Cryptomunten: maakt ‘decentralized finance’ de bankier overbodig?

CRYPTOMUNTEN. 'Gamende tieners bezitten vaak een cryptorekening nog voor ze een eigen bankrekening hebben. Wacht maar tot zij de arbeidsmarkt betreden.' © Getty Images

Het op een na oudste beroep ter wereld wordt ernstig bedreigd. Maar is decentralized finance wel een valabel alternatief voor uw vertrouwde bank?

1. Wat is DeFi?

Bankdiensten die online worden aangeboden en waar geen derde partij tussen zit, noemt men decentralized finance, afgekort als DeFi. De verrichtingen verlopen via het blockchainnetwerk van ethereum, een van de grotere cryptomunten. Zo’n blockchain is een netwerk van computers dat een openbaar, gemeenschappelijk register van transacties bijhoudt. Elke transactie wordt geregistreerd op al die computers. Anders dan bij internetbankieren verlopen de verrichtingen tussen de gebruikers onderling. ‘Er bestaan apps om via dat netwerk te sparen, betalen, beleggen, lenen en verzekeren, en er komen elke dag nieuwe toepassingen bij. Via DeFi kun je alles doen waar je vroeger voor naar de bank of de verzekeraar moest. Zie het als een herdenken van het hele financiële systeem’, zegt Jean-Luc Verhelst, auteur van Bitcoin, the Blockchain and Beyond (2017).

Een stormloop op de banken, met een totale instorting van het financiële systeem als gevolg, is maar een paar muisklikken verwijderd.

Leo Van Hove, professor monetaire economie (VUB)

The Economist schat dat er in het tweede kwartaal van 2021 voor 2200 miljard euro aan transacties passeerde via het ethereumnetwerk. Dat is een ongeveer even grote geldstroom als creditcardbedrijf Visa verwerkt. ‘ Decentralized finance vertrekt vanuit een libertaire ideologie. Men wil een systeem op poten zetten waarbij de tussenpersonen vervangen zijn door algoritmes’, zegt Leo Van Hove, professor monetaire economie aan de VUB. ‘Of DeFi de reikwijdte krijgt die de voorstanders erin zien, valt af te wachten, maar zeker de smart contracts vormen een erg interessante technologie.’ Smart contracts zijn stukjes computertaal die transacties automatisch uitvoeren wanneer aan de voorwaarden wordt voldaan die de deelnemende partijen vooraf hebben afgesproken. Fictief voorbeeld: na drie maanden sparen krijgt u automatisch 1 procent rente. De transactie is geprogrammeerd, er komt geen mens meer aan te pas.

2. Is DeFi iets anders dan bitcoin?

Bitcoin is één cryptomunt, en daar bestaan er intussen maar liefst 9000 van. De meeste van die munten zijn verhandelbaar via het DeFi-platform, dat zich opwerpt als de volgende stap in het betalen met computergeld. Er zijn mensen binnen de DeFi-wereld die zich storen aan de aangebrande reputatie van bitcoin, dat zowat de munteenheid van de digitale onderwereld is geworden sinds cybercriminelen losgeld in bitcoin vragen. Er wordt ook enorm gespeculeerd op bitcoin – wat te- gelijk betekent dat veel mensen er hun broek aan scheuren. De totale waarde van alle cryptomunten wereldwijd ligt momenteel rond de 2000 miljard euro, waarvan 40 procent in bitcoin en 20 procent in ethereum. Zelfs de dogecoin, een cryptomunt die voortvloeide uit een running gag op internet, heeft een marktkapitalisatie van 19,4 miljard euro.

Volgens Verhelst is er geen reden om bitcoin af te branden. ‘Het blijft de populairste, meest betrouwbare cryptomunt. Een household name, die wereldwijd bekend is. De zwakte van bitcoin is dat je er momenteel niet veel mee kunt doen: zelfs ermee betalen lukt maar beperkt. Het DeFi-platform biedt meer mogelijkheden. Het is bitcoin 2.0. ‘

3. Hebben we nog banken nodig?

Banken hebben infrastructuur, personeel en moeten allerhande regels controleren en naleven. Dat is duur. In theorie snijden DeFi-transacties de overheadkosten weg. Verhelst ziet een reële dreiging voor de banken. ‘Als je geld wilt overschrijven van de ene effectenrekening naar de andere, duurt dat via een bank drie dagen. Via DeFi is het in een paar minuten geklaard. Banken zullen een grote inhaalbeweging moeten maken op het gebied van gebruiksvriendelijkheid, anders zal de volgende generatie klanten zich afvragen waarom ze nog met een bank zouden werken.’

Een belangrijke tegenwerping is dat er goede redenen zijn waarom een bank traag en duur is. ‘DeFi verwijdert tussenschotten, maar ook controlemechanismen’, zegt professor Van Hove. ‘Kan een financieel systeem overleven zonder regulering? Dan vertrouw je alleen maar op de technologie, maar is die feilloos? Vandaag lukt het in de praktijk nog niet om je hele financiële huishouden naar DeFi over te zetten. Zelfs de grootste voorstander moet erkennen dat het huidige platform goedkoop noch efficiënt is. Cryptotransacties verbruiken bovendien enorm veel elektriciteit. Al zullen voor al die mankementen uiteindelijk wel technische oplossingen worden gevonden.’

4. Hoe veilig is computergeld?

Programmeerfouten, hackers, computervirussen of stomweg het paswoord vergeten en al uw cryptomunten kwijt zijn: ook digitaal geld kan wegsmelten. Het hoort erbij, vindt Verhelst. ‘In de DeFi- wereld word je zelf je eigen bank. Je wordt dus ook zelf verantwoordelijk voor de veiligheid. Bedrog in de cryptowereld bestaat, net zoals er malafide bankiers bestaan die hun klanten slechte producten aansmeren of weglopen met de centen. In principe is blockchain de veiligste digitale technologie die er is. De encryptie is beter dan die van de banken.’

Banken zullen een grote inhaalbeweging moeten maken op het gebied van gebruiksvriendelijkheid.

‘Banken hebben gebreken, maar de burger vertrouwt dat ze in hun basiswerking geen fouten maken’, zegt Van Hove. ‘Misschien zullen consumenten in de toekomst evenveel vertrouwen hebben in naamloze, merkloze technologie, wie zal het zeggen? Ik zie een vertrouwd merk het DeFi-verhaal inpalmen. Meta (het vroegere Facebook, nvdr) probeert dat, maar zijn digitale munt Diem blijkt geen succes. Ook de zakenbank J.P. Morgan wil zich profileren als het stabiele huis van vertrouwen van het DeFi-platform.’

De ongrijpbaarheid van de digitale wereld staat de doorbraak van decentralized finance niet in de weg, meent Verhelst. ‘Hoe werkt een lening bij de bank? Weinig klanten kunnen daarop antwoorden. Het is een absurd systeem, minstens zo ongrijpbaar als cryptogeld, maar aangezien we het vertrouwen, werkt het. DeFi is transparanter. Vandaag is het nog een speelterrein voor geeks, maar het kan vlugger kantelen dan je denkt. Twee jaar voor de smartphone doorbrak, zei men: waarom zo veel betalen voor een minicomputer waar je minder mee kunt doen dan met een gewone pc? Vergeet niet dat gamende tieners vaak een cryptorekening bezitten nog voor ze een eigen bankrekening hebben. Wacht maar tot zij de arbeidsmarkt betreden.’

5. Kun je virtueel geld gebruiken in de echte wereld?

‘DeFi-systemen opereren in een aparte, virtuele economie, maar om nuttig te zijn, moet er een link bestaan met de echte wereld’, zegt Van Hove. ‘Ik kan van mijn huis een non-fungible token (digitaal eigendomsrecht, nvdr) maken en het te koop zetten. Maar bezit de koper dat huis dan ook echt? Kan de politie mij uit de woning zetten? Wat vindt een rechter ervan? Juridisch is de DeFi-wereld braakliggend terrein.’ Om dezelfde reden zijn DeFi- leningen nog niet ingeburgerd. ‘Er moet nog altijd iemand controleren hoe het in de echte wereld zit. Wie is die persoon? Wat wil hij precies kopen en kan de lener het bedrag terugbetalen?’ zegt Verhelst. Beleggen en sparen loopt wel al vlot, maar ook verzekeren ligt niet voor de hand. ‘Men zal dienst per dienst moeten ondervinden waar de meerwaarde van blockchaintechnologie zit.’

Het wordt een ander verhaal wanneer de centrale banken cryptogeld gaan slaan. Er staan nogal wat van die zogeheten ‘govcoins’ in de steigers. De Bahama’s hadden de primeur: de eilandstaat lanceerde in 2020 zijn digitale sand dollar. China werkt aan de e-yuan die, menen specialisten, een gamechanger wordt. De Europese Centrale Bank kondigt aan dat er voor 2026 een digitale euro zal zijn. El Salvador accepteert sinds september bitcoin als officiële valuta. ‘De centrale banken kunnen de grote zwakte van cryptomunten, de wankele stabiliteit, ondervangen’, zegt professor Van Hove. ‘Maar ze moeten ook opletten dat ze hun cryptomunten niet te aantrekkelijk maken. Een gesofisticeerde stormloop op de banken, met een totale instorting van het financiële systeem als gevolg, is maar een paar muisklikken verwijderd. Men moet goed nadenken over wat men met die digitale munten wil bereiken en wat niet.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content