‘De lijst veilige bestemmingen heeft meer prioriteit dan de lijst maatregelen voor een veilige en duurzame toekomst’

‘Nu de communicatie minder door de experten gebeurt, komt ook de politieke chaos weer boven’, schrijft socioloog en auteur Dirk Geldof. ‘We zetten terug stappen richting “normaal”, maar het oude normaal zal nooit meer helemaal terugkomen.’

Vanaf dit weekend winkelen we gemaskerd. De grenzen zijn terug open, maar nog niet voor alle landen, met dagelijks veranderende veilige of oranje en rode zones. Vier maanden geleden ging België in lockdown. Op 13 maart sloten cafés, restaurants en cultuurhuizen, gingen kort erna scholen toe, sloten bedrijven of werkten we thuis en sloten zelfs de grenzen. Het leidde tot de grootste verstoring van het openbare leven sinds WOII.

Nu bouwen we corona-maatregelen moeizaam af en wordt de echte impact pas zichtbaar. We zetten terug stappen richting ‘normaal’, maar wat gewoon was voor de coronacrisis, is het vandaag niet meer. Het oude normaal zal ook nooit meer helemaal terugkomen. Hoe we vandaag met corona omgaan, bepaalt immers onze samenleving van morgen. Welk normaal willen we? En welk normaal krijgen we ondertussen?

De lijst veilige bestemmingen heeft meer prioriteit dan de lijst maatregelen voor een veilige en duurzame toekomst.

Ook al mogen we terug op café, de wereld is veranderd, in deze zomer zonder festivals. Onze samenleving zal ook morgen anders blijven. In de scholen, hogescholen en universiteiten zal ook na de vakantie zal afstandsonderwijs aanwezig blijven. Deeltijds thuiswerk blijft voor velen de manier van werken. Vier maanden geleden hadden we de illusie dat de lockdown maar ‘voor even’ zou zijn. Dat ‘even’ blijft nu duren, mogelijk nog langer dan een regeringsvorming.

Een vaccin kan ten vroegste in 2021 beschikbaar zijn. Ondertussen worden mondmaskers deel van de samenleving, net als de eindeloze discussies erover. Afstand houden en handen wassen zijn de nieuwe covid-etiquette, al worden ze niet meer door iedereen gevolgd. Onze bubbels laten terug toe om mensen te zien, maar handen geven, knuffelen of zoenen blijft bij velen onwennig, gevoelig of not done.

De afbouw van de lockdownmaatregelen verloopt veel moeizamer dan de invoering ervan. De experten worden steeds vaker overruled door een lobbygedreven afbouwbeleid. Waarom mochten tuincentra sneller open dan boekhandels? Waarom mogen volle vliegtuigen weer, maar blijven volle theaterzalen verboden? Rendabiliteit wint te vaak van rationaliteit. De aangevoelde inconsistentie hypothekeert het draagvlak om noodzakelijke maatregelen vol te houden. Nu de communicatie minder door de experten gebeurt, komt ook de politieke chaos weer boven.

Dagelijks zijn er opflakkeringen in Europese landen en woekert corona verder in de Verenigde Staten of Brazilië. Zijn wij beleidsmatig voldoende voorbereid zijn op eventuele opflakkeringen? Duidelijk is dat we dan niet alleen kunnen vertrouwen op de besmettings-burgerzin van mensen. Maar gebiologeerd door debatten over mondmaskers, al-dan-niet-veilige-vakantielanden en eeuwigdurende regeringsonderhandelingen ontbreekt het aan een perspectief voor morgen, zowel op gezondheidsvlak bij heropflakkeringen als voor de keuzes die we al of niet maken in het relancebeleid. Een perspectief voor de wereld na corona ontbreekt, en daarvoor dreigen we een hoge prijs te betalen.

Corona draaide de modal shift terug om en duwt velen opnieuw hun auto in.

Steeds duidelijker wordt hoe corona werkt als een ongelijkheidsvirus. De lockdownmaatregelen om de besmettingscurve af te vlakken hebben de armoedecurve drastisch doen stijgen. De ongelijkheid nam toe, ook in het onderwijs. Kwetsbare groepen lopen het grootste risico op werkverlies en armoede, concludeert het Sociaal Cultureel Planbureau in Nederland. Het vangnet van de tijdelijke werkloosheid dreigt voor velen tot blijvende werkloosheid te leiden. Een recordaantal mensen schuift aan bij de voedselbanken. Maar een coherent post-corona armoedeplan, met gecoördineerde inspanningen op federaal en gewestniveau, ontbreekt. Hierover blijft het politiek stil, veel te stil.

Vandaag worden ook de mobiliteitseffecten van de coronacrisis duidelijk. De files zijn terug, ondanks de zomervakantie. Maar de bezettingsgraad van treinen, trams en bussen blijft laag. Corona draaide de modal shift terug om en duwt velen opnieuw hun auto in, wat haaks staat op het noodzakelijke mobiliteits- of klimaatbeleid.

Het gaat echt niet om de moeizame terugkeer naar het oude normaal, maar wel om het voorbereiden van een andere normaliteit morgen.

En over klimaatbeleid gesproken, is er daar nog iemand mee bezig? De internationale klimaatconferentie is uitgesteld. Het thema lijkt van de beleidsagenda verdwenen, ondanks recordtemperaturen boven de poolcirkel. In het relancebeleid weegt klimaat of transitie naar een duurzame economie amper. Iedere relancemaatregel zou ook een klimaatmaatregel moeten zijn, maar we missen aan sneltempo kansen om dat te doen. De miljardensteun aan de luchtvaartmaatschappijen in Europa confronteren ons als geen andere sector met die gemiste kansen. De lijst van veilige vakantiebestemmingen heeft meer prioriteit dan de lijst maatregelen voor een veilige en duurzame toekomst.

Natuurlijk willen we allen weer naar normaal. Maar het gaat echt niet om de moeizame terugkeer naar het oude normaal, wel om het voorbereiden van een andere normaliteit morgen. Nu dreigt het normaal van morgen een samenleving te worden met meer armoede en ongelijkheid, met meer afstand en met minder klimaatbeleid. De samenleving van morgen moet niet enkel coronaproof zijn en het risico van nieuwe pandemieën het hoofd kunnen bieden, maar ook de klimaatuitdaging en de groeiende ongelijkheid kunnen aanpakken.

De uitbraak van corona dwong ons tot urgente korte-termijn lockdownmaatregelen. Vier maanden later is het de hoogste tijd om werk te maken van de wereld na corona. Dat vereist een beleid dat eindelijk terug wil, kan en durft vooruitkijken, om de samenleving voorbereiden op de risico’s van morgen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content