Bruno De Wever: “De splitsingslogica stoot op haar eigen grenzen”

Het is nu al duidelijk welk compromis er straks uit de bus zal komen, zegt historicus Bruno De Wever in Knack: ‘Iedereen weet het, het kan alleen nog niet politiek gearticuleerd worden.’

‘Heb je één cultuurgemeenschap nodig om een land te runnen?’ Die vraag stelt Bruno De Wever, historicus aan de Universiteit Gent, zich in een interview met het weekblad Knack. Zijn antwoord: ‘Nee. Verschillende cultuurgemeenschappen binnen een politieke gemeenschap – dat is geen uitzondering, dat is de regel. Wij hoeven mekaars zangers niet te kennen en mekaars boeken niet te lezen. We hebben een politieke gemeenschap nodig.’

De Wever, die wordt geïnterviewd in het kader van de serie Gesprekken over België, pleit – wat hij vroeger al deed – voor het Engels als politieke voertaal in België. ‘Op dit moment is het Engels allang de lingua franca in cruciale domeinen zoals het zakenleven, het hoger onderwijs en de internationale cultuur’, zegt hij. ‘Waarom zou zo’n ontwikkeling zich niet als een opportuniteit kunnen aandienen voor een land als België? Waarom zouden Vlaamse en Franstalige politici over een paar generaties geen Engels met elkaar kunnen spreken? Misschien voelen beide groepen dat op een bepaald moment aan als een noodzaak.’

De verdamping van België is voor u duidelijk geen natuurwet.
De Wever: Nee. L’état, c’est nous. Dat is een van de verworvenheden van de volkssoevereniteit: de staat, dat zijn wij allemaal. Als wij België niet meer willen, dan kan het verdwijnen. De vraag is dus: willen wij België nog? En ik denk dat de logica van de splitsing op haar eigen grenzen stoot en als een boemerang terugkeert. Als je die logica doorzet, kom je namelijk uit bij de vaststelling dat je Brussel moet ontvoogden als volwaardige derde entiteit. Je kunt Brussel nu eenmaal niet vanuit de twee gemeenschappen besturen. Dat gelooft ook niemand écht, denk ik. Om principiële redenen. Je kunt een bevolking niet tegen haar eigen wil besturen. Daar stoot de splitsingslogica op haar eigen grenzen.

Vreemd dat u het zo formuleert, want ook het federale overlegmodel stoot volgens sommigen op zijn eigen grenzen.
De Wever: In die fase zitten we vandaag inderdaad. En het is nu al duidelijk tot welk compromis dat uiteindelijk zal leiden. Iedereen weet het, het kan alleen nog niet politiek gearticuleerd worden. Maar het is zo klaar als pompwater. Er zal meer autonomie komen voor de deelgebieden, om tegemoet te komen aan de splitsingslogica van een aanzienlijke electorale massa in Vlaanderen. En Brussel zal worden verzelfstandigd als politieke entiteit. Zo evolueren we naar een staatsstructuur met drie volwaardige gewesten. Wallonië zal bij dat compromis verliezen en zal in bad moeten worden getrokken met financiële compensaties, zodat ze nog een jaar of twintig hebben om hun sociaaleconomisch beleid op orde te zetten.

Bent u ook nog altijd voor de uitbreiding van Brussel?
De Wever: Ja, al is dat natuurlijk onbespreekbaar en maakt dat enorme emoties los, omdat de taalconflicten nog altijd in de harten en zielen van de mensen zitten. Maar ik zou dat inderdaad in de korf durven te gooien, mocht ik een Vlaamse onderhandelaar zijn. Offer een paar gemeenten op waar nu toch al tachtig procent van de mensen Frans spreekt. Maar schaf dan ook alle ándere faciliteiten af. In die nieuwe constellatie heeft de Belgische politieke gemeenschap volgens mij een nieuwe toekomst. Dat zal moeten groeien vanuit Brussel, dat als derde entiteit het meeste belang heeft bij een nieuwe Belgische mentaliteit. En dan, wie weet, kunnen we binnen een paar generaties in zo’n constellatie evolueren naar iets dat natuurlijk essentieel is voor een politieke gemeenschap: unitaire politieke partijen. Wat belet de groene partijen om van dat nieuwe België de vaandeldragers te zijn? Ecologie is toch bij uitstek iets dat niet aan grenzen gebonden is. Waarom voegen zij die twee partijen niet bij elkaar? Vandaag is dat politieke zelfmoord, misschien. Maar op termijn mag het niet onmogelijk zijn.

(JDC)