Verkeersexpert Dirk Lauwers over protest in Schaarbeek tegen circulatieplan: ‘Een duidelijke parallel met de gele hesjes’

Bij de protesten tegen die Good Move-plannen raakten dinsdagavond bij een betoging twee agenten en een brandweerman gewond. © Belga images
Jeroen de Preter

Bij protest tegen het Good Move-circulatieplan in Schaarbeek raakten gisteren politieagenten gewond en werden verschillende verkeersborden vernield. ‘Deze georganiseerde gewelddadigheid is nieuw’, zegt verkeersdeskundige Dirk Lauwers.

Lauwers: ‘Tegen dit soort maatregelen zal er altijd tegenstand zijn, omdat je altijd mensen hebt die wat ze door zo’n ingreep verliezen belangrijker vinden dan wat ze erbij winnen. Nieuw is de georganiseerde gewelddadigheid van de tegenstanders. Die tendens zie je ook in Groot-Brittannië. Ook daar leiden maatregelen om de steden autoluwer en dus veiliger te maken steeds vaker tot gewelddadig verzet, en ook daar is het aangevuurd door politieke organisaties en partijen. Dat was ook het geval in Schaarbeek, waar extreemlinks én de MR de strijd mee aangaan. Door die politieke aansturing is het verzet ook sterker georganiseerd.

Wordt het verzet tegen circulatieplannen niet altijd mee politiek aangestuurd?

Lauwers: Rond het idee dat steden autoluw moeten zijn, bestaat best veel politieke consensus. Kijk, alweer, naar Groot-Brittannië. Ook een rechtse politicus als Boris Johnson was daarvoor gewonnen en steunde en subsidieerde maatregelen om de steden autoluw te maken. Die brede consensus is in Vlaanderen misschien minder opvallend, maar ze is er wel. Op Antwerpen na hebben alle centrumsteden circulatieplannen ingevoerd. Je zou daaruit kunnen besluiten dat de N-VA er niet voor gewonnen is, maar Hasselt, bestuurd door N-VA-burgemeester Steven Vandeput, is een goed tegenvoorbeeld. De hele binnenstad is er woonerf, met een maximumsnelheid van 20 km/u. Protesten als in Schaarbeek zijn eigenlijk achterhoedegevechten.

Hoe verklaart u de gewelddadigheid van dit verzet?

Lauwers: Ik zie een duidelijke parallel met de gele hesjes en de opkomst van wat Stefan Hertmans in zijn nieuwe boek De verschuivingen de ‘intersubjectieve bubbels’ noemt. Het gaat over minderheden die via sociale media radicaliseren rond bepaalde thema’s. We leven in een tijd waarin het makkelijker is om gewelddadige weerstand te organiseren. Ik vrees dat dit een nieuwe maatschappelijke context is waar bestuurders meer en meer rekening mee zullen moeten houden. Een breed gedragen consensus kan – letterlijk – bevochten worden door een minderheid die niet vatbaar is voor argumenten.

Onder die druk trok het gemeentebestuur van Anderlecht het circulatieplan in de wijk Kuregem in. Het gemeentebestuur van Schaarbeek is kennelijk ook bereid om naar het verzet te luisteren. Is dat geen heel slecht idee?

Lauwers: Als dit verder escaleert kan het een nog veel gevaarlijkere, dagelijkse strijd worden. Daarmee doel ik op automobilisten die, zoals je in Engeland of de Verenigde Staten weleens ziet, doelbewust op fietsers of voetgangers in rijden. Om te vermijden dat de sfeer dermate verziekt, is het misschien niet onverstandig om wat gas terug te nemen. Je kunt je ook de vraag stellen of de plannen in Brussel niet te bruusk zijn ingevoerd. In Kuregem en Schaarbeek ging het over verkeerssituaties die van de ene op de andere dag veranderden, met nogal agressieve hindernissen om verdere circulatie tegen te gaan. Er bestaan ook andere strategieën.

Ik heb, in de jaren tachtig, nog meegetekend aan het Mechelse circulatieplan. Dat is door de toenmalige burgemeester in de kast gestopt, maar Bart Somers heeft het er weer uitgehaald. Het verschil is dat dit plan geleidelijk werd ingevoerd, met herinrichtingen waar de burgers veel duidelijker de winst van konden zien. Kruispunten werd speelplekken en een drukke verkeersader als de IJzeren Leen werd een aangename winkelstraat. De Brusselse aanpak is bruusker. En vergeet ook niet dat Brussel, sinds Expo 58 en de omarming van de auto als symbool van de moderniteit, een van de meest autogerichte steden van ons land is.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content