Auto van het Jaar 2023: Belgisch jurylid ziet geen uitgesproken favoriet

Het kant nog alle kanten op. De 61 leden van de jury Auto van het Jaar komen volgende week op het circuit van Mettet bijeen om de zeven finalisten aan een laatste test te onderwerpen. Op vrijdagnamiddag 13 januari volgt de officiële proclamatie, voor het eerst in Brussel. Het Belgische jurylid Joost Bolle ziet geen uitgesproken favoriet.

De geschiedenis van de verkiezing ‘Auto van het Jaar’ gaat terug tot 1964. Over het waarom bestaat tot op vandaag twijfel. Was het de bekende Nederlandse autojournalist Fred van der Vugt te doen om de beste nieuwkomer op de markt te bekronen of wilde hij zichzelf en zijn magazine Autovisie in de kijker zetten? In Nederland durfde niemand de vraag luidop stellen, vroem vroem Fred kon snoeihard uithalen. Hij bezat veel macht, want samensteller/presentator van het populaire televisieprogramma Wereld op Wielen en hoofdredacteur van het grootste automagazine. Fred sprak bovendien een mondje Duits, Engels en Frans, zijn netwerk reikte tot ver over de Nederlandse landsgrenzen.

Oververtegenwoordiging van Zuid-Europese landen

Zes Europese autobladen (Auto, Autocar, Autopista, Autovisie, L’Automobile Magazine en Vi Bilägare) en één Duits nieuwsmagazine (Stern) hapten toe en verkozen in 1964 de Rover 2000 tot de eerste ‘Car of the Year’. De jury bestond uit 26 autojournalisten uit negen landen, intussen telt die 61 leden uit meer dan twintig landen.

De grote autolanden – Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk – hadden elk recht op zes vertegenwoordigers, de kleine landen moesten zich tevreden stellen met één, twee of drie leden. De verdeling was gebaseerd op het aantal geproduceerde en verkochte auto’s per land.

Maar waarom Nederland met één autofabriek drie vertegenwoordigers telde en België met vier plants slechts twee, ook die vraag heeft niemand durven stellen aan de juryvoorzitter. De pondoratie heeft de daaropvolgende jaren geregeld voor commotie gezorgd. De oververtegenwoordiging van de Zuid-Europese landen leidde ertoe dat Italiaanse nieuwkomers opvallend vaak werden uitverkoren terwijl de Duitse merken zelden in de prijzen vielen. In het geval van BMW, tot op heden, niet één keer.

Volgens een intern reglement moe(s)ten de juryleden actieve, professionele en onafhankelijke fulltime autojournalisten zijn. Hun geslacht doet er niet toe, zolang het maar mannelijk is. De vrouwelijke juryleden zijn op de vingers van één hand te tellen. Wordt een jurylid 65 jaar moet hij of zij ontslag nemen. Lange tijd heeft de jury zijn eigen regels niet nageleefd. Het is te danken aan de Belgische ex-juryvoorzitter Paul Frère dat er een einde kwam aan het lidmaatschap van enkele 70-plussers die fysiek niet meer in staat waren om een auto te besturen, laat staan te testen.

Proclamatie in Brussel 

De officiële proclamatie vond decennialang plaats op de vooravond van de officiële opening van het Autosalon van Genève maar nu de Geneva International Motor Show van de kalender is verdwenen, heeft de proclamatie in 2023 plaats op vrijdagnamiddag 13 januari, op de vooravond van de opening van de 100^ste editie van het Autosalon van Brussel.

Dat zorgt ervoor dat heel wat internationale autojournalisten naar Brussel komen afzakken, zij zullen daar de topmanagers van de automerken kunnen ontmoeten en interviewen. In 2023 is Brussel zowel het eerste als enige autosalon van het jaar.

De 61 juryleden hebben uit een lijst van 45 kandidaten zeven finalisten weerhouden: Jeep Avenger, Kia Niro, Nissan Ariya, Peugeot 408, Renault Austral, Toyota bZ4X en VW ID.Buzz. De Peugeot 408 en Renault Austral zijn hybrides met benzinemotor, de andere met een elektromotor.  

Zoals gezegd, ons land heeft recht op twee leden. Dat zijn Stéphane Lemeret voor Franstalig België en Joost Bolle voor Vlaamstalig België. Om favoritisme of nationalistisch stemgedrag te voorkomen, wordt het stemgedrag van alle 61 COTY-leden sinds enkele jaren, meteen na de proclamatie, bekendgemaakt. Elk jurylid mag 25 punten verdelen, verspreid over ten minste 5 kandidaten met een maximum van 10 punten aan één kandidaat.

Appelen met peren vergelijken   

De verkiezing ‘Auto van het Jaar’ is al lang niet meer de enige wedstrijd maar is wel uniek als concept. Binnen- en buitenlandse media vergelijken bijvoorbeeld modellen binnen eenzelfde markt- en prijssegment, de verkiezing van de ‘Auto van het Jaar’ kent maar één winnaar. Dat betekent dat de juryleden dure wagens vergelijken met minder dure.  

De COTY-juryleden beoordelen de nieuwkomers op basis van een reeks criteria zoals verbruik, uitstoot, veiligheid, comfort, design en prestaties. Ook het innovatief karakter en de verhouding kwaliteit/prijs van de kandidaten wordt onder de loep genomen en verklaart volgens Joost Bolle (HLN.be) waarom de premiummerken ondervertegenwoordigd zijn in de lijst van de winnaars alhoewel zij uitstekende auto’s maken. ‘Voor 2023 zijn de onderlinge verschillen relatief klein en springen de Peugeot 408 en Renault Austral in het oog omdat zij de enige finalisten zijn met een conventionele verbrandingsmotor. Wat een nadeel is. Op het gebied van technologische vernieuwing scoren zij minder goed dan de elektrische modellen. De Kia Niro bijvoorbeeld is zowel beschikbaar als benzine, hybrid en full electric.’

Het Belgische jurylid heeft intussen met alle finalisten gereden maar niet één kon hem helemaal overtuigen. ‘Geen enkele finalist is vrij van kinderziekten, de productie van de Toyota bZ4X is zelfs een tijdlang stilgelegd. Ik zie geen uitgesproken favoriet. De voorgaande jaren zag ik die wel maar ik zat er telkens naast.’   

Geen kat in een zak kopen

Stel dat het Belgische jurylid een nieuwe auto moet kopen, welke wordt dat? ‘Ik zou zeker geen nieuwe kopen omdat er nog te veel onbekenden zijn. Het autolandschap is in volle transitie, het EV-aanbod neemt snel toe maar elektrische auto’s zijn nog altijd veel te duur voor een doorsneeverdiener. Een vergelijkbaar model met een benzinemotor en lage CO2-uitstoot is al snel 10.000 à 15.000 euro goedkoper. De stroomversnelling en EV-opmars waar de media het constant over hebben, zijn volledig voor rekening van de bedrijfswagenmarkt. De EV-verkoop aan particulieren in ons land stelt niets voor. Ik geef ze overschot van gelijk: waar blijven de beloofde laadpalen, wie garandeert ons dat de stroomprijzen niet verder de hoogte inschieten en dat de autofiscaliteit blijft wat ze is? Voor alle duidelijkheid: ik ben voorstander van elektrisch autorijden voor evidente redenen, maar ik koop geen kat in een zak.’