Geldwinst en imagoverlies voor Tesla en Elon Musk

Elon Musk © Getty Images

Tesla heeft voor het eerst een kwartaalwinst van meer dan 1 miljard gerealiseerd. Winst die voor één keer niet afkomstig is van de verkoop van emissiecertificaten maar van de autoverkoop. Die evolueert naar 1 miljoen Tesla’s per jaar, op voorwaarde dat Elon Musk geen zotte dingen meer doet.

Geen constructeur en geen automanager hebben de voorbije tien jaar meer krantenkoppen gehaald dan Tesla en Elon Musk, gewild en ongewild. Het goede en slechte nieuws volgden elkaar in sneltempo op. De nieuwkomer uit het Californische Palo Alto stond zelfs een paar keer aan de rand van de afgrond, maar topman Musk slaagde er telkenmale in om vers kapitaal aan te trekken – met beloften die hij de ene keer wel en de andere keer niet inloste. Om een voor mij onverklaarbare reden werd/wordt hij zelden of nooit ter verantwoording geroepen voor zijn onorthodoxe manier van zakendoen die zich af en toe op de rand van het criminele beweegt. Musk lijkt untouchtable.

Met Musk weet je nooit

De uitvinder-ondernemer, in Pretoria geboren uit een Canadese moeder en Zuid-Afrikaanse vader, studeerde natuurkunde en economie aan de universiteit van Pennsylvania in de Verenigde Staten en verdiende zijn eerste sporen met de verkoop van het internetbedrijf Zip2 en het online betaalplatform PayPal.

Met de opbrengst richtte hij in 2002 SpaceX op dat in mei met succes een bemande ruimtecapsule lanceerde. In 2004 kocht hij zich in bij de Amerikaanse tech-startup Tesla, genoemd naar de Kroatische wetenschapper en uitvinder van de wisselstroommotor Nikola Tesla.

Musk zegt van zichzelf dat hij een wereldverbeteraar is met een langetermijnvisie en dat hij daarom zo’n fervente voorvechter is van elektromobiliteit. Klinkt heel aannemelijk, maar het kan evengoed een verzonnen verhaal zijn met de bedoeling een milieuvriendelijk imago op te bouwen. Met Musk weet je nooit.

Pro of contra Elon Musk, Tesla komt de verdienste toe dat het de autowereld heeft wakker geschud en gerevolutioneerd.

Koploper inzake elektrificatie

Wat niemand betwist, ook zijn grootste vijand niet, is dat hij op zijn eentje voor een stroomversnelling heeft gezorgd in de elektrificatie van de auto waardoor zero-emissie voor alle merken een verplicht streefdoel is geworden, met alle positieve gevolgen van dien voor mens en natuur. Musk heeft het voorbije decennium een onuitwisbare stempel gedrukt op het automobielgebeuren. In no time heeft hij de machtsverhoudingen binnen de autowereld grondig overhoop gehaald en een nieuwe hiërarchie geschapen.

Tegen alle voorspellingen in en ondanks boycots van invloedrijke instanties en belangengroepen is Tesla uitgegroeid tot koploper op het vlak van elektrische aandrijving. Daarnaast introduceerde het efficiëntere productiesystemen, bouwde het een eigen wereldwijd netwerk van superchargers uit en fabriceert het zijn eigen batterijen. Een eigen dealernet is geen streefdoel, te duur en te omslachtig. Software-updates gebeuren immers over the air, zonder tussenkomst van een Tesla-dealer – naar het voorbeeld van Apple.

Apple als voorbeeld

Tesla heeft nog meer geleerd van Apple. Het ontwikkelt en fabriceert essentiële onderdelen zo veel mogelijk zelf en is op die manier minder afhankelijk van toeleveranciers dan zijn concurrenten die tot 50 tot 75 procent van hun onderdelen betrekken van Bosch, CATL, LG, Samsung en co.

Met name de Duitse automerken ondervinden grote moeilijkheden om de systemen van hun diverse onderdelenleveranciers harmonieus te laten samenwerken. Tesla heeft dat probleem niet, het maakt gebruik van één systeem op basis van één standaard.

Lieten de kwaliteit en betrouwbaarheid van Tesla-modellen vaak te wensen over, is die er de voorbije twee jaar flink op vooruitgegaan. Model 3 bereikt qua kwaliteit van materialen en afwerking bijna het niveau van de Duitse premiummerken. Op het vlak van prestaties, verbruik en actieradius beschikt Model 3 nog altijd over een voorsprong.

Dat geldt ook voor Model Y. De compacte SUV op basis van Model 3 rolt van de band in het Chinese Shanghai, in een fabriek die in amper 12 maanden uit de grond is gestampt en door Tesla meer en meer als wereldwijde uitvalshaven wordt gebruikt. Met een jaar vertraging zal Model Y in 2022 ook in een megafabriek in de omgeving van Berlijn worden gefabriceerd, mét belastinggeld van de deelstaat Brandenburg.

Model Y op basis van Model 3 zal ook in Duitsland worden gebouwd, mét belastinggeld van de Duitse belastingbetaler
Model Y op basis van Model 3 zal ook in Duitsland worden gebouwd, mét belastinggeld van de Duitse belastingbetaler© Tesla

Dat Tesla nog altijd een technologische voorsprong heeft op zijn concurrenten bevestigen de feiten. Een paar weken geleden heeft Volkswagen Group – de op één na grootste autogroep ter wereld – laten weten dat het vanaf nu software-updates over the air kan uitvoeren. Eindelijk! Voor Tesla is OTA de gewoonste zaak van de wereld.

Inmiddels krijgt ook het sales- en distributiemodel van Tesla navolging van onder andere Polestar en we zien ook dat almaar meer merken experimenteren met onlineverkoop en hun dealernet van de hand willen doen.

Model 3 benadert het kwaliteitsniveau van de Duitse premiummerken
Model 3 benadert het kwaliteitsniveau van de Duitse premiummerken© Tesla

Ere wie ere toekomt

Pro of contra Elon Musk, Tesla komt de verdienste toe dat het de autowereld heeft wakker geschud en gerevolutioneerd. Het vernieuwend businessmodel werd aanvankelijk geen grote toekomst en geen lang leven voorspeld, maar inmiddels overtreft de beurswaarde van Tesla die van BMW, GM, Mercedes, Toyota en Volkswagen samen.

Ik weet ook wel dat de beurskoers een momentopname is en geen echte waardemeter van een bedrijf maar ze geeft wel aan hoe beleggers de toekomst van de Amerikaanse constructeur inschatten. Zijn astronomisch hoge beurskoers laat vermoeden dat de beleggers ervan overtuigd zijn dat Tesla beter gewapend is voor het elektrotijdperk dan zijn concurrenten.

Pole position van Tesla wordt bestookt

Het slechte nieuws voor Tesla is dat de andere autoconstructeurs ondertussen de handschoen hebben opgenomen en op hun beurt massaal investeren in de elektrificatie van hun gamma. Dat zorgt ervoor dat de koppositie van Tesla van alle kanten wordt bestookt.

Model S is na negen jaar hoogdringend aan vervanging toe. In een rechtstreeks duel met bijvoorbeeld de Porsche Taycan of Audi e-tron GT moet het vlaggenschip van Tesla de duimen leggen. Wanneer die straks het gezelschap krijgen van de Mercedes EQS wordt de concurrentie nog sterker. Om nog te zwijgen van de bedreiging die uitgaat van de Air Pure van Lucid Motors dat geleid wordt door Peter Rawinson, gewezen hoofdingenieur van Tesla.

De opvolger, de Model S Plaid, laat langer op zich wachten dan beloofd en komt ten vroegste in het voorjaar van 2022 op de markt. Wij weten inmiddels dat de in het vooruitzicht gestelde Model S Plaid+ er definitief niet komt, de zoveelste belofte die Musk niet inlost. En wat mogen we verwachten van de futuristisch ogende Cybertruck? Alvast in de Verenigde Staten krijgt die af te rekenen met concurrentie van de Ford F-150 Lightning, de elektrische versie van de meest verkochte pick-up ter wereld.

Model S PLAID laat langer op zich wachten dan beloofd door Musk
Model S PLAID laat langer op zich wachten dan beloofd door Musk© Tesla

Almaar meer tekenen wijzen er bovendien op dat Tesla minder verder staat met de ontwikkeling van autonoom rijden – Full Self-Driving (FSD) – dan de grootsprakerige Musk ons wil doen geloven. Level 2 is inderdaad maar niveau twee op een schaal van vijf. Gezaghebbende experts gaan ervan dat Tesla niet dé benchmark wordt op dit gebied van FSD. Wat opnieuw imagoverlies kan/zal opleveren.

Een andere tegenslag voor Tesla heeft ermee te maken dat de Duitse autoconstructeurs – op vraag van en met financiële steun van de Bondsregering én Europa – het voorbije jaar strategische allianties zijn aangegaan met Europese en Aziatische batterijfabrikanten. Daardoor worden Volkswagen en co. op termijn minder afhankelijk van hun toeleveranciers. Van zijn kant hoopt Duitsland via die (om)weg te kunnen uitgroeien tot de bakermat van de batterij-industrie in Europa. Dat zou nieuwe werkplaatsen opleveren na de te verwachten kaalslag in de Duitse autonijverheid door de omslag naar elektrische aandrijving.

Levensbedreigende situatie

Tot slot nog dit: Tesla onderhoudt een verstoorde relatie met leasingmaatschappijen en beheerders van bedrijfswagenvloten. Die is het gevolg van de soms bedenkelijke kwaliteit van welbepaalde Tesla-modellen. Illustratief voor de situatie is het dispuut tussen Tesla en de Bios-Groep, eigenaar van 72 Model S en X-voertuigen en opererend vanop de Amsterdamse luchthaven Schiphol.

Het Nederlandse taxibedrijf beklaagde zich in 2018 en 2019 bij de Amerikaanse constructeur over ‘defecte wielophangingen die het leven van hun chauffeurs en klanten in gevaar brachten’. Het berichtte ook over het ‘uitvallen van de servobesturing en problemen bij het openen en sluiten van de ruiten’. Daarnaast is te horen dat herstellingen soms veel tijd in beslag nemen, omdat Tesla geen sterk regionaal uitgebouwd dealernetwerk bezit. Dat zorgt hebben voor bijkomende frustraties en ergernis bij mensen die toch al weinig tijd hebben.

Zoals gezegd, Tesla evolueert naar 1 miljoen auto’s op jaarbasis, maakt sinds kort ook winst met zijn corebusiness en beschikt nog altijd over een technologische voorsprong. Het slechte nieuws is dat zijn lot nauw verbonden is met dat van Elon Musk, een geniaal maar onberekenbaar iemand die geen enkel risico schuwt en voor niks of niemand respect opbrengt, ook niet voor zijn naaste medewerkers. Wat het grote personeelsverloop bij Tesla verklaart. Het zij zo.

Tesla gaf het goede voorbeeld en bouwde een eigen netwerk van superchargers uit
Tesla gaf het goede voorbeeld en bouwde een eigen netwerk van superchargers uit© Tesla

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content