Op de vijfde en laatste dag van het Arco-proces voor de Brusselse ondernemingsrechtbank zijn de coöperanten en hun vertegenwoordigers aan het woord gekomen. Toen ze destijds intekenden op de coöperatieve aandelen van Arco-vennootschappen, kregen ze nooit te horen dat er risico’s aan verbonden waren, beklemtoonden velen. Het woord ‘risico’ werd nooit uitgesproken, klonk het.
Op de laatste procesdag daagden meer coöperanten op aan het gerechtsgebouw in de oude gebouwen van de Navo. Maar van een toeloop aan de grote rechtszaal was er niet meteen sprake. Een 40-tal gedupeerde coöperanten tekende present. Erik Bomans van Deminor hekelde meteen dat zijn advieskantoor, dat de procedure destijds opstartte, in de loop van de procedure een tegeneis kreeg vanwege Arco. Dat gebeurde voor de eerste keer in de 30-jarige geschiedenis van het kantoor, klonk het. ‘Zeer markant, het zegt iets over de houding van de tegenpartij.’
Deminor startte namens 2.172 van de ongeveer 800.000 coöperanten de rechtszaak op tegen Arco, de staat, Belfius en toenmalig Arco-topvrouw Francine Swiggers. Deminor werd in 2012 al gecontacteerd door coöperanten, aldus Bomans, nadat Arco in het kielzog van Dexia eind 2011 over de kop was gegaan. Waarom het merendeel van de coöperanten niet in zo’n procedure stapte? De regering gaf bij de opmaak van de waarborgregeling aan dat de coöperanten zich geen zorgen hoefden te maken, luidde het. ‘Keer op keer is de belofte herhaald, jaar na jaar. Tot ze in 2018 kleur bekenden ….’ en aangaven dat de waarborg er niet kwam.
Dat jaar wees de Raad van State finaal de waarborgregeling af – na een lange juridische weg heen en terug via het Grondwettelijk Hof en het Europees Hof van Justitie – en werd de beursgang van staatsbank Belfius – waar een piste voor een alternatieve regeling voor de coöperanten aan verbonden was – op de lange baan geschoven. Belfius en Arco zaten volgens Deminor wel degelijk aan de knoppen, toen het finaal misliep voor Dexia en Arco. De Arco-aandelen waren volgens Bomans geen vorm van sparen, het ging om risico- en zelfs groeikapitaal. Hij hekelde de geruisloze ‘metamorfose’ van spaargeld in groeikapitaal. Ook stelde hij een ‘gigantische disconnect’ aan de kaak tussen bankiers aan de top en de burger die van niets wist.
Het argument dat vele coöperanten kleinere sommen kwijtspeelden, wees Bomans af. ‘Klein geld kan ook groot geld zijn voor vele anderen.’ Hij hekelde ‘schrijnende verhalen’ waarbij gezinnen veel geld gestoken hadden in Arco-aandelen. Het vertrouwen van 800.000 mensen is geschonden. ‘Enkel de rechtbanken kunnen dit nog rechtzetten.’ Tijdens de eerdere procesdagen had Deminor ‘een van de grootste misleidingen uit de Belgische geschiedenis’ aangekaart vanwege Arco, Belfius-voorgangers Bacob en Dexia en de staat.
Volgens Ab Flipse, voorzitter van ArcoClaim, heeft het proces vele gedupeerden wakker geschud. ‘We willen dat ook de zwijgende meerderheid van de coöperanten recht krijgt.’ De waarheid is tijdens het proces onvoldoende naar boven gekomen, dixit Flipse. Bij Belfius of Arco zijn volgens hem nog vele documenten geheim gebleven. Maar de Nederlandse voorzitter van ArcoClaim riep de betrokken partijen ook op om na de zomer samen te zitten. Een onderhandelde schikking (zoals bijvoorbeeld in het Fortis-dossier, nvdr.) lijkt voor hem de te volgen weg. ArcoClaim heeft zelf een tweede zaak lopen, maar voor de Brusselse rechtbank van eerste aanleg.
Nadien kwamen verschillende coöperanten zelf aan het woorden. De teneur: iedereen tekende in op een financieel product dat voorgesteld werd als volledig risicoloos. ‘Wij dachten, ‘dit is een heel goede spaarrekening, die gaan we houden”, zei een coöperante. Haar gezin had destijds meteen het maximumbedrag van 70.000 frank gestort en opende later vier Arco-rekeningen voor de kinderen, die ook volgestort werden. ‘Nooit werd het woord ‘risico’ uitgesproken, laat staan ‘aandelenrisico”, zei een gepensioneerde man die tijdens zijn loopbaan in de christelijke zuil werkte, voor het ziekenfonds CM.
Na het zomerreces wordt het vonnis verwacht.
