Met meer dan 7000 coronadoden in een land dat nauwelijks 5,5 miljoen inwoners telt, is Slowakije relatief zwaar getroffen door het coronavirus. ‘De tweede golf heeft ons de das omgedaan’, zegt de liberale president Zuzana Caputová (47).
Waarom treft de pandemie Slowakije zo ongemeen hard?
Caputová: We zijn nog altijd op zoek naar een verklaring voor dat trieste record. Tijdens de eerste golf had Slowakije het virus als een van de beste landen onder controle, maar de tweede golf heeft ons de das omgedaan. We hebben het gevaar de voorbije zomer onderschat. Slowakije was het enige land ter wereld dat zijn bevolking liet testen, meermaals zelfs. Bij een negatieve sneltest kregen de bewoners een certificaat waarmee ze zich gedurende zeven dagen vrij mochten bewegen. Die aanpak heeft mogelijk tot meer besmettingen geleid. Bovendien was onze gezondheidssector helemaal niet voorbereid op de tweede golf.
Negatief getesten mochten zich zeven dagen lang vrij bewegen: dat heeft mogelijk tot meer besmettingen geleid.
Waarom overweegt uw regering om het Russische Spoetnik V-vaccin te kopen? Vertrouwt u de Europese Unie niet meer?
Caputová: De EU heeft goede beslissingen genomen door bijvoorbeeld het wederopbouwfonds en het gezondheidsprogramma op te starten. Daarmee krijgen ook armere landen de kans om het virus te bestrijden. Het is alleen jammer dat we pas kunnen beginnen met vaccineren als de EU daarvoor toestemming gegeven heeft. En ik weet niet of we zo lang kunnen wachten. De huidige situatie in Slowakije is ernstig en dan is het normaal dat je als regering over andere oplossingen nadenkt.
Hoe komt het dat buurlanden als Hongarije, Polen en Slovenië bestuurd worden door rechts-populisten, terwijl dat in West-Europese landen zoals Duitsland, Italië of Spanje niet het geval is?
Caputová: Rechts-populisme wint wereldwijd aan terrein, niet alleen in onze regio. Toch is het logisch dat er verschillen zijn tussen Oost- en West-Europa. In het oosten kennen ze nog maar 30 jaar het principe van democratie, terwijl dat in het westen ten minste 70 jaar is. Een land heeft tijd nodig om te democratiseren, maar de hervormingen en veranderingen kwamen na de val van het communisme razendsnel. Sommigen hebben het gevoel dat ze daartegen moeten vechten en kiezen voor een conservatieve aanpak in plaats van een liberale aanpak die wel voor die veranderingen openstaat.
Rechts-populisme wint wereldwijd aan terrein, niet alleen in onze regio.
Een conservatieve aanpak die de vrijheid beperkt?
Caputová: Ik denk niet dat rechts-populisten verkozen worden omdat ze de vrijheid beperken, maar omdat hun kiezers persoonlijke, economische of sociale veiligheid belangrijker vinden dan de principes van de rechtsstaat. Ik vind wel dat alle lidstaten de regels en waarden van de Europese Unie moeten respecteren en dat er sancties moeten getroffen worden als dat niet zo is. Gelukkig heeft de EU vorig jaar beslist dat ze alleen nog geld geeft aan de lidstaten die zich aan de regels van de rechtsstaat houden.
In 2018 werd in Slowakije een journalist vermoord nadat hij fraude en corruptie in de politiek had blootgelegd. De moord lokte hevige protesten uit in uw land. Hebben die enige verandering teweeggebracht?
Caputová: De moord op Ján Kuciak heeft tot de grootste protesten in Slowakije ooit geleid. De mensen keerden zich tegen de corruptie en eisten een nieuw Slowakije met een nieuwe politieke structuur. De druk van de massaprotesten was zo groot dat de regering moest aftreden en er nieuwe verkiezingen werden georganiseerd. De moord heeft bovendien verschillende jonge mensen zoals ik gemotiveerd om in de politiek te gaan. En er zijn nieuwe partijen ontstaan, die het rechtssysteem hervormd hebben.
De moord op Ján Kuciak heeft jonge mensen zoals ik gemotiveerd om in de politiek te gaan.
Is democratie minder belangrijk geworden?
Caputová: De nieuwe regering heeft met verschillende hervormingen meer democratie gecreëerd, maar daar denken de mensen tijdens de coronacrisis minder aan. Ze concentreren zich nu vooral op overleven.
Maximilian Popp en Jan Puhl
Copyright Der Spiegel, vertaling: Nina Lauwaert
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
