‘Begeleiding rond autisme en ADHD blijft nog te vaak beperkt tot het opzetten van goedbedoelde initiatieven’

Het schokkende voorval uit Ninove bewijst vooral dat neurodiversiteit evenveel bewustmaking verdient als diversiteit in etniciteit of gender, schrijft Magali De Reu, copywriter, podcaster, en auteur van het boek ‘Aut of the box’.

Op de school in Ninove zou een groep leerkrachten leerlingen met autisme en/of ADHD  stelselmatig vernederd en uitgelachen hebben. Eén jongen met ADHD zou zelfs zijn vastgebonden op zijn stoel. Het lijdt geen twijfel dat neurodivergente mensen (mensen bij wie de hersenen op een andere manier bedraad zijn dan bij de meeste mensen, red.) doorgaans vaker in aanraking komen met pesters. Net zoals alle andere kinderen willen ASS’ers en ADHD’ers er graag bijhoren. Alleen gaat die betrachting onlosmakelijk gepaard met de confrontatie ‘anders te zijn’, en worden ze net mikpunt van spot. 

Ook ik mocht ervaren hoe mijn leven door mijn autisme en ADHD letterlijk een pest was. Ik was heel direct en doodeerlijk, praatte aldoor over mijn interesses en speelde vanuit mijn rechtvaardigheidsgevoel de klikspaan telkens ik merkte dat klasgenoten zich niet aan de regels hielden. Met alle gevolgen van dien: schoolgerief werd uit mijn locker gehaald, mijn boekentas overhoop gegooid en na de turnles vond ik meer dan eens mijn kleren terug in de vuilnisbak. Zelfs na de schooluren werd ik op de fiets achtervolgd en in de struiken geduwd. Ik ging eraan kapot en wilde zelfs dood. De directie en leerkrachten zaten met de handen in het haar, maar vergoelijkten aan het einde van de rit het pestgedrag vanwege de erbarmelijke thuissituatie van de daders — die hadden ‘simpelweg’ een uitlaatklep nodig.

Vandaag lijkt er gelukkig meer aandacht voor het belang van steun en begeleiding van neurodivergente jongeren. De school in Ninove heeft een speciaal, inclusief project waarbij het buitengewoon en het gewoon onderwijs samenwerken, met enkele klasjes waar leerlingen met autisme en ADHD terechtkunnen. Leuk dat ze zichzelf hiervoor op de borst slaat, maar daarbij lijkt het te blijven. De trieste realiteit is dat ze hiermee in het kielzog van vele andere instanties en bedrijven treedt, die collectief aan infinity washing (het oneindigheidssymbool is een veelgebruikt symbool voor autisme, red.) doet.

Anders gezegd: begeleiding rond autisme en ADHD beperkt zich te vaak tot het opzetten van goedbedoelde initiatieven. Maar het voorval in Ninove markeert een dieptepunt van jewelste. Dat er in de eerste plaats mensen in het onderwijs staan die de draak steken met neurodivergente kinderen is al onthutsend. Vooral de aanpak van de directie is hier laakbaar — zij hebben het educeren en werven van de juiste mensen op de juiste plek veronachtzaamd. Dat zij de week nadat het voorval heeft plaatsgevonden gewoon opnieuw voor de klas mogen staan, is een doorn in het oog van zowat elke ouder — autisme/ADHD of niet. 

Opdat onderwijzers een beschermende en educatieve rol kunnen opnemen, is er nu eenmaal voorlichting nodig. Zodat het bewustzijn toeneemt rond autisme en ADHD als spectrum. Bewustzijn dat de heterogene werkelijkheid van deze neurotypes maatwerk vraagt, want geen enkele persoon met autisme of ADHD is dezelfde. Bewustzijn van de noden die deze kinderen hebben, en vooral wie ze op welke manier kan invullen. Gebeurt dat niet, dan zal de schade zich niet beperken tot een gebrek aan zelfontplooiing van ASS- of ADHD kinderen, wier ontwikkeling überhaupt al trager verloopt. Meer dan de helft van de volwassenen met autisme lijdt bijvoorbeeld aan een posttraumatische stressstoornis. En naar schatting krijgt de helft van de mensen met autisme en ADHD ooit te maken met een depressie.

Het voorbeeld van de Ninoofse school is het zoveelste in de rij van ongefundeerde probeersels om neurodivergente mensen te laten gedijen in deze samenleving.  Het demonstreert hoe weinig onze maatschappij is afgestemd op neurodivergente mensen. Het is de hoogste tijd dat dit verandert: neurodiversiteit verdient evenveel investeringen en bewustmaking als diversiteit in etniciteit of gender.