Minstens 470 Belgen en gezinsleden willen weg uit Afghanistan. Dat hebben de bevoegde ministers woensdagmiddag aangekondigd. Het gaat daarbij om ongeveer honderd Belgen en hun kerngezin. Maar die zullen moeilijk allemaal kunnen worden geëvacueerd.
De ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie, Sophie Wilmès en Ludivine Dedonder, en staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi hebben woensdagmiddag tijdens een online perspunt tekst en uitleg gegeven bij de Belgische evacuatieoperatie in Afghanistan. Ons land heeft drie vrachtvliegtuigen van Defensie naar de Pakistaanse hoofdstad Islamabad gestuurd om van daaruit Belgen en andere rechthebbenden uit Kaboel te evacueren.
Al zeker 470 mensen komen daarvoor in aanmerking, zei minister van Buitenlandse Zaken Wilmès. Een honderdtal van hen zijn Belgen en hun kerngezin, zoals partners en kinderen. Die laatsten hebben vaak niet de Belgische nationaliteit, maar kunnen wel mee geëvacueerd worden.
Daarnaast komen nog tientallen Afghanen die zich hebben ingezet voor het Belgische leger ter plaatse, zoals tolken en fixers, en Afghaanse medewerkers van internationale instellingen zoals de NAVO of de EU en mensenrechten- of vrouwenrechtenorganisaties.
Meer vragen dan capaciteit
Het zijn de diensten van asiel en migratie die moeten bekijken wie in aanmerking komt voor opvang in ons land, maar volgens het kabinet van staatssecretaris Mahdi zijn er in elk geval veel meer vragen dan er capaciteit is om te evacueren. De betrokken diensten trachten alles zo goed mogelijk te plannen en verwittigen de mensen ter plaatse op voorhand dat ze een plaats krijgen op een evacuatievlucht, verzekerde Mahdi. ‘Er wordt geen keuze gemaakt ter plaatse op de luchthaven. Alles wordt zo goed mogelijk georganiseerd in een zeer moeilijke context.’
De moeilijke omstandigheden op en rond de internationale luchthaven van Kaboel zijn daarbij in elk geval een bemoeilijkende factor. De Nederlanders bijvoorbeeld konden woensdag al evacuaties uitvoeren en spreken van chaotische toestanden, klonk het bij het crisiscentrum van Buitenlandse Zaken. Bovendien bevindt lang niet iedereen die in aanmerking komt voor evacuatie naar België zich op of in de buurt van de luchthaven. Omdat de buitenlandse legers enkel opereren vanop Hamid Karzai International Airport, moet wie gerepatrieerd kan worden in principe op eigen houtje op de luchthaven geraken, voorbij checkpoints van de taliban. En daar knelt het schoentje, want het lijkt onwaarschijnlijk dat alle niet-Belgen door de taliban zullen worden doorgelaten.
De regering raadt Belgen en andere rechthebbenden in Afghanistan aan om pas naar de luchthaven te komen op het moment dat ze gecontacteerd worden door de Belgische autoriteiten. Voor wie in aanmerking komt voor evacuatie door ons land maar geen Belgisch paspoort bezit, zoals kinderen en partners, is het wel een stuk moeilijker om door de checkpoints te geraken. De regering hoopt de taliban duidelijk te kunnen maken dat ook die mensen tot in de luchthaven moeten kunnen geraken, maar militaire contacten zijn er vooralsnog niet, valt te horen bij Defensie.
‘Red Kite’
De hele operatie, die de naam ‘Red Kite’ kreeg, kan normaal gezien vrijdagvoormiddag van start gaan. België heeft bij de Amerikanen slots aangevraagd om dan een eerste keer te kunnen landen in Kaboel, al is er nog geen formele bevestiging van die slots. Hoe lang de hele operatie zal duren, is niet duidelijk. Minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès heeft gisteren/dinsdag op een Europese vergadering met haar collega-ministers wel benadrukt dat de EU de Verenigde Staten eensgezind moeten aansporen om de luchthaven in Kaboel te blijven beveiligen zolang de evacuatiemissies gaande zijn. De Europese hoge vertegenwoordiger voor het buitenlandse beleid, Josep Borrell, heeft daar intussen een garantie op gekregen, zei ze.
