Duitsland is wereldkampioen op het vlak van export van goederen en diensten. Dat is met name Donald Trump een doorn in het oog, wiens voorvaderen in 1885 vanuit Beieren emigreerden naar de Verenigde Staten. De Amerikaanse president dreigt er immers mee om nog voor de zomer een invoertaks van 25 procent te heffen op nieuwe auto’s uit de Europese Unie. Voert hij zijn dreigement uit, zal dat dramatische gevolgen hebben voor de Europese autonijverheid in het algemeen en de Duitse merken in het bijzonder.
Sinds vorige week beschouwt het Amerikaanse ministerie van Handel de import van nieuwe auto’s uit Europa als een ‘bedreiging van de nationale veiligheid’. Die beslissing houdt in dat president Trump, en hij alleen, 90 dagen de tijd heeft om zich te bezinnen over een invoertaks van 25 procent op nieuwe auto’s uit Europa. In de praktijk komt dat grosso modo neer op ‘nieuwe wagens uit Duitsland’. Die vertegenwoordigen nu een omzet van zo’n 25 miljard op jaarbasis.
Ongeleid projectiel
Trump is verkozen op basis van verkiezingsbeloften die hij niet kan inlossen. Om de eenvoudige reden dat hij en zijn entourage er nooit rekening mee hebben gehouden dat de Amerikaanse kiezer die beloftes voor realiseerbaar hielden. In een vertwijfelde poging zijn gezicht tegenover zijn ontevreden kiezers te redden, voert hij een kortzichtige dagjespolitiek waarmee hij vriend en vijand tegen zich in het harnas jaagt. De narcistische president heeft buiten de VS alle geloofwaardigheid en respect verloren.
Trump is een ongeleid projectiel dat op weg is de wereldhandel te verstoren en zo de wereldvrede te bedreigen. Wie het aandurft hem tegen te spreken, belandt bij het groot huisvuil. Sinds zijn aantreden is het een komen en gaan van ministers en raadgevers.
Duitse autobazen in paniek
Met de beslissing van het Amerikaanse ministerie van Handel wil Trump de Europese leiders onder druk zetten bij de onderhandelingen over een nieuw vrij handelsakkoord (TTIP) met de Verenigde Staten. Dat voorzag oorspronkelijk in een verregaande afschaffing van in- en uitvoertaksen en was nog onderhandeld door de Europese Commissie en de Obama-administratie.
President Trump weigerde het TTIP-akkoord te ondertekenen en beval nieuwe onderhandelingen, naar eigen zeggen om ‘het onevenwicht in de handelsbalans tussen Amerika en Europa in evenwicht te brengen’.
Terzelfdertijd ontketende hij een handelsoorlog met China die ertoe leidde dat de regering in Peking op haar beurt een invoertaks van 40 procent afkondigde voor producten uit de VS. Die importheffing gold dus ook voor de X-modellen van BMW voor de Chinese markt die in het Amerikaanse Spartanburg van de band rollen. Die maatregel kostte BMW naar eigen zeggen tot nu toe zo’n 300 miljoen euro en resulteerde in de eerste winstwaarschuwing uit de geschiedenis van het merk.
Wordt BMW de grote verliezer?
Voert Trump zijn dreigement uit om vanaf deze zomer een invoertaks van 25 procent te heffen op nieuwe auto’s made in Europe zou dat volgens het gezaghebbende Britse onderzoeksbureau ISI Evercore de BMW-winst met nog eens 1,7 miljard euro doen dalen. Voor Daimler zou de winstdaling zo’n 2 miljard bedragen, voor de Volkswagen Group zelfs 2,5 miljard.
Lees verder onder de foto’s
Een en ander zorgt deze dagen voor paniek op de hoofdkwartieren van de Duitse automerken. In december 2018 hadden hun bazen in Washington DC nochtans een constructief gesprek gevoerd met de president himself en zijn economische raadgevers. Zij waren naar eigen zeggen met een goed gevoel teruggekeerd. Ondertussen heeft hun optimistische inschatting plaats gemaakt voor grote bezorgdheid. De doorgaans goed geïnformeerde Europese autolobby alsook de Europese Commissie gaan ervan uit dat Trump zijn dreigement zal uitvoeren. En dat ondanks het openlijk verzet van de United Auto Workers, de machtige vakbond van de werknemers in de Amerikaanse automobielindustrie. Blijkbaar wil Trump zijn Amerikaanse kiezers bewijzen dat hij een man van zijn woord is.
Dat hij daarmee de Duitse automerken enorme schade toebrengt, lijkt hem niet te deren. Zo is de plant in Spartanburg (Zuid-Carolina) de grootste BMW-fabriek ter wereld met zo’n 450.000 wagens per jaar. Hier loopt omzeggens het complete BMW X-gamma van de band, ook de SUV-modellen die bestemd zijn voor Aziatische en Europese markten. Een strategie die de BMW-directie nu zuur opbreekt.
Komt het over enkele weken tot een harde brexit dreigt nog meer onheil voor BMW. Dat bezit met Rolls-Royce en MINI twee dochtermerken met hoofdzetel in het Verenigd Koninkrijk, inclusief fabrieken en R&D-centra in respectievelijk Goodwood en Oxford. In totaal gaat het om zo’n 10.000 arbeiders en bedienden. Groot-Brittannië is bovendien de vierde grootste afzetmarkt van BMW, na China, de VS en Duitsland. Voor BMW-topman Harald Krüger geen prettige vooruitzichten, uitgerekend op een moment dat onderhandelingen lopen over zijn contractverlenging.
Daarbij komt dat BMW wordt geconfronteerd met een leegloop van managers op cruciale posten binnen het concern. Volgens een betrouwbare bron zou een en ander te maken hebben met de hoge werkdruk en een vergiftigde werksfeer. Toeval of niet, BMW staat in Duitsland niet langer bovenaan het verlanglijstje van jonge afgestudeerden terwijl het decennialang werd geroemd als dé kweekschool van toekomstige topkaderleden voor de Duitse automobielbranche, en daarbuiten.
Chinese markt als scheidsrechter
Toonde BMW zich enkele jaren geleden met de i3 en i8 nog pionier onder de Duitse merken op het vlak van elektromobiliteit, loopt het nu achterop bij zijn directe concurrenten Audi en Mercedes. Dat de Beierse constructeur investeert in een sterkere aanwezigheid op de Chinese markt is dan weer goed nieuws. De autoverkoop in China mag in 2018 met bijna 3 procent zijn teruggelopen, de Chinese automarkt blijft niettemin fors groeien én is nog altijd zeer winstgevend. Ze beschikt over een potentieel van ruim 1,5 miljard consumenten wier welstand én kooplust elke dag toenemen. China wordt ook in toenemende mate gebruikt als oefenterrein voor toekomstige vormen van duurzame en innovatieve mobiliteit. Daarnaast controleert het de markt van de zogenaamde zeldzame aardmetalen, die laatste zijn onontbeerlijk voor de aanmaak van batterijen. Het is dus geen toeval dat het Chinese CATL tot de top 3 van ’s werelds grootste accufabrikanten behoort en dat een andere Chinese batterijproducent een fabriek gaat bouwen in Duitsland.
Last but not least is de Volksrepubliek een centraal geleide economie, ’s lands belang geniet opperste prioriteit én de wil van de president Xi Jinping is wet. Verzet tegen het regime wordt nog altijd hard bestraft. Buitenlandse bedrijven die in China zaken wil doen, kunnen niet rekenen op overheidssteun of andere belastingvoordelen. Daar komen enkel Chinese ondernemingen voor in aanmerking.
Desondanks proberen almaar meer buitenlandse bedrijven voet aan de grond te krijgen in China. Dat heeft vandoen met de zigzagkoers van Trump. De Amerikaanse president drijft de Europese automerken regelrecht in de armen van de Chinese collega’s. Die weten zich verzekerd van de ruggensteun van de politieke leiders in Peking en bereiden een invasie voor van de Europese markten. Dat zal in eerste instantie geschieden met compacte en betaalbare elektrische modellen die niet terug te vinden zijn in het aanbod van de Europese autobouwers. Alleen al in de maand januari van dit jaar rolden in China zo’n 95.000 elektrische auto’s van de band, of een stijging met 140 procent in vergelijking met januari 2018.
Eigen schuld, dikke bult
Dat zegt alles over de nieuwe machtsverhoudingen in de internationale autowereld én over de dramatische gevolgen van de ondoordachte en faliekante handelspolitiek van de regering Trump. Die heeft ertoe geleid dat het herstel van de Amerikaanse autonijverheid stagneert en dat opnieuw honderdduizenden jobs verloren dreigen te gaan. Volgens de belangenvereniging van de Amerikaanse toeleveringsbedrijven zullen nieuwe auto’s in de VS straks gemiddeld 7.000 dollar duurder worden.
Voert Trump zijn dreigement tegenover de Europese autobouwers uit, kan dat volgens het Ifo-Institutfür Wirtschaftsforschung op termijn resulteren in een halvering van de uitvoer van Duitse auto’s naar de Verenigde Staten. Dat de Duitse autobazen plots de alarmbel luiden, verbaast niemand. Dat zij daar zo lang mee hebben gewacht, spreekt niet in hun voordeel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
