‘Als zelfs een avondklok een makkelijke regel wordt genoemd, wat is dan het volgende?’

N-VA-fractieleider Peter De Roover is opgelucht dat de avondklok in Vlaanderen niet werd vervroegd. Toch maakt hij zich zorgen over de retoriek rond de strenge maatregel. ‘Strikte handhaving lukt slechts wanneer de regel rechtvaardig wordt geacht.’

Sloeg u de langgerekte persconferentie van vrijdagavond over wegens wel iets beter te doen? Had u niet echt iets beter te doen, maar vond u het toch te lang duren? Laten we het hier even heel kort voor u samenvatten. De huidige maatregelen zijn al streng genoeg en worden niet nóg strenger. Wel komen er betere en meer controles. Meer handhaving dus, maar geen vervroegde avondklok in Vlaanderen, zoals die bestaat in Wallonië en Brussel. Blijkbaar was dit niet naar de zin van professor – euhm, ik bedoel minister Frank Vandenbroucke (SP.A), maar kon Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) dit toch uit de brand (pun intended) slepen.

Een viroloog liet in Het Nieuwsblad optekenen dat de avondklok beter wel vervroegd was. ‘Elk Overlegcomité zien we politieke armworstelingen. Terwijl dit echt een heel makkelijke regel was om in te voeren én te controleren.’ U leest het goed, jawel, de avondklok invoeren wordt ‘een heel makkelijke regel’ genoemd. Makkelijk in te voeren, juist, en zelfs makkelijk te controleren, ook correct. Gemakkelijk na te leven? Dat is blijkbaar niet meteen ieders bekommernis.

Federaal vicepremier Georges Gilkinet (Ecolo) liet zich aan het Egmontpaleis dan weer ontvallen dat er beter één uniforme avondklok zou komen. Het is een beetje taboe om het er nog over te hebben, maar laten we even terugspoelen naar augustus 2020. Toen werd een avondklok ingevoerd in Antwerpen, wegens de slechte cijfers aldaar. Riep toen iemand op om die in het hele land in te voeren?

We glijden af. Traag, maar gestaag. Als zelfs een avondklok een makkelijke regel wordt genoemd, wat is dan het volgende? Mensen vertellen wie ze wel en niet kunnen zien in de huiskamer? Excuses, dat werd ook al ingevoerd. Ouderen tijdens hun laatste maanden opsluiten zonder bezoek? Juist, ja. Kinderen en jongeren onderwijs ontzeggen? De gevolgen laten zich gevoelen, maar sommigen vinden het zo’n ‘makkelijke maatregel’ dat we die best weer kunnen invoeren.

Laten we de discussies over de maatregelen terugvoeren tot de essentie: een maatregel moet doeltreffend zijn, evenredig en goed worden uitgelegd aan de bevolking. Wie maatregelen niet wil volgen, moet gesanctioneerd worden; wie niet wil horen, moet voelen. Zo niet hebben verboden natuurlijk geen zin. Maar strikte handhaving lukt slechts wanneer de regel rechtvaardig wordt geacht en dus mogen alcoholrijke lockdownfeestjes niet gelijk gesteld worden aan een bezoek van opa én oma. Bovendien moet handhaving ook mogelijk zijn, wat niet zo maar het geval is in de beslotenheid van de huiskamers, zoals intussen wel bleek.

Niet zomaar klopte ik al zo vaak op de spijker van de (grond)wettelijke basis van genomen maatregelen dat die ondertussen helemaal scheef staat. Het al te gemakkelijk opzijschuiven van basisrechten leek een virus dat in het spoor van corona was uitgebroken. Aanvankelijk wekte dat spijkergetimmer slechts schouderophalen op bij de federale regering, maar gelukkig kondigde minister Annelies Verlinden (CD&V) intussen aan dat zij bezig is aan een zogenaamde Pandemiewet. Ik kijk reikhalzend uit naar het debat hierover in de Kamer.

Zo’n Pandemiewet uitschrijven vraagt wel erg veel tijd, al bieden buurlanden zeker inspiratie en meende Johan Vande Lanotte (SP.A) er slechts enkele uren tijd voor nodig te hebben. Het getreuzel leidt ertoe dat de minister van Binnenlandse Zaken zondag de verregaande maatregel om de grenzen te sluiten voor Britten wel weer met een eenvoudig Ministerieel Besluit (MB) nam. Een MB dient in de regel om bijkomstige bepalingen of detailbepalingen bij een Koninklijk Besluit te laten vaststellen.

Om even een verschrikkelijk cliché te gebruiken: in een jaar als 2020 beseffen we wat belangrijk is voor ons. Een restaurantbezoek voor de ene, een festival voor de andere. Menselijke warmte, non-verbale communicatie, zelfs de vrijheid om eens goed kunnen zagen tegen collega’s bleek iets wat je mist als het er niet is. Maar nog essentiëler zijn natuurlijk een goede gezondheid, onderwijs, de vrijheid om te gaan en staan waar je wil en een democratisch debat, allemaal samen in een goed evenwicht. Het goede leven is een zaak van kwantiteit, maar zeker ook kwaliteit. Ik hoop dan ook dat 2021 het jaar zal zijn waarin we deze zaken allemaal heroveren en naar waarde schatten.