De meeste dromen zijn bedrog. Ook die van Koen Geens?

PS-voorzitter Paul Magnette geeft de N-VA ‘het voordeel van de twijfel’. Hij gooit herfederalisering openlijk op tafel. Dat is nochtans onbespreekbaar voor de Vlaams-nationalisten. En Magnette weet dat.

Sinds maandagavond weten we waarover vicepremier Koen Geens (CD&V) droomt: de regering-Wilmès die wordt aangevuld met minstens de N-VA en de PS. Geens noemde dat in Terzake zelfs zijn ‘stoutste droom’.

Theoretisch kan die nog steeds in vervulling gaan. Zelfbenoemde informateurs Paul Magnette (PS) en Conner Rousseau (SP.A) zijn in de weer met een tweede ronde consultaties met de partijvoorzitters. De N-VA is nog steeds in de running.

Maar de patstelling blijft wat ze was vóór corona. De PS, die de facto onmisbaar is, heeft weinig te winnen bij een samenwerking met de partij van Bart De Wever. De N-VA, enkel onmisbaar voor een Vlaamse meerderheid, heeft minder hefbomen.

Een troef die ze tot nu toe had, was de steun van de CD&V. Net als tijdens de marathonformatie van 2010-2011 wilden de christendemocraten van geen wijken weten. Pas toen voormalig voorzitter Wouter Beke de N-VA vaarwel zei, kon de regering-Di Rupo vorm krijgen. Magnette hoopt dat de geschiedenis zich herhaalt.

De koppelingswens van de CD&V met de N-VA is nog steeds bestaande, maar veel minder aanwezig dan vóór corona. Sinds de crisis heeft voorzitter Joachim Coens zijn veto tegen een regering zonder N-VA niet meer willen herhalen. ‘Dat zijn niet de vragen die er nu toe doen’, klonk het precies een maand geleden in Knack. Afgelopen zondag klonk hetzelfde geluid op de VRT: ‘We moeten vooruit.’

Geens, die zelf een tijdlang als koninklijk onderhandelaar tevergeefs werkte aan de paars-gele regering, hoopt dat de PS nu resoluut voor een regering met de N-VA heeft gekozen. ‘Men gaat niet met iemand 2,5 uur praten als men het niet ernstig meent. Want dan kan men het ook in een half uur’, doelend op het onderhoud met De Wever georganiseerd door de tandem Magnette-Rousseau. ‘Ik hoop dat de PS de bocht heeft ingezet’, dixit Geens, ‘maar ik durf het niet te geloven.’

Te klein verstand

Ondanks dat gesprek, waarover vrij weinig is uitgelekt, schoot De Wever maandagochtend in verdedigingsmodus. Op Radio 1 stelde de N-VA-voorzitter gek genoeg zijn veto tegen de Vivaldi-coalitie. Een samenstelling waarin de N-VA niet welkom is. Hij verdedigde zijn radio-optreden door de uitlatingen in de media van afgelopen weekend. ‘Je moet spreken als er een wending is. Je kan ten opzichte van je eigen achterban niet blijven zwijgen als men op de televisie begint te spreken over herfederalisering.’

Dat meerdere partijen willen spreken over het terugbrengen van Vlaamse bevoegdheden naar het federale niveau is bekend. Open VLD, Groen en SP.A zeggen dat al langer dan vandaag. Paul Magnette bestempelt dat op de RTBF-radio dinsdagochtend als een ‘extreem belangrijk politiek feit’. Hij geeft de N-VA daarom het ‘voordeel van de twijfel’. Als de partij daarvoor openstaat, is er veel mogelijk. ‘Les lignes bougent‘, er beweegt wat.

Quod non. De Vlaams-nationalisten zijn vragende partij voor een communautaire ronde, maar enkel als Vlaanderen meer bevoegdheden bijkrijgt dan dat ze verliest. Herfederaliseren ligt niet op de tafel, zei Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) vorige week nog. ‘Mijn verstand is te klein om dat te begrijpen’, zei De Wever er maandag over. De N-VA openlijk vragen om te spreken over herfederalisering is Wetstratees om elke soort van toenadering te bemoeilijken. Dat beseffen ook collega-politici. ‘Gezien zijn huidige rol in de formatie zijn Magnettes uitspraken niet nodig’, zegt een partijvoorzitter.

Coens sloeg in ieder geval de deur voor herfederalisering van bepaalde delen van de gezondheidszorg niet helemaal toe. ‘Ik denk dat het interessant is om de lijst overlopen en dingen samen te brengen’, zei hij. De eerstelijnszorg moet zo een duidelijke Vlaamse bevoegdheid worden. ‘Maar bepaalde normen en classificaties kunnen nog op federaal niveau’, aldus Coens.

Hoezeer de CD&V keer op keer elke grote verantwoordelijkheid afwijst, toch komen de gebeurtenissen van de afgelopen weken grotendeels hier op neer: eens de CD&V de knop omdraait, is een volwaardige meerderheidsregering zonder de N-VA mogelijk. Omgekeerd heeft de PS weinig manoeuvreerruimte. Dat is al zo sinds 26 mei 2019. Corona verandert veel, maar niet alles.