Gilles Pittoors

‘De Europese visie van N-VA staat nog niet helemaal op punt’

Gilles Pittoors Gilles Pittoors is is onderzoeker aan de faculteit politieke wetenschappen aan de UGent.

‘De N-VA hinkt op twee benen wat betreft Europa: aan de ene kant gedreven door een roep om meer democratie, aan de andere kant gedreven door een verlangen naar meer (sub-)nationale autonomie’, schrijft Gilles Pittoors (UGent).

De laatste jaren is de Europese Unie niet weg te slaan uit de actualiteit, wat een enorm contrast is met de decennia van grotendeels Europese onverschilligheid bij zowel media, politici als bevolking. De vraag is echter: welke debat willen de Vlaamse politieke partijen juist voeren over Europa? Terwijl de socialisten bij monde van Kathleen Van Brempt en Aaron Ooms duidelijk de sociaal-normatieve kaart trekken, en de liberalen van Guy Verhofstadt de grootste verdedigers van een federaal Europa zijn, is het anders zo heldere standpunt van de Vlaams-nationalisten ditmaal alles behalve duidelijk.

‘De Europese visie van N-VA staat nog niet helemaal op punt’

De N-VA hinkt op twee benen wat betreft Europa: aan de ene kant gedreven door een roep om meer democratie, aan de andere kant gedreven door een verlangen naar meer (sub-)nationale autonomie.

In zijn reactie op het opiniestuk van jong-socialist Aaron Ooms, pleit Jong N-VA voorzitter Tomas Roggeman tegen “de politiek van het vingertje” en voor een EU met meer democratische legitimiteit. Volgens hem is de kloof tussen Europa en de burger te wijten aan politici die hun “Hoge Morele Kompas” volgen in plaats van – en in tegenstelling tot – de publieke opinie. De bevolking moet meer inspraak krijgen in een EU verdeeld tussen lidstaten en instellingen, en verlamd door een cultuur van achterkamer compromis. Concreet roept hij op om de voorzitter van de Europese Commissie te laten verkiezen, om zo de EU een sterk democratisch mandaat te geven. Hierdoor zou de Commissie ook de lidstaten tot orde moeten kunnen roepen wanneer zij hun nationale belangen te hard doen doorwegen – zoals “nee” zeggen tegen Merkel’s migratiepolitiek, maar ook “ja” zeggen tegen verregaande sociale wetgeving à la Van Brempt.

Roggeman en Loones, lijnrecht tegenover elkaar

Hierbij zit Roggeman op een vrij federalistische lijn, niet zo bijster ver af van waar Verhofstadt en de zijnen voor staan. De democratische verkiezing van de Commissie, met al dan niet een rechtstreekse verkiezing van de voorzitter is één van de speerpunten van het federalistische programma. De versterking van het democratisch gehalte van de EU vergt namelijk een zekere politisering – er kan immers geen democratie zijn zonder politieke debat. De EU dient in dat geval dan erkend te worden als een politieke arena an sich waar dus ook politieke debatten plaatsvinden. Vandaag wordt de voorzitter van de Commissie sinds 2014 reeds benoemd op basis van de uitslagen van Europese verkiezingen, waarbij ook voor het Europees Parlement een grote rol is weggelegd. Dit systeem van Spitzenkandidaten, dat poogde zo’n democratisch politieke debat op te starten, staat momenteel echter onder druk grotendeels omwille van David Cameron en andere Eurorealisten/sceptici.

Roggeman’s oproep om de Commissievoorzitter een sterk democratisch en politiek mandaat te geven is echter een heel ander verhaal dan het Europa als gedepolitiseerd netwerk van N-VA Europarlementslid Sander Loones. “De Europese Unie moet geen politieke unie zijn. Niet links of rechts … een efficiënt werkend netwerk”, dixit Loones in zijn laatste opiniestuk. Deze bijna technocratische invulling van de EU als netwerk van staten en regio’s vloeit voor uit de N-VA’s interpretatie van confederalisme, dat het politieke debat zo dicht mogelijk bij de burger houdt en alles daarboven uitsluitend beschouwt als een kwestie van efficiëntie. Hierbij wordt de EU dus helemaal niet gepolitiseerd en kan er dus ook geen democratisch debat ontstaan op het Europese niveau. Geen gepolitiseerde EU, geen democratisch debat en geen verkozen Commissie. Loones en Roggeman staan hier dus lijnrecht tegenover elkaar.

‘Het wordt echter tijd dat de N-VA klaarheid schept over wat voor Europa zij nu juist willen, en dan ook de consequenties van hun keuze dragen.’

Deze twee standpunten vallen grofweg binnen enerzijds het federale kamp (Roggeman) en anderzijds het confederale kampt (Loones). Ook op Europees niveau worstelt N-VA dus met het f-woord: staan zij voor een federaal of confederaal Europa, en staan zij ook voor alles wat bij deze twee visies komt kijken? De Europese visie van de Vlaams-nationalisten staat dus nog niet helemaal op punt. Het wordt echter tijd dat de N-VA klaarheid schept over wat voor Europa zij nu juist willen, en dan ook de consequenties van hun keuze dragen.

Het technocratisch netwerk-Europa van Loones kan nooit het democratisch legitieme Europa van Roggeman zijn. Met andere woorden, willen zij de EU omvormen tot een technocratische vrijhandelszone en het politieke project laten varen, of staan zij voor een meer democratisch Europa dat erkent wordt als politieke niveau op zich? De EU heeft zich de laatste decennia ontpopt tot een ware politieke arena, maar de Vlaams-nationalisten schijnen nog niet te weten of ze dat nu eigenlijk goed of slecht vinden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content