In het Antwerpse muziekcentrum AMUZ presenteert directeur Bart Demuyt vanaf 26 augustus Laus Polyphoniae, het festival voor polyfone muziek. Dat draait dit jaar rond Maria van Bourgondië.
Bart Demuyt: Maria werd vorstin van de Nederlanden in 1477 en overleed in 1482, na een val van haar paard. Ze was pas vijfentwintig. Ze leefde in een tijd waarin de Vlaamse polyfonisten uitmuntten in vakmanschap – ze waren net zo toonaangevend als de Vlaamse primitieven. Maria’s persoonlijke voorkeuren kennen we niet, maar dat de muziek van Gilles Binchois en Guillaume Du Fay aan haar hof weerklonk, weten we wél. Hun composities werden neergeschreven in prachtig verluchte manuscripten.
Wat zullen we op Laus Polyphoniae zoal te horen krijgen?
Demuyt: We brengen drie keer een zogenoemde gulden mis, dat is een plechtige viering ter ere van de annunciatie – de Mariaverering kende een piek in Maria’s tijd. Zo zingt het Nederlandse ensemble Cappella Pratensis de Gulden mis van Du Fay. Die staat in het Bourgondische koorboek dat wordt bewaard in onze Koninklijke Bibliotheek.
Er werd in de late middeleeuwen natuurlijk meer dan alleen religieuze muziek gecomponeerd. In sommige miscomposities werden zelfs marktliederen opgenomen. Op het festival zal de Vlaamse band Graindelavoix vertrekken vanuit sint-antoniusvuur, een ziekte die destijds hallucinaties veroorzaakte. Om de demonen te verjagen, werden de klokken geluid. Met die klokken, en met werk van componist Antoine Busnois, gaat Graindelavoix aan de slag.
De polyfonie werd ook geschreven om de maatschappij kritisch te benaderen en emoties als liefde, vreugde of verlies te ventileren.
Stelt u ook manuscripten tentoon?
Demuyt: Nee. Budgettair is het onmogelijk om jaarlijks een expo te organiseren. Maar samen met de Alamire Foundation, een studiecentrum van de KU Leuven, ontsluiten we wel unieke manuscripten van Vlaamse polyfonisten. Een mobiel laboratorium reist de wereld rond om ze te digitaliseren. De resultaten kun je bekijken door te surfen naar www.idemdatabase.org.
Nieuwe instrumenten zullen wél te bewonderen zijn in AMUZ.
Demuyt: In opdracht van het KMSKA zijn de instrumenten nagebouwd die op Hans Memlings Christus met zingende en musicerende engelen (1483-1494) te zien zijn. Je ziet onder meer een natuurtrompet – een smalle, koperen buis zonder ventielen met op een uiteinde een klankbeker – en een tromba marina, een driehoekig en langwerpig houten snaarinstrument. Het ensemble Oltremontano speelt op die instrumenten muziek van Memlings tijdgenoten.
Zult u ook dit jaar een podium bieden aan aanstormend talent?
Demuyt: Jazeker. Dat doen we via de zogenoemde IYAP-wandelingen – IYAP staat voor International Young Artist’s Presentation. Tijdens die wandelingen spelen zes prille, internationale ensembles op unieke locaties in de stad, van een privépalazzo tot een huiskamer.
Sinds wanneer bent u in de ban van de polyfonie?
Demuyt: Sinds mijn tijd als student aan het Lemmensinstituut. Een vriendin vroeg me of ik wilde meewerken aan haar eindwerk: ze wilde composities van Ferdinand Lassus opnemen. Ik was verbaasd: die muziek was even excellent als onbekend. Ook de polyfonie werd geschreven om de maatschappij kritisch te benaderen en emoties als liefde, vreugde of verlies te ventileren, zie je.
Welnu, tonen hoe die ‘oude’ composities uitvoerders laten uitblinken en het publiek ontroeren: dat beschouw ik sindsdien als mijn missie.
Laus Polyphoniae, van 16 tot 25 augustus in Amuz, Antwerpen. Meer info: www.amuz.be.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
