Coronavirus: wat is er toch aan de hand in het Verenigd Koninkrijk?

© REUTERS
Peter Casteels

Het Verenigd Koninkrijk lijkt wel immuun voor het coronavirus, toch op basis van de weinige maatregelen die de Britse regering denkt te moeten nemen. Helaas is dat niet het geval. Experts maken zich grote zorgen.

Van alle Europese regeringsleiders klonk Boris Johnson vorige week misschien nog wel het meest alarmistisch: in een persconferentie donderdag vertelde hij alle inwoners van het Verenigd Koninkrijk dat ze zich moesten voorbereiden om geliefden te verliezen. Geen enkele andere politicus durfde het aan om zoiets rechtuit in mensen hun gezicht te zeggen.

Net daarom is de verbazing op het vasteland immens over het uitblijven van maatregelen in het Verenigd Koninkrijk tegen de verspreiding van het coronavirus, zoals die de vorige week overal in Europa werden genomen. Zelfs massa-evenementen waar duizenden mensen op afkomen kunnen daar in principe nog altijd plaatsvinden. Neem het Cheltenham Festival: vrijdag, een dag nadat ook premier Sophie Wilmès ongeziene maatregelen had afgekondigd in België, gingen 69.000 Britten daar nog allemaal samen en op elkaar gepakt naar de paardenrennen kijken.

Kudde-immuniteit

Vandaag waren er ook in het Verenigd Koninkrijk al 1543 gerapporteerde gevallen van Covid-19, maar het is waar dat het Verenigd Koninkrijk – waar de gezondheidszorg geregionaliseerde is – in de verspreiding van het coronavirus achterloopt op andere Europese landen. Het zou kunnen verklaren waarom de Britse overheid het tot het einde van vorige week bij adviezen hield. Experts in Europa hadden nochtans liever gezien dat hier net sneller maatregelen werden genomen om de crisis die eraan zit te komen in te dijken en de curve van besmettingen neer te drukken.

In plaats van besmettingen te vermijden, is het in deze strategie net de bedoeling dat veel mensen ziek raken, en daarna immuun worden voor de ziekte.

Een andere verklaring waarom eerste minister Boris Johnson geen haast maakte, is veel controversiëler. Patrick Vallance, de belangrijkste wetenschappelijke raadgever van de Britse regering, had het vorige vrijdag op Sky News over herd immunity, of kudde-immuniteit. Dat is een radicaal andere aanpak van een pandemie dan wat er momenteel in Europa wordt geprobeerd. In plaats van besmettingen te vermijden, is het in deze strategie net de bedoeling dat veel mensen ziek raken, en daarna immuun worden voor de ziekte. Kwetsbaren en ouderen moeten worden beschermd – de Britse overheid riep op tot zelfisolatie – maar verder zou zo’n zestig procent van de bevolking besmet raken. Voordeel: bij een tweede golf van hetzelfde virus, bijvoorbeeld in de winter, is de hele bevolking immuun.

Niemand kan vandaag zeggen of zo’n tweede golf er ook echt zal komen, en de nadelen van deze strategie zijn legio. In een open brief klaagden meer dan 200 wetenschappers de strategie dan ook al aan. Ze vroegen om sneller maatregelen af te kondigen die mensen bij elkaar uit de buurt houden, en wezen op het gevaar van een overbelasting van de NHS, de Britse gezondheidszorg. Die angst houdt ook Europa in haar greep: een overbelasting kan er straks voor zorgen dat mensen sterven die niet hadden hoeven te sterven, en dwingt dokters te kiezen tussen welke patiënten zij nog willen behandelen. Als zestig procent van de Britten Covid-19 heeft, kunnen er hoe dan ook al tot één miljoen van hen sterven. Anthony Costello, een oud-directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie, was in The Guardian scherp voor het Verenigd Koninkrijk. ‘Wat zijn de wetenschappelijke argumenten om af te wijken van de strategie die de WHO voorschrijft?’, vroeg hij zich af. Hij zag ze niet.

Sociale vermoeidheid

De Britse regering ontkent ondertussen dat herd immunity een officiële strategie is. Er is ook nog een ander argument dat de late respons kan verklaren: social fatigue, of sociale vermoeidheid. Maatregelen die te snel worden ingevoerd – zo gaat die redenering – zullen worden genegeerd op het moment dat ze, over enkele weken, het meest nodig zijn. Mensen raken het namelijk beu om thuis te zitten. Ook daartegen werd dit weekend een open brief van wetenschappers gepubliceerd. In dit geval – er verschenen in totaal al drie open brieven – argumenteerden meer dan 200 psychologen en sociale wetenschappers dat er helemaal nog niet voldoende bekend is over social fatigue om daar een overheidsstrategie op te baseren, laat staan of dat in deze coronacrisis überhaupt zou werken.

Boris Johnson heeft inmiddels beloofd om vanaf maandag dagelijks persconferenties te geven over de coronacrisis – iets wat onze politici dan weer niet doen. Verwacht wordt dat Johnson snel met nieuwe en strengere maatregelen zal komen, en ook viroloog Marc Van Ranst voorspelde zondag in Terzake dat het Verenigd Koninkrijk zich snel zal inschrijven in de Europese strategie. ‘Ze gaan daar vanaf stappen’, zei hij. ‘Het is heel makkelijk om in theorie over iets als kudde-immuniteit na te denken. Maar wanneer het aantal doden toeneemt, begint die strategie er heel raar uit te zien, en gaat men dezelfde maatregelen nemen als in andere landen.’

Partner Content