Willem Staes

‘Blijft België illegale kernwapens stationeren in Kleine Brogel?’

Willem Staes Expert Midden-Oosten bij 11.11.11 en auteur van 'Niemandsland. Een reis dwars door de Syriëregio" (Ertsberg)

Lidstaten van de Verenigde Naties keuren vandaag een historisch verdrag goed dat kernwapens verbiedt. België weigert dit verdrag te ondertekenen, maar volgens Willem Staes ‘doet het verdrag vragen rijzen over de Amerikaanse kernwapens in Kleine Brogel’.

Vandaag neemt een ruime meerderheid van lidstaten van de Verenigde Naties (VN) in New York een nieuw internationaal verdrag aan dat kernwapens verbiedt.

Blijft België illegale kernwapens stationeren in Kleine Brogel?

Het nieuwe verdrag is historisch: kernwapens zijn de laatste categorie van massavernietigingswapens die expliciet worden verboden onder internationaal recht. Het nieuwe verdrag verbiedt het gebruik, het dreigen met gebruik, de ontwikkeling, het testen, de aanmaak, de verwerving, het bezit, de opslag en transfer van kernwapens. Daarnaast wordt ook eender welke vorm van assistentie bij kernwapenactiviteiten verboden, net als het stationeren van kernwapens.

Kernwapens Kleine Brogel

Hoewel België niet deelnam aan de onderhandelingen en het verdrag wellicht niet zal ondertekenen op korte termijn, heeft het verdrag hoe dan ook een belangrijke impact op het Belgische kernwapenbeleid.

Het nieuwe verbodsverdrag verbiedt immers expliciet de stationering van andermans kernwapens op het eigen grondgebied. Met andere woorden: een ruime meerderheid van VN-lidstaten beschouwen vanaf nu de stationering van Amerikaanse kernwapens in Kleine Brogel als illegaal onder internationaal recht.

Een ruime meerderheid van VN-lidstaten beschouwen vanaf nu de stationering van Amerikaanse kernwapens in Kleine Brogel als illegaal.

Internationaal recht is geen menu à la carte: je kan niet gewoon kiezen welke delen je leuk vindt en welke niet. Zelfs als België het verdrag niet ondertekent, schendt het voortaan het internationaal recht als het illegale kernwapens blijft stationeren in Kleine Brogel.

Het verdrag is echter behoorlijk flexibel: landen die andermans kernwapens stationeren (zoals België) kunnen onmiddellijk toetreden tot het verdrag, zolang ze maar beloven de kernwapens van hun grondgebied te verwijderen tegen een afgesproken deadline. Dat zou niet controversieel hoeven te zijn: zowel het federale als het Vlaamse parlement namen in 2015 nog resoluties aan die oproepen om België kernwapenvrij te maken.

De aanwezigheid van kernwapens in Kleine Brogel is verder ook nauw gerelateerd met de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen, en de vraag of deze een ‘dual use’ nucleaire capaciteit moeten hebben of niet.

Nederland is het enige NAVO-land dat mee aan tafel zit in New York. Andere NAVO-landen, inclusief België, stellen dat steun aan een verbodsverdrag onverenigbaar is met hun lidmaatschap van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.

Maar dat laatste klopt simpelweg niet. Een eventuele Belgische ondertekening van het verbodsverdrag betekent niet dat België geen lid meer kan zijn van NAVO. Het Verdrag van Washington ter oprichting van de NAVO (1949) rept immers met geen woord over kernwapens. Het stichtingsverdrag is het enige juridisch bindende NAVO-document. Het nieuwe VN-verbodsverdrag bevat ook geen passages die gevolgen hebben voor de gezamenlijke militaire NAVO-operaties, zolang kernwapens geen onderdeel zijn van deze operaties. Belgische deelname aan bepaalde NAVO-oefeningen, zoals de jaarlijkse nucleaire oefening Steadfast Noon, zou wel niet langer mogelijk zijn.

Ondertekening van het verbodsverdrag betekent niet dat België niet langer een betrouwbare NAVO-partner kan zijn.

Ondertekening van het verbodsverdrag betekent ook niet dat België niet langer een betrouwbare NAVO-partner kan zijn. Verschillende NAVO-lidstaten hebben momenteel al een nationaal beleid dat deelname aan de nucleaire activiteiten van de NAVO beperkt. Denemarken, Noorwegen en Spanje staan zo in vredestijd geen kernwapens toe op hun grondgebied, terwijl IJsland en Litouwen de plaatsing van kernwapens op hun grondgebied in alle omstandigheden verbieden. IJsland, Denemarken en Noorwegen staan bovendien geen nucleaire marineschepen toe in hun havens. Dit weerhoudt deze NAVO-landen er niet van om op andere manieren een bijdrage aan NAVO te leveren.

De NAVO heeft bovendien geen kernwapens nodig om een overweldigende militaire conventionele afschrikkingscapaciteit te bezitten tegenover mogelijke rivalen. Alle NAVO-lidstaten besteden samen meer dan dertien keer zoveel aan militaire uitgaven als Rusland. Europese NAVO-landen spenderen nog steeds 3,5 keer meer aan militaire middelen dan Rusland. Conventionele wapens zijn ook beter geschikt dan kernwapens om het NAVO-grondgebied te verdedigen.

Keuzes maken

Als de federale regering geloofwaardig wil streven naar een kernwapenvrije wereld, kan het niet langer gemoderniseerde Amerikaanse kernwapens blijven huisvesten in Kleine Brogel en nieuwe gevechtsvliegtuigen uitrusten met kernwapens.

Moedige keuzes dringen zich op. Na vijftig jaar is het tijd om deze illegale kernwapens terug naar afzender te sturen. De centrale vraag is alleszins eenvoudig: wil België illegale kernwapens blijven stationeren in Kleine Brogel of niet?

Lees ook: u003ca href=u0022/nieuws/wereld/waarom-belgie-zou-moeten-wachten-tot-2020-om-te-beslissen-over-de-f-35/article-analyse-851631.htmlu0022 target=u0022_blanku0022u003eWaarom België zou moeten wachten tot 2020 om te beslissen over de F-35u003c/au003e

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content