Assisen Kim De Gelder: ‘De jury heeft niet altijd gelijk’

“De kiezer heeft altijd gelijk” is iets voor de politiek, niet voor assisen. Dat zegt justitiewatcher Jan Nolf in een reactie op de uitspraak van de jury in de assisenzaak Kim De Gelder.

Als professionele rechters zich kunnen vergissen, kunnen juryleden dat uiteraard ook en de afwezigheid van het recht op beroep in assisen in België roept vragen op.Drie vragen over het assisenproces Kim De Gelder aan justitiewatcher Jan Nolf

De jury had heel weinig tijd nodig om tot deze bevinding te komen. Lag deze uitspraak dan zo voor de hand?

Jan Nolf: Alleszins niet in de uiterst straffe bewoordingen (zoals “manifest”, “volkomen”…) die ik in de motivering hoorde. Dit is geen jury die ooit twijfelde en nochtans is dat een dossier dat over de persoon van de beklaagde al vier jaar lang niets anders dan vragen oproept.

Hier hoor je nu een jury met een heel sterke overtuiging die zich al stevig vormde in de loop van het proces, zodat er blijkbaar maar heel weinig discussie is gevoerd: het lijstje van die meer dan honderd vragen is met z’n twaalven buitengewoon snel afgewerkt. Het betoog van Haentjens is nergens gevolgd alhoewel het naar de mening van velen toch technisch zeer goed in elkaar zat.

Welke elementen hebben volgens u de jury overtuigd om deze uitspraak te doen?

Jan Nolf: De jury verwijst ook uitdrukkelijk naar het gedrag van De Gelder ter zitting. Op die manier spelen ze natuurlijk zelf een beetje psychiater maar als de psychiaters er niet uit raken moeten zij het dus wel doen.

Eigenlijk zeggen ze aan De Gelder dat ze hem door hebben gehad. Ondertussen had in alle pleidooien van de burgerlijke partijen evenals het rekwisitoor een herhaalde motie van wantrouwen tegen internering geklonken. Niet alleen omwille van de slechte verzorgingsomstandigheden in dat system (wat eigenlijk niet echt relevant is voor hun beoordeling) maar ook omdat psychiaters het daar dan weer voor het zeggen hebben.

De jury “sluit zich aan” bij het college van psychiater Deberdt maar wantrouwt die hele wereld duidelijk. Ze verkiezen de – strikt juridisch wel erg merkwaardige – garantie van de procureur-generaal dat hij in de strafuitvoerigsrechtbank zijn voet tegen de deur zal zetten: “daar komt De Gelder er niet uit”. Misschien is het dus een beoordeling in functie van dat resultaat ?

Is deze uitspraak een goede zaak voor het voortbestaan van de assisenprocedure die al enkele jaren onder vuur ligt???

Jan Nolf: Met deze uitspraak komt assisen niet in gevaar, integendeel, want ze gaat in de lijn van een betoog voor verantwoordelijkheid op straffe van gevangenis. Wie integendeel verdedigt dat de maatschappij beter en ànders beschermd moet worden tegen zieke mensen, heeft een moeilijker verhaal, en als de jury dit gevolgd zou hebben, stond dat haaks op wat soms een “grondstroom” in de publieke opinie lijkt.

Wat mij verontrust is de frequentie van drogredeneringen in bepaalde pleidooien. Er is recent weliswaar sprake van een opleiding van juryleden. Net voor de uitspraak twitterde ik nog als #justitiefluisteraar dat een mini-cursus argumentatieleer (zoals het boek ‘For The Sake Of Argument’ van de Gentse professor Jan Verplaetse) daar prima bij zou passen. Dan zou je in de motivering van de jury wellicht ook niet horen dat “deze keuzevrijheid (van De Gelder bij de feiten) zijn wilsvrijheid aantoont”. Persoonlijk dacht ik dat je pas zeker bent van iemands keuzevrijheid als je eerst zeker bent van zijn wilsvrijheid. Ik heb dus de indruk “antwoorden” te lezen die eigenlijk de kernvraag op zich herhalen.

Misschien moeten we eens nadenken over het Franse model: een jury met minder leden, maar met een mogelijkheid om ook in beroep te gaan, opnieuw met een jury. Als professionele rechters zich kunnen vergissen, kunnen juryleden dat uiteraard ook en de afwezigheid van het recht op beroep in assisen in België roept vragen op. “De kiezer heeft altijd gelijk” is iets voor de politiek, niet voor assisen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content