te verdienen, maar ook met hart en ziel. Wij dragen bij aan de veiligheid en het comfort van de weggebruikers. Enkele weken hinder voor tien jaar rijgenot.’

Agressieve chauffeurs zijn wel uitzonderingen, vult afdelingsverantwoordelijke Erwin aan. ‘Na de werken krijgen we vaak ook positieve e-mails van weggebruikers. Zoveel deugd dat dat doet! Eén sympathieke reactie maakt er tien slechte goed.’

‘Een beetje file is goed voor ons’

Tijdens ons bezoek zijn de weersomstandigheden ideaal, de week voordien was het puffen en zweten tijdens de hittegolf. Bram: ‘In de pletwalsen is geen airco. Mijn tenen stonden roodgloeiend, het was alsof er tomaten aan mijn voeten groeiden. Rond de machines was het meer dan 50 graden, amper te harden. Gelukkig kregen we veel water, daarover mogen we zeker niet klagen.’

Veruit het meest in het oog springende beeld op de werf: ploegbaas Filip die de finisher aan de linkerzijde bemant en pal naast de linkerrijstrook loopt. Naarmate de nacht vordert en de file vermindert, zoeven auto’s en vrachtwagens hem steeds sneller voorbij. Op nog geen meter afstand en zonder dat hij ze ziet aankomen. Met een struisvogelei in de broek stappen de fotograaf en ik tot bij hem.

Al 20 jaar doet Filip dit werk. ‘Ja, ik besef goed hoe gevaarlijk dit is,’ lacht hij onze vraag een beetje weg. ‘Enerzijds moet je het koppeke erbij houden, anderzijds moet je eigenlijk ook je verstand op nul kunnen zetten’.

Tijdens deze fase van de werken is enkel de linkerrijstrook open en daar geldt een snelheidslimiet van 70 km/u. Pas nog raakte bekend dat in de andere richting, waar de toegelaten snelheid door de werken ook tijdelijk naar 70 is verlaagd, al meer dan 50.000 chauffeurs door de trajectcontrole zijn betrapt op te snel rijden.

‘Eigenlijk zou die trajectcontrole beter langs onze kant gebeuren,’ vindt Erwin. ‘Maar ik moet toegeven dat de meeste chauffeurs zich hier aan de beperking houden. Voor ons is het ook goed dat er wat file is, dan gaan ze trager rijden. ’s Nachts is het meestal rustiger werken, maar als er minder file is, rijden sommige chauffeurs al wat sneller.’

Dodelijk ongeval

Bij gevaarlijke situaties is een ongeluk nooit ver weg. Werfleider Simon is al vier jaar in dienst: ‘Hout vasthouden, maar dat valt al bij al mee. We hebben uiteraard al enkele ongelukken meegemaakt, maar die waren veroorzaakt door dronken chauffeurs. Niet door overdreven snelheid.’

Een tragische herinnering voor de wegenwerkers van Stadsbader is hoe twee jaar geleden een collega om het leven kwam tijdens zijn shift. ‘De man zat al 40 jaar in het vak en had dus ervaring. Op een verstrooid moment stapte hij op de rijbaan, met fatale gevolgen.’

‘Dit doe je alleen met volle goesting’

Wanneer een van de minder ervaren chauffeurs wat moeite heeft om zijn oplegger op de juiste plaats voor de finisher te rijden, leidt dat even tot lichte ergernis. Ze werken dan ook onder grote tijdsdruk. ‘Soms vallen er uiteraard eens wat woorden,’ merkt Brecht fijntjes op. ‘Maar ruzies zijn er zelden of nooit.’

Ondanks het zware en gevaarlijke werk valt het inderdaad op dat de sfeer opperbest is. Brecht, terwijl hij met een spade een paar grote blokken uit het pas gestorte asfalt verwijdert: ‘Wij zijn dan ook heel fier op wat we hier doen. Geloof me: dit blijf je niet doen als het niet met volle goesting is.’ Er speelt blijkbaar wel meer mee dan goesting alleen: wegenwerker worden lijkt in de familie te zitten. Brecht en Bram zijn tweelingbroers, Filip is hun oom. Nog een andere collega is een neef.

Of de mannen zichzelf dit de rest van hun loopbaan zien doen? ‘Het moet fysiek doenbaar blijven. Aan een bureau is dat gemakkelijk beslist, maar wie het beroep elke dag uitoefent, kan last krijgen en er anders over denken. Anderzijds hebben werknemers die met pensioen gaan het soms ook moeilijk om hun job los te laten. Zo vragen gepensioneerde ex-collega’s soms om nog eens de werf te mogen bezoeken.’

Ondertussen tikt de klok verder. Er mag geen tijd verspild worden. Nu staat de finisher al eens even stil omdat erachter enkele arbeiders kleine gaten met een spade opvullen, tussen de stinkende – ‘maar niet schadelijk voor de gezondheid’, verzekert Erwin ons – asfaltdampen. ‘Maar wanneer we de toplaag leggen, mag dat niet. Dan moet die aan een constante, lage snelheid blijven rijden.’

‘Klaar zal het zijn’

Ook voor collectief bouwverlof is er op de E40 deze zomer geen tijd: de werken gaan gewoon door. Erwin heeft ondertussen de werf op de E19 in Mechelen-Noord opgestart, op 27 juli volgt de E17 in Waregem en op 3 augustus is de A19 in Kortrijk aan de beurt.

Stadsbader is een grote speler, zegt Erwin. Daar zijn ze uiteraard tevreden mee, maar al die aanbestedingen binnenhalen brengt ook uitdagingen mee: in de zomer is het lastig om personeel te vinden. ‘Iedereen heeft recht op verlof, zeker als je dag en nacht werkt. Maar om het economisch verlies te beperken, werken we door. De collega’s spreken dan onderling af wanneer ze verlof nemen. Een groter probleem zijn vaak de onderaannemers waarmee we werken, voor de markeringen, de signalisatie, freeswerken, voegwerken, enzovoort. Ook die bedrijven moeten telkens personeel vinden.’

Eind augustus moeten de werken op de E40 afgerond zijn. ‘De eerstvolgende deadline is dinsdag 14 juli (gisteren, red.), dan moet de toplaag op de rechter- en middenstrook liggen of we krijgen een boete die kan oplopen tot 10.000 euro per dag,’ zegt Geert. ‘Maar het zal klaar zijn, hoor’, lacht hij. ‘Tenzij er een nieuwe hittegolf komt en het asfalt moeilijker afkoelt, kunnen beide rijstroken vanaf woensdag weer open voor het verkeer.’

‘Daar kunt ge op biljarten, hé’

Overigens stond in het oorspronkelijke bestek dat eerst tussen Merelbeke en Wetteren zou gewerkt worden en pas daarna, in een tweede fase, tussen Wetteren en Erpe Mere. ‘Maar wij hebben aan Wegen en Verkeer (die de werf dag en nacht controleert, nvdr.) voorgesteld om dat te switchen, voor de kwaliteit. Anders krijg je file op het stuk dat pas heraangelegd is en zouden remmende vrachtwagens het nog niet volledig afgekoelde asfalt kunnen indrukken’.

En dus kunnen wij, wanneer we terug naar Brussel rijden, al eens proeven van het nieuwe wegdek tussen Wetteren en Erpe Mere. Om het met de woorden van de werfleider te zeggen: ‘Daar kunt ge op biljarten, hé‘. Respect, mannen.

Bekijk meer foto’s