‘België moet meer dan ooit deelnemen aan het dringende gesprek over antisemitisme’

Amerikaans ambassadeur in België Michael Adler vraagt ons land om een speciaal gezant tegen antisemitisme aan te stellen. ‘De stem van België ontbrak op de recente Europese vergaderingen.’

Het lijdt geen twijfel: het antisemitisme neemt wereldwijd toe. Herhaaldelijk hebben we de afgelopen tien allemaal verontrustende voorbeelden van deze trend zien verschijnen. Zelfs België is er niet immuun voor, ondanks de sterke steun van de regering in de strijd tegen antisemitisme, onder meer door strenge wetgeving tegen haatmisdrijven en haatuitingen, en een nationaal actieplan tegen racisme. 

Desalniettemin komen antisemitische gezangen bij voetbalwedstrijden, subtiel antisemitisch taalgebruik in het publieke debat, hakenkruizen op synagogen en andere heilige plaatsen, en andere vormen van antisemitisme regelmatig voor. Afgelopen september zouden muzikanten met duidelijke neonazi-banden optreden op het Frontnachtfestival in Ieper, totdat de autoriteiten het evenement gelukkig op het laatste moment annuleerden.

Het zou al te gemakkelijk zijn deze voorbeelden af te doen als ongelukkige uitschieters, het bewijs groeit dat antisemitische activiteiten en gevoelens alleen maar toenemen.

Daarom was het recente bezoek van Deborah Lipstadt, speciaal gezant van de Verenigde Staten voor de bestrijding van en het toezicht op antisemitisme, aan België noodzakelijk. Toen we een bezoek brachten aan het Kazerne Dossin Memoriaal, Museum en Onderzoekscentrum in Mechelen, waar de nazi’s Joden en Roma op treinen naar concentratiekampen dwongen, werden we herinnerd aan de gevolgen van ongecontroleerde haat die zich kan verspreiden doorheen alle niveaus van de samenleving en de overheid: de moord op miljoenen Joden en andere groepen. Groepen die de nazi’s als totaal waardeloos voor de samenleving beschouwden.

Terwijl we door deze zalen liepen, moest ik denken aan iets wat ambassadeur Lipstadt ooit zei: ‘Antisemitisme is zoals de kanarie in de kolenmijn – we moeten gehoor geven aan de onmiskenbare roep ervan.’ Er valt met andere woorden geen tijd meer te verliezen om het stijgende tij van het antisemitisme te keren.

(Lees verder onder het artikel.)

Tijdens haar bezoek zag ik welke betekenisvolle rol een nationale afgevaardigde omtrent deze specifieke en verderfelijke kwestie kan spelen. Ambassadeur Lipstadt sprak met Belgische denkers, middenveldorganisaties en overheidsfunctionarissen over de manier waarop de Verenigde Staten en België kunnen samenwerken om deze eeuwenoude plaag te blijven bestrijden. Lipstadt vertegenwoordigde de VS ook op de bijeenkomst van speciale gezanten en coördinatoren van de Europese Commissie ter bestrijding van het antisemitisme zowel als op de EU-conferentie over Vrijheid van Godsdienst over Religieuze Afslachting met haar collega’s uit onder meer het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Duitsland en Frankrijk.

De belangrijkste conclusie van deze besprekingen zijn kristalhelder: landen over de hele wereld moeten zich verenigen tegen het toenemende antisemitisme en ter verdediging van de godsdienstvrijheid.  Als we ons in deze strijd verenigen als bondgenoten kunnen we ons samen uitspreken wanneer we schokkende en opvallende uitingen van antisemitisme zien, zoals het Frontnachtfestival of de Unite the Right rally in Charlottesville een paar jaar geleden. We tonen ook onze steun voor de mensenrechten en dragen onze steun uit voor tolerantie die alledaagse gesprekken op kantoor, in het café of aan de eettafel vorm kan geven.

Tijdens haar bezoeken aan landen over de hele wereld heeft ambassadeur Lipstadt gezegd dat zij zich buitengewoon bemoedigd voelt door de ontmoeting met zoveel regerings- en gemeenschapsleiders die de noodzaak van verandering inzien. Ik weet dat België deze kwestie ernstig neemt: het heeft ambassadeurs gestuurd naar de International Holocaust Remembrance Alliance, en het Belgische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een Belgische voorzitter van de internationale commissie die toezicht houdt op het werk van de Arolsen Archives. Dit zijn evenwel geen voltijdse en permanente functies die zich rechtstreeks bezighouden met de bestrijding van antisemitisme.   

Daarom sluit ik mij aan bij de wereldwijde oproep van ambassadeur Lipstadt aan landen om hun eigen speciale gezanten of coördinatoren voor de bestrijding van antisemitisme aan te stellen en hen te voorzien van eigen budget en personeel. Vandaag dring ik er bij België op aan om beslissende stap verder te zetten en een eigen nationale vertegenwoordiger aan te stellen voor de bestrijding van antisemitisme.

België heeft deze nationale vertegenwoordiger nodig om in eigen land het beleid te helpen bepalen en te pleiten voor meer coördinatie op internationaal niveau. We weten dat we samen veel meer zouden kunnen bereiken als ambassadeur Lipstadt hier een directe tegenhanger zou hebben. De stem van België ontbrak op de recente Europese vergaderingen. We moeten dit samen aanpakken en België moet – meer dan ooit – deelnemen aan het dringende gesprek tegen antisemitisme. We mogen niet onverschillig zijn of zwijgen.