‘Als vijftigplusser voel ik me diep beledigd als ik hoor dat leeftijdsgenoten met brugpensioen worden gestuurd’

Door mordicus vast te houden aan dat verouderde en destructieve concept van ‘brugpensioen’ blijven we hangen in de jaren ’80 en ’90’, waarschuwt Frank Van Laeken de vakbonden. ‘Er komen nog veel belangrijkere gevechten aan: choose your battles wisely.’

Er is een reden waarom ik geen lid ben van een politieke partij, vakbond of eender welke andere belangenorganisatie. Als mensen mij vragen waarom dat zo is, antwoord ik altijd temerig dat ik het Groucho Marx-principe huldig: “I don’t want to belong to any club that will accept people like me as a member”. Maar er is een dieperliggende reden: ik ben veel te veel individualist om me te comformeren naar orders van boven. Ik kan perfect werken met hiërarchische oversten, behalve wanneer die me vragen blind bevelen op te volgen.

Ik heb alle sympathie voor de vakbonden, ook al staan ze met hun twee voeten nog in de vorige eeuw en niet zomaar in 1999, maar echt een heel eind terug in die vermaledijde twintigste eeuw. Ik besef dat het niet makkelijk is om de omslag te maken van een belangenvereniging die onmisbaar en levensnoodzakelijk was om arbeiders in menswaardige omstandigheden te laten werken – aan een redelijk loon en beschermd door een goed uitgebouwde sociale zekerheid -, naar een moderne, op de specifieke noden van deze tijden gefocuste organisatie. Veel respect voor het geleverde werk, veel minder voor wat er nu wordt gepresteerd.

Gegoochel met nietszeggende woorden

Natuurlijk was het idee van de federale regering om 26.000 bruggepensioneerden in dagen van hoge werkloosheid en veel te weinig jobs te activeren pervers. Ik schreef en sprak er eerder al uitgebreid over. Het compromis dat de sociale partners bereikten, ‘passieve beschikbaarheid’, was eigenlijk niet veel meer dan gegoochel met nietszeggende woorden, wat het kernkabinet de dag nadien dunnetjes overdeed door er ‘aangepaste beschikbaarheid’ van te maken. Semantiek, meer was het niet.

De slotsom was: die 26.000 en al die andere bruggepensioneerden worden normaal gezien gerust gelaten, ook al moeten ze zich officieel beschikbaar houden, of dat nu ‘passief’ dan wel ‘aangepast’ is. In de praktijk weet je dan: dat opgeworpen balletje van een week geleden ligt weer in de prullenmand, samen met zovele andere ondoordachte voorstellen.

Armworstelen zonder verliezers

Dat het ABVV het resultaat van een hele dag punten- en kommaneuken door de regering-Michel verwerpt, en de andere twee vakbonden geantwoord hebben met een ‘Nee, maar’, begrijp ik eerlijk gezegd niet. (’t Is te zeggen, ik begrijp het wel: er is nog altijd veel actiebereidheid bij de bonden tegen een regering waarvan je op bepaalde vlakken met recht en reden kunt zeggen dat ze asociale maatregelen neemt, stoom die nu eenmaal af en toe afgelaten moet worden, zeker wanneer de syndicale verkiezingen in aantocht zijn.)

Eigenlijk kwam het vorige donderdag en vrijdag neer op een spelletje armworstelen waarbij het de bedoeling was geen verliezers te hebben. Even stoer doen voor het oog van de camera en daarna samen een pint pakken in een achterafkamertje. Aangezien de regering logischerwijze het laatste woord had en de uitkomst van die onderhandelingen zo vaag en zo weinig wereldschokkend was, dacht ik: dit passeert stilletjes en we gaan verder naar het volgende onderwerp op de lange agenda van dringende maatregelen voor onze economie. Neen, dus.

Dit gaat niet meer over fundamenteel onrecht, maar over onterecht fundamentalisme.

Ik, als vijftigplusser die niet bruggepensioneerd is en die heel graag nog heel lang wil werken, voel me diep beledigd als ik hoor dat leeftijdsgenoten met brugpensioen worden gestuurd. Alle begrip voor mensen die al een hele lange carrière achter de inmiddels versleten rug hebben of oudere werknemers die het fysiek of psychisch niet meer aankunnen, maar dat is niet de meerderheid van de vijftigers en zestigers.

En door mordicus vast te houden aan dat verouderde en destructieve concept van ‘brugpensioen’ – zelfs de nieuwere term SWT, ‘stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag’, is blijkbaar al vergeten – blijven we hangen in de jaren ’80 en ’90.

De vakbonden kunnen beter

Toen ik Fons Leroy van de VDAB interviewde voor mijn boek over werkzoekende vijftigplussers, vertelde hij dat hij eind jaren tachtig als kabinetschef wetteksten hielp ontwerpen over ‘bejaarde werknemers’, mensen van… 48 en ouder. Dat klinkt als de ultieme belediging. Oud en versleten, terwijl je in werkelijkheid op de top van je kunnen behoort te zitten.

Ik ben dus beledigd, beste vakbonden, diep beledigd. Jullie kunnen beter. ‘Choose your battles wisely‘. Er komen nog zeer waardevolle, veel belangrijkere en minder op symbolen gerichte gevechten aan: tax shift, werkbaar werk, meer rechtvaardigheid in een steeds hardere en killere samenleving. Als je nu al mobiliseert is er straks misschien geen energie en bereidwilligheid meer om daarover te debatteren.

Dat zou zonde zijn.