De ‘cloud’ en ‘5G’ klinken fantastisch, maar wat is de prijs die we ervoor betalen?

© iStock

‘Bedrijven weten vandaag vaak wat consumenten willen, nog voor ze dat zélf weten’, waarschuwt professor Jonathan Holslag (VUB). ‘Privacy bestaat niet meer.’

Het logboek van de ontdekkingsreiziger Vasco Da Gama registreerde het opmerkelijke contact tussen de Portugezen en de Hottentotten, een volk in Zuid-Afrika. De inboorlingen waren gemagnetiseerd door de imposante verschijning van de kolonisten. ‘We gaven hen kleine belletjes en rode bekertjes’, noteerden de Portugezen. Er werd gefeest en gedanst. Betoverd gaven de Hottentotten eerst toegang tot hun vee, vervolgens tot hun land, daarna tot hun cruciale watervoorraden – waarna ze finaal onder de voet werden gelopen. ‘We ondervonden dat deze mensen weinig stamina hadden en niet tot verzet in staat waren’, besloot het logboek.

Het gemak waarmee de Hottentotten zich lieten betoveren door belletjes en bekertjes, en daarvoor hun veiligheid en soevereiniteit op het spel zetten, doet me denken aan de manier waarop Europa zich vandaag in de luren laat leggen door de grote technologische pioniers. Al even naïef als de Hottentotten staan veel van onze ceo’s en ministers met uitpuilende ogen te trappelen wanneer een multinational ergens zijn nieuwe snufjes laat zien. Ze zijn al helemaal niet meer te houden als zo’n multinational ook nog eens ergens een datacentrum opent. Hun kinderen zouden ze verkopen om toch maar een glimp van die nieuwigheden op te mogen vangen.

De Belgische bescherming van uw internetgegevens? Het is als één champetter op een fiets.

De ‘cloud’ en ‘5G’ zijn vandaag wat de belletjes en bekertjes waren in de 15e eeuw. Het lijkt allemaal fantastisch en het zal wel zijn nut hebben, maar wat is de prijs die we ervoor betalen? Data zijn de specerijen van de 21e eeuw. De handel in data en de inzichten die grote bedrijven verwerven in ons surfgedrag zijn tientallen miljarden waard. De controle over die informatie en het vermogen om ze te verwerken zijn bepalend voor het commerciële succes van bedrijven: het laat hun toe onze wensen te begrijpen én ze te beïnvloeden door steeds geraffineerdere advertenties en campagnes. Bedrijven weten vandaag vaak wat consumenten willen, nog voor ze dat zélf weten.

Wat de regels ook zijn, en hoezeer persoonlijke informatie ook geanonimiseerd wordt, privacy bestaat niet meer. De meeste consumenten lijkt het ook nauwelijks wat te deren, zij denken: wie is er nu in mij geïnteresseerd? Toch zijn de meeste consumenten eigenlijk even naakt als de Hottentotten ten tijde van Da Gama. Dat het hen niet uitmaakt, geeft te denken over hun zelfrespect. De gewone burger zou je enige achteloosheid misschien kunnen vergeven, maar de overheid heeft grondwettelijk de plicht om de persoonlijke levenssfeer van de burger te beschermen.

Dat doet ze vandaag dus niet. De overheid laat zich murw lobbyen door de buitenlandse multinationals, én vooral ook door eigen telecombedrijven die al met handen en voeten gebonden zijn aan buitenlandse technologie. Op papier ziet het er misschien goed uit. Europa heeft nu bijvoorbeeld de befaamde Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR). Maar die GDPR verandert weinig aan het feit dat het vooral grote buitenlandse bedrijven zijn die onze netwerken en data controleren, en met die data alsnog hun marktpositie versterken: Google, Amazon, Microsoft, noem maar op.

De overheid laat zich murw lobbyen door de buitenlandse multinationals, én vooral ook door eigen telecombedrijven.

Europa heeft ook nauwelijks de capaciteit om na te gaan of de GDPR wordt gerespecteerd, om te controleren of er ergens een bedrijf, hacker of inlichtingendienst zit te prutsen. Daarvoor zijn de datastromen veel te groot, en het lijkt de overheden gewoon niet te interesseren. Hoewel de belangen in de miljarden lopen, is informatieveiligheid iets technisch en discreets – het is veel minder zichtbaar voor de bevolking dan enkele militairen voor een station. Men zou in ons land eens een parlementaire hoorzitting moeten organiseren over onze capaciteit om de naleving van de regels op de gegevensbescherming te controleren en af te dwingen: de conclusies zullen stuitend zijn. Het is een beetje als de handel via alle Belgische havens, luchthavens en snelwegen controleren met één champetter op een fiets.

En dan treedt er defaitisme op. Het probleem wordt gebagatelliseerd en weggelachen. ‘Als de Amerikanen zo dominant zijn, waarom mogen we dan niet samenwerken met de Chinezen? Zonder 5G verliezen we onze concurrentiekracht.’ Dat we mét ongecontroleerd 5G nog heel wat anders dreigen te verliezen, daar liggen ze bij Proximus en consorten niet van wakker. Hoe schreven de Portugezen dat ook weer? ‘Weinig stamina en niet tot verzet in staat.’ De Belgen als digitale Hottentotten.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content