De fundamentele vergissing van Elio Di Rupo

Ontevredenheid bij sommige regeringspartijen inzake de relancemaatregelen legt een fundamentele denkfout bij de premier bloot. Interessante herstelmaatregelen hoeven niet altijd geld te kosten.

Ondanks de ronkende retoriek gebezigd door eerste minister Elio Di Rupo tijdens zijn State of the Union omtrent de prestaties van zijn équipe rommelde het de voorbije dagen toch wat binnen de regeringsploeg. Het feit dat de afgekondigde relancemaatregelen niet echt veel voorstellen (inderdaad een onmiskenbaar gegeven), leidde vooral bij CD&V, Open VLD en MR tot zurige oprispingen. Het had best wat meer mogen zijn, zo luidt het bij die partijen. Zeer tegen zijn gewoonte in repliceerde de premier daar ook wat zurig op door te stellen dat iedereen moet beseffen dat “men niet eender waar geld kan halen om eender wat te doen”. Het verband tussen deze uitspraak enerzijds en de pleidooien binnen de regering voor verdere dichting van de loonkloof (vooral CD&V) en verlaging van de BTW op elektriciteit (vooral SP.A) anderzijds ligt voor de hand. Over deze twee hete aardappelen krijgt de regering trouwens begin november een verslag van een werkgroep.

Voor een stuk heeft premier Di Rupo gelijk in de discussie over de relance, voor een stuk begaat hij hier echter ook een fundamentele vergissing. Zijn gelijk bestaat er in dat inderdaad onze begrotings- en schuldpositie niet toelaat zomaar eender wat te doen. Verlaag je de lasten dan wordt er best naar ernstige compensaties gezocht. De eventuele terugverdieneffecten van lastenverlagingen (een eindeloze discussie) zijn dan leuke binnenkomers in een latere fase. De compensaties moeten onvermijdelijk gezocht worden bij de uitgaven of de inkomsten en daar moet inderdaad oordeelkundig over nagedacht worden, zowel vanuit sociaal-maatschappelijk standpunt als vanuit de hoek van de economische efficiëntie.

De fundamentele vergissing van de premier bestaat erin dat hij de discussie van de relancemaatregelen veel te eng in het kader van inkomsten en uitgaven ziet. Er kan zo een waslijst van ingrepen opgesteld worden die danig kunnen bijdragen aan de goede gang van zaken in de economie, aan de jobcreatie en dus finaal ook aan de toestand van onze publieke financiën. Een eerste reeks mogelijke stimuleringsmaatregelen situeren zich op de arbeidsmarkt. Recente research van o.m. het IMF benadrukt het belang van de ontslagvergoedingen en de werkloosheidsvergoedingen als remmers voor jobcreatie. Hoge ontslagvergoedingen zetten werkgevers aan tot grote terughoudendheid inzake aanwervingen. Hoge ontslagvergoedingen beschermen de werkenden (de insiders) maar beletten de toegang van nieuwkomers, vooral jongeren (de outsiders). Vooral de duurtijd (gebrek aan degressiviteit) van de werkloosheidsvergoedingen blijkt remmend te werken op de invulling van vacatures.

Sleutelen aan zowel de hoogte als andere modaliteiten van de ontslagvergoedingen en aan de degressiviteit van de ontslagvergoedingen zijn maatregelen die geen geld kosten aan de overheden en de relance van de economie en de tewerkstelling fors kunnen ondersteunen. Zeker na de pijnlijke geboorte en naweeën van het eenheidsstatuut is het uiteraard zo goed als uitgesloten dat deze regering nu stappen in de geciteerde richting zou ondernemen. Deze vaststelling doet niks af aan de deugdelijkheid van deze suggesties als relancemaatregelen waarvoor men, by the way, nergens geld moet halen.

Twee andere domeinen waar zich goedkoop relancepotentieel bevindt, is inzake reglementeringen en mobiliteit. Uiteraard komen we met deze materies vooral op het terrein van de deelstaten maar vermits er op 6 november overleg is tussen deze niveaus en het federale krijgt de premier een uitgelezen kans om hier de kat de bel aan te binden. Op het vlak van reglementering schort er nog altijd heel wat aan ons vergunningenbeleid: te complex, te weinig efficiënt en vaak zelfs contradictorisch. Wat de mobiliteit betreft, kunnen, zoals Vlaams minister Hilde Crevits tijdens het weekend al aangaf, een aantal kleinere maatregelen (spitsstroken, selectieve snelheidsbeperkingen, …) inderdaad zonder al te veel kosten genomen worden. Snel doorvoeren dus want de kost van ons fileprobleem begint stilaan zwaar door te wegen tot in alle geledingen van ons bedrijfsleven.

Het siert premier Elio Di Rupo dat hij inzake inkomsten en uitgaven van de staat voorzichtig te werk gaat. Helaas begaat hij daarbij de fundamentele vergissing geen oog te hebben voor een pakket maatregelen dat de relance fors kan ondersteunen zonder dat er miljoenen euro’s uit de staatskassa moeten rollen.