‘Blijkbaar kunnen wij mensen enkel maar gedenken door ze supertalenten toe te schrijven’

‘Ik heb soms het gevoel dat we in de 21e eeuw nog niet helemaal goed weten hoe we met de dood van bekende figuren moeten omgaan’, schrijft Peter Casteels in zijn column.

Toen voetbalcommentator Jan Wauters in 2010 overleed, werd hij in De Standaard de ‘Mozart van het woord’ genoemd. Ik – geen echte herinneringen aan de man zijn werk – schoot bij die krantenkop meteen in de lach, en ik denk te kunnen zeggen dat de auteur van dat stuk ondertussen ook wel begrijpt dat die vergelijking redelijk onnozel was. Mozart, dat is – nu ja, nog iets anders.

Christophe Lambrecht, de presentator van Studio Brussel die anderhalve week geleden onverwachts overleed, werd nergens vergeleken met een klassieke componist, maar verder heeft hij ook niet te klagen over de woorden waarmee afscheid van hem werden genomen. ‘Een van de allergrootste radiomakers ooit’, werd hij in De Standaard genoemd, en zijn stem (‘Het is weinigen gegeven om de radio te laten klinken als een straalkacheltje’) werd in alle media met alle mogelijke superlatieven beschreven. ‘Een stille kracht’, ook – nogal ironisch voor een radiomaker, maar allicht is dat de reden waarom ik mij van hem vooral zijn deelname aan de eerste editie van Het Glazen Huis herinner, dertien jaar geleden alweer.

Ik heb soms het gevoel dat we in de 21e eeuw nog niet helemaal goed weten hoe we met de dood van bekende figuren moeten omgaan. We kunnen op zulke momenten geen maat houden. Op sociale media valt dat uiteraard het meeste op. Toen de Parijse Notre-Dame in brand stond, was er al geen houden aan. Twitter is eigenlijk niet te harden als er iemand sterft – het sfeertje is zodanig verstikkend dat ik er zelf bij kan neervallen – en op Facebook is iedereen druk halve anekdotes en dronken herinneringen aan de overledene op te blazen tot een hechte vriendschap.

Mensen voelen zich verplicht om iets te zeggen en komen vervolgens uit bij holle, nietszeggende clichés. Maar zelfs de loftuitingen die zonder de minste twijfel oprecht zijn, klinken soms wat vals. Christophe Lambrecht was een meer dan uitstekende presentator, dat bewijst alleen al zijn staat van dienst, maar hij was natuurlijk niet een van de beste radiomakers ooit. Mark Coenen schreef in De Morgen dat Lambrecht zelf soms gefrustreerd was omdat hij nooit écht is doorgebroken. Maar om de een of andere reden kunnen wij mensen enkel maar gedenken door ze supertalenten toe te schrijven. Je zag iemand pas graag als je hem ook de aller-, allerbeste in zijn vak vond.

De vluchtigheid waarmee die grootspraak vervolgens ook weer verdrongen wordt door ander spektakel, maakt het alleen maar ongemakkelijker. De herdenkingsprogramma’s voor Christophe Lambrecht liepen nog op Studio Brussel of Vlaanderen had zich vorige week al met evenveel overgave op een volgend drama gestort.