Afrikaanse varkenspest in Luxemburg voorlopig geen gevaar voor volksgezondheid, zegt De Block

Maggie De Block en Denis Ducarme © Belga

Het Voedselagentschap moet nu nagaan of het om een geïsoleerd geval gaat.

In een bos in de gemeente Etalle, in de provincie Luxemburg, is bij twee dode everzwijnen Afrikaanse varkenspest vastgesteld. Het is de eerste keer sinds 1985 dat de virale ziekte in ons land opduikt, zo bevestigde het Federaal Voedselagentschap (FAVV) donderdag.

De uitbraak van de Afrikaanse varkenspest levert tot nu toe geen gevaar voor de volksgezondheid op, maar de zaak wordt nauwkeurig opgevolgd, aldus minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD). De ziekte, die zich vooral razendsnel in het oosten van Europa verspreidt, vormt geen gevaar voor de mens. Tegen Afrikaanse varkenspest is geen vaccin beschikbaar. Daardoor is de ziekte moeilijk te bestrijden.

De Block wees erop dat de Afrikaanse varkenspest een gekende ziekte is, die af en toe opduikt, mede als gevolg van de internationale dierenhandel. Maar Sciensano, het voormalige Centrum voor Onderzoek in Diergeneeskunde en Agrochemie (CODA) en het vroegere Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV), volgen de zaak nauwkeurig op en werken daarvoor ook samen met de FOD Volksgezondheid, voegde de minister nog toe.

Haar collega van Landbouw Denis Ducarme (MR) zei dat het Federaal Voedselagentschap (FAVV) met het Waals gewest een beschermingszone hebben afgebakend. Daarin bevinden zich 67 varkensbedrijven waar stalen genomen worden. ‘We wachten nu op de resultaten’, aldus Ducarme die nog aankondigde dat hij maandag samen met zijn Waalse collega René Collin een afspraak heeft met Europa. De uitbraak van de Afrikaanse varkenspest is voor Ducarme ‘zeer slecht nieuws’. Het komt er voor hem op aan ‘zeer proactief’ op te treden en de onderzoeken of het om een geïsoleerd geval gaat en of bijkomende maatregelen nodig zijn.

Kris Peeters (CD&V) wees er als minister van Economie en Consumenten op dat de Belgische varkenssector zeer veel exporteert en dat andere landen bij problemen snel maatregelen nemen. ‘We moeten die landen duidelijk maken dat we de zaak grondig opvolgen en maatregelen nemen, zodat onze export niet in gevaar komt’, aldus Kris Peeters die ervan uitging dat alles nog onder controle is.

Spoedoverleg in Nederland

Bij onze noorderburen voert sectororganisatie LTO Nederland vrijdagochtend wel spoedoverleg met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Volgens de landbouworganisatie is het voor het eerst dat de zeer besmettelijke dierziekte zo dicht bij Nederland is aangetroffen. Op dit moment zijn nog geen extra maatregelen in Nederland van kracht om verspreiding van de ziekte te voorkomen.

Landbouwminister Carola Schouten liet donderdag weten de situatie nauwlettend in de gaten te houden. ‘Dit is een ernstige situatie voor België. Om het risico op Afrikaanse varkenspest in Nederland zo klein mogelijk te houden, houden we voortdurend de situatie in de gaten en bekijken we of de genomen voorzorgsmaatregelen voldoende zijn.’ Er is geen direct verhoogd risico voor Nederland, zei ze toen.

Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) in ons land vraagt dan weer om zonder uitstel over te gaan tot een algemene afschot van everzwijnen op Belgisch grondgebied. ‘Alleen zo kan de uitbraak geïsoleerd en beperkt worden tot de zone waar de vaststelling van het virus gebeurde. Alleen zo kan de tikkende tijdbom ontmanteld worden. Er is geen andere optie mogelijk.’

Een uitbraak op varkenshouderijen moet voor ABS ten allen tijde vermeden worden, omdat er is geen enkel vaccin is tegen Afrikaanse varkenspest en een mogelijke uitbraak voor een economische catastrofe zou zorgen onder in de varkenshouderij en verder in de keten. Het ABS vraagt om uiterst voorzichtig te zijn en alle mogelijke bioveiligheidsmaatregelen nauwgezet te respecteren op de varkensbedrijven en bij alle actoren die contacten hebben met de bedrijven.

‘Het is duidelijk dat noch de Vlaamse overheid, noch de Waalse overheid nog controle heeft over de populatie van everzwijnen, met alle gevolgen vandien’. ABS roept alle overheden op om alle zeilen bij te zetten en ‘meteen over te gaan tot het gecoördineerd en gecontroleerd afschieten van everzwijnen op het ganse grondgebied van België.’

De Boerenbond ondersteunt de vraag van het ABS niet. Woordvoerder Stijn De Roo spreekt van een ‘populistische’ reactie. De grootste landbouworganisatie zet in op preventie en het toepassen van alle sanitaire maatregelen, die altijd van kracht zijn, om de ziekte uit de varkensstallen te houden. Boerenbond geeft haar volle steun aan de campagne die het FAVV lanceert naar personen en bedrijven die met de getroffen gebieden in contact komen.

Europa stuurt expertenteam

Er wordt dit weekend een Europees veterinair expertenteam ingezet om de Belgische autoriteiten te helpen bij het beteugelen van de uitbraak van de Afrikaanse varkenspest. Dat heeft een woordvoerster van de Europese Commissie vrijdag gezegd. Eurocommissaris voor Gezondheid Vytenis Andriukaitis pleegt maandag overleg met de betrokken federale en regionale ministers.

De Commissie staat volgens woordvoerster Anca Padudara in nauw contact met de Belgische autoriteiten sinds is bevestigd dat twee everzwijnen besmet raakten met de Afrikaanse varkenspest. ‘Ze hebben verzocht om een team van experts en dat team zal dit weekeinde ingezet worden’, zo deelde ze mee.

De woordvoerster wees erop dat België uitvoering moet geven aan de maatregelen die zijn vastgelegd in de Europese strategie tegen de Afrikaanse varkenspest. Die strategie omvat onder meer een totaal jachtverbod in het betrokken gebied, een strikte beperking van de toegang tot het gebied en het actief opsporen van karkassen.

De Commissie wijst erop dat deze maatregelen om de verspreiding van de Afrikaanse varkenspest te verhinderen in de zomer van 2017 met succes zijn toegepast in Tsjechië, waar de ziekte ook werd vastgesteld bij wilde everzwijnen. ‘Het onder controle houden van de ziekte zal sterk afhankelijk zijn van de correcte toepassing van de Europese wetgeving door de Belgische autoriteiten’, klinkt het.

Maandag bespreekt eurocommissaris voor Gezondheid Andriukaitis de situatie met de federale en regionale landbouwministers. Hij beklemtoonde vrijdag op Twitter het belang van sensibilisering, zowel van degenen die actief zijn in de landbouwsector als van het bredere publiek.

Wetenschappers: ‘De beste remedie tegen verspreiding is jachtstop’

Er komt reactie op de voorstellen van het Algemeen Boerensyndicaat over de aanpak van de Afrikaanse varkenspest in België, nadat bij twee everzwijnenkadavers in Etalle, in de provincie Luxemburg, de zeer besmettelijke ziekte werd vastgesteld. Het Boerensyndicaat wil op het volledige Belgische grondgebied de everzwijnen gecontroleerd afschieten ‘Bijzonder onverstandig’, zegt Jelle Van den Berghe, docent natuurbeheer, soortenbeheer en biodiversiteit aan de PXL Hogeschool in Hasselt. ‘Er zijn genoeg wetenschappelijke studies die precies het tegendeel beweren: we moeten een volledige jachtstop op everzwijn invoeren.’

De Afrikaanse Varkenspest is een gigantische bedreiging voor de miljoenen varkens in ons land. Toch vindt Van den Berghe de reactie van het Algemeen Boerensyndicaat en de jachtsector zeer zorgwekkend. ‘Als deze crisis niet verstandig wordt aangepakt dreigen massale ruimingen, terugroepacties van vlees uit de winkelrekken en de bijhorende tientallen, zo niet honderden miljoenen euro aan schade voor de sector en dus ook voor de overheden die in dergelijke gevallen vaak compenseren’, beweert hij.

‘Het virus dat de Afrikaanse varkenspest veroorzaakt, is hardnekkig en kan tot 18 maanden nadat een dier is gedood nog de ziekte overdragen. Daarom moeten zowel de jacht- als de varkenssector erg voorzichtig zijn: een spatje bloed op een jeep tijdens de jacht of een stukje hesp van een besmet dier dat bij varkens of everzwijnen geraakt, kan de ziekte verspreiden. Eigenlijk moeten we de everzwijnen zoveel mogelijk met rust laten zodat ze diep in hun bossen blijven. Als je de jacht opent, gaan de dieren zich verspreiden en wordt de dreiging voor een grote epidemie alleen groter.’

Afrikaanse Varkenspest is een ziekte die haar oorsprong heeft in Sub-Sahara-Afrika en die zich de laatste jaren via de Kaukasus een weg heeft gebaand naar Europa. Zowel varkens als everzwijnen zijn vatbaar voor de besmettelijke en bijna steeds dodelijke aandoening. Voor de mens is er geen enkel risico.

‘Wetenschappelijke studies tonen aan dat de verspreiding van het virus dat verantwoordelijk is voor de Afrikaanse varkenspest op verschillende manieren gebeurt’, aldus Van den Berghe. ‘Natuurlijke verspreiding van everzwijn op everzwijn is er daar slechts één van, en absoluut niet de belangrijkste. Onderzoeken, onder andere van de universiteit van Wageningen, tonen aan dat het veeleer menselijke handelingen van de landbouwsector en de jachtsector zijn, die het virus razendsnel verspreiden. Denk aan dierentransporten, vleestransporten en mesttransporten door de landbouwsector, en zeker ook jagers die vanuit Vlaanderen gaan jagen in Wallonië, Duitsland of nog verder naar het oosten, vanwaar ze via het meegebrachte vlees of slecht ontsmette materialen zoals messen, vleeshaken, kruiwagens, hun 4×4, hun kledij, schoenen en zelfs hun jachthonden de ziekte zeer makkelijk kunnen importeren’, zegt hij.

‘Dr. Klaus Depner van het Duitse Instituut voor Epidemiologie, een top-autoriteit op dit vlak, pleit heel erg duidelijk voor een totaal jachtverbod op everzwijn als respons op de uitbraken van Afrikaanse Varkenspest. Het risico op verspreiding via jachtpraktijken is gewoonweg te hoog. Bovendien veroorzaakt de jacht een hogere mobiliteit van everzwijnen: drijfjachten zorgen dat mogelijk besmette dieren zich verder gaan verspreiden in het landschap en zo in contact komen met landbouwdieren. Depners oproep tot ‘rust in het bos’ is noodzakelijk om de verspreiding van Afrikaanse Varkenspers tegen te gaan’.

‘Gelet op dit alles is de eerste reactie van ABS en HHV op Twitter bijzonder ongelukkig’, besluit Van den Berghe. ‘Hun oproep om met het jachtgeweer, zogenaamd als ‘enige remedie’, de verspreiding van het virus tegen te gaan is precies het tegenovergestelde van wat wetenschappelijk gezien zou moeten gebeuren.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content