‘De gezondheidszorg in België zal in de komende weken nog harde noten moeten kraken’

‘Deze regering in lopende zaken moet in de zeer lange blessuretijd die haar werd toegemeten onverwachts nog alle zeilen bijzetten om deze onverwachte crisis het hoofd te bieden’, schrijft hoofdredacteur Geert Verrijken in zijn edito van Artsenkrant.

In Azië lijkt de opmars van het nieuwe corona-virus momenteel gestopt, het aantal besmettingen loopt terug. In Europa is dat nog lang niet het geval. Tot nader order is Italië het zwaarst getroffen land van het Avondland. De gezondheidszorg zit er in moeilijke papieren. Niet voor niets laat de Italiaanse regering het hele land in lockdown gaan.

Bij ons zijn we zover nog niet. Evengoed is het duidelijk dat de gezondheidszorg in België de komende weken nog harde noten moet kraken. Krijgen we de corona-crisis onder controle zonder dat mensenlevens onnodig verloren gaan en zonder dat we in chaotische Italiaanse toestanden belanden? Medisch is het virus niet bijzonder uitdagend.

De hamvraag is in de eerste plaats of we er organisatorisch klaar voor zijn? In eerste instantie zijn de huidige maatregelen gericht op het voorkomen van een overbelasting van het systeem en de mensen die erin werken te voorkomen. Huisartsen vormen het eerste aanspreekpunt voor mensen die zich ziek voelen. Een telefonische triage van patiënten kan overbelasting tegengaan en kan voorkomen dat mensen meteen of alleszins te snel/onnodig naar de spoed trekken. Een pluim voor de Orde der artsen die snel op de bal speelt en telefonische consultaties faciliteert. Staalafnames niet in de huisartsenpraktijk maar op een aparte locatie doen, lijkt eveneens te getuigen van gezond verstand. Het ‘generiek samenwerkingsprotocol’ dat huisartsenvereniging Domus Medica en het netwerk van zorgorganisaties Zorgnet-Icuro afsloten, kan werken en verdient dus lof. Het is niet evident dat zorgverleners -huisartsen en ziekenhuizen- de handen in elkaar slaan.

Dat voor nu. Het lijkt er wel op dat -alle voorzorgsmaatregelen ten spijt- een zeker overbelasting van de ziekenhuizen in de nabije toekomst moeilijk kan vermeden worden. Regeren is vooruitzien en dus probeert de ‘Risk Management Group’ die de corona-crisis tracht te bezweren, alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. De universitaire ziekenhuizen wordt gevraagd de nodige behandelcapaciteit te voorzien. Voor ziekenvervoer van COVID-19-patiënten van de thuissituatie naar het ziekenhuis worden per provincie specifieke ambulancediensten aangewezen. De ziekenhuizen moeten eenmalig de inzetbare beademingstoestellen en hart/longmachines beschikbaar voor COVID-19-patiënten inventariseren. Dagelijks wordt de beschikbare capaciteit aan Intensieve Zorg ge-update. Of dit allemaal volstaat om de crisis het hoofd te bieden, valt af te wachten. The proof of the pudding is in the eating.

Ergens tussen ‘het veld’ en het beleid hangen wetenschappers zoals de Leuvense viroloog Marc Van Ranst. Hij vangt veel kritiek -ongetwijfeld ook omwille van zijn uitgesproken politieke overtuiging. Objectief gesproken is professor Van Ranst echter een troef in tijden van crisis: hij communiceert helder en rationeel en is nooit te beroerd om uitleg te geven.

Deze regering in lopende zaken moet in de zeer lange blessuretijd die haar werd toegemeten onverwachts nog alle zeilen bijzetten om deze onverwachte crisis het hoofd te bieden. Daarvoor haalt ze voorlopig een voldoende. Met haar typerende, charismatische -op het randje van het pathetische- manier van spreken, vult minister van sociale zaken en volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) Van Ranst aan.

Maar wat zeker niet helpt, is de ongemeen ingewikkelde structuur van dit land. De vele ministers die hun zegje mogen/moeten doen over een of ander aspect van het gezondheidsbeleid doen kostbare tijd verloren gaan. En zelfs corona is communautair. Franstalig België wil liever verbieden, Vlaanderen houdt het bij adviezen. Minister-president Elio Di Rupo (PS) ziet ziekenhuizen in chaos. Vlaamse artsen en ziekenhuizen spreken het meteen tegen.