‘Blijkbaar ziet de taalraadsvrouw van de VRT het Nederlands vooral als een sta-in-de-weg’

Knack-redacteur Peter Casteels gooit elke week een blokje hout op het vuur.

Ik schrijf deze column enkel en alleen voor mezelf, u kunt hem evengoed overslaan. Misschien doet u dat zelfs maar beter ook, want ik wil het hebben over de Vlaamse tussentaal. Die strijd is al lang verloren, onnozel om daarover nog illusies te koesteren – het is ook helemaal niet mijn strijd. Als de VRT aan het begin van deze week bekendmaakte dat ze haar taalvoorschriften voor presentatoren wil versoepelen, wordt daarmee een evolutie bevestigd die al veel langer bezig was. Er is alleen één dingetje waar ik mee zit, ik wil het graag een keertje gezegd hebben om het gezegd te hebben. De VRT vindt dat haar presentatoren tussentaal moeten kunnen gebruiken om natuurlijker en authentieker te klinken. Dat kan, blijkbaar, niet in het Algemeen Nederlands. Dat is gewoon onzin.

De theaterwereld ging de VRT hierin voor. Jaren geleden al begonnen zelfs gerenommeerde theatergezelschappen in Vlaanderen tussentaal te gebruiken op het podium. Het heette daar niet alleen natuurlijker te zijn, in het begin leken die makers het loutere gebruik van woorden als ‘gij’ of ‘ge’ zelfs ietwat poëtisch te vinden. Dat ging héél snel vervelen. Weet u wat het verschil is tussen een acteur die natuurlijk kan klinken in het Algemeen Nederlands en een acteur die daar tussentaal voor nodig heeft? Talent. Het is niet ingewikkelder dan dat. Zo authentiek het ensemble van het Internationaal Theater Amsterdam in perfect Nederlands kan spelen, zo geforceerd klinken Vlaamse acteurs soms, zelfs als ze zich met tussentaal proberen te behelpen.

Ik ken geen enkele theaterrol die niet uitstekend in het Algemeen Nederlands kan worden gespeeld.

Hetzelfde geldt, uiteraard, voor presentatoren op radio en televisie. ‘Belangrijk is dat iemand op een natuurlijke manier en met persoonlijkheid kan vertellen’, zei Geertje Slangen, taalraadsvrouw van de VRT, maandag in De Standaard. Een presentator wiens persoonlijkheid verbleekt als hij Algemeen Nederlands moet spreken, heeft waarschijnlijk niet heel veel persoonlijkheid, of beheerst gewoon die taal niet goed. Ik zou denken dat een taalraadsvrouw zoiets als eerste doorheeft, maar blijkbaar ziet zij het Nederlands vooral als een sta-in-de-weg. Die taal is nochtans echt wel rijk, soepel en gevarieerd genoeg om de persoonlijkheden van VRT-presentatoren op een natuurlijke manier te registreren. Dus als zij er niet in slagen om de juiste woorden en toon te vinden in onze taal, ligt dat heus niet aan het Nederlands.