Aerosolexpert Jose-Luis Jimenez: ‘Brussel kan het epicentrum van besmettingen in Europa worden’

‘Politici die de mondmaskerplicht afschaffen, zouden beter ontslag nemen’, zegt de internationaal vermaarde aerosolexpert Jose-Luis Jimenez.

‘Twee weken geleden sprak ik nog met de coronacommissaris van België, Pedro Facon’, zegt Jose-Luis Jimenez via de telefoon. ‘Ik heb hem op het hart gedrukt dat aerosolen de belangrijkste vorm van verspreiding van covid-19 zijn. Toch wil ik niet alarmistisch klinken. België doet het redelijk goed.’

Jimenez is hoogleraar chemie en milieutechnologie aan de University of Colorado Boulder in de VS. Hij was een van de 200 vooraanstaande wetenschappers die er in het begin van de coronacrisis via een open brief op wezen dat het virus vooral via aereosolen wordt overgedragen.

‘De vaccinatiegraad ligt in België voor de hele bevolking rond 70 procent. Voor een land met 11 miljoen inwoners dat geografisch gezien in het hart van Europa ligt, is dat zeker niet slecht’, vervolgt Jimenez. ‘Het probleem zit eerder in de grote steden en dan vooral in Brussel. In sommige wijken ligt de vaccinatiegraad bij de populatie onder de 40 jaar bedroevend laag. Ik kan niet begrijpen waarom die mensen zich niet laten vaccineren.’

Hoe zou u dat probleem in Brussel aanpakken?

Jose-Luis Jimenez: Voor mij is het een kwestie van wederzijds respect. Als burger van een land heb je rechten en plichten. Het vaccin zou in Brussel, België en de Europese Unie verplicht moeten worden. Zeker voor mensen in de zorgsector, maar ook voor leerkrachten, professoren, politie, militairen en politici. Wie weigert, mag wat mij betreft ontslagen worden. In de VS is het zo dat politieagenten, militairen en mensen die voor federale en lokale overheidsdiensten werken, ontslagen worden als ze het vaccin weigeren.

Ik vraag me af wat het verschil is met het verplichte poliovaccin. We spreken over levens die in gevaar worden gebracht omdat mensen zich niet willen laten vaccineren. We zitten midden in een pandemie. Ik sluit niet uit dat in Brussel kan gebeuren wat we eerder in het Verenigd Koninkrijk, Brazilië, Zuid-Afrika, India en Colombia hebben gezien. Mocht er in Brussel een mutatie van het virus ontstaan, zou dat ontzettend grote risico’s inhouden. Brussel zou het epicentrum van besmettingen in Europa kunnen worden. Ik maak me daar zorgen over.

In Vlaanderen hoeven leerlingen in de klas niet langer hun mondmasker te dragen. Wat vindt u van die beslissing?

Jimenez: Ik ben het absoluut oneens met wetenschappers en virologen die ervoor pleiten om de mondmaskerplicht te versoepelen. Zelfs mensen die volledig gevaccineerd zijn, kunnen de deltavariant doorgeven via aerosolen. Het klopt dat ze minder ziek zullen worden, maar ze blijven mee het virus verspreiden als ze geen mondmasker dragen. Wie de beslissing heeft genomen om kinderen, zelfs jonge kinderen, binnen geen mondmasker te laten dragen, speelt met vuur. Zij die denken dat kinderen niet ziek kunnen worden van covid-19, hebben het mis. In de VS kennen we ondertussen een vierde piek. In augustus lagen er door de deltavariant vijf keer meer kinderen in het ziekenhuis dan in juni.

Om de virusoverdracht sterk te verminderen, is de mondmaskerplicht ook bij kinderen en jongeren erg belangrijk. Ik snap niet waarom zo veel mensen doen alsof de coronapandemie achter de rug is. Dat is niet zo. Zolang niet alle landen hun bevolking gevaccineerd hebben, kunnen er nog agressievere en dodelijkere varianten van het coronavirus ontstaan.

Ik pleit niet alleen voor de mondmaskerplicht, maar ook voor het gebruik van een nieuw prototype van mondmasker dat nog beter aansluit aan de neus en wangen. In mijn ogen is het aan de overheden om degelijke mondmaskers aan te kopen en aan de bevolking te geven. De economische schade die covid-19 veroorzaakt, kost de overheid veel meer geld dan de aankoop van beschermingsmiddelen zoals mondmaskers, CO2-meters en vaccins. Ik erger mij aan de ministers van Volksgezondheid van de Europese Unie. Zij spreken over ventilatie, maar leggen niet de verplichting op om openbare gebouwen behoorlijk te ventileren.

Hebt u het gevoel dat de beleidsmakers voldoende naar de wetenschappers luisteren?

Jimenez: Nee! Voor virologen en wetenschappers staat het als een paal boven water dat aerosolen de belangrijkste factor voor besmetting met covid-19 zijn. Meerdere beleidsmakers in de Europese Unie begrijpen nog steeds niet dat CO2-meters verplicht moeten worden in alle openbare gebouwen. Het is niet voldoende om eventjes de ramen en deuren te openen. Goede ventilatie en verluchting zijn cruciaal. Ook als het koud wordt, blijft dat belangrijk. Zelfs de WHO, die aanvankelijk wantrouwig stond tegenover onze bevindingen, is nu even categorisch als wij: het coronavirus wordt via aerosolen verspreid.

België heeft veel oude schoolgebouwen. Het is niet makkelijk om overal ventilatiesystemen te plaatsen. Hoe zou u dat aanpakken?

Jimenez: Gebruik jullie talenten en creativiteit. Laat leerlingen van de derde graad als eindproject met CO2-meters de luchtkwaliteit in alle klassen meten. Leg mensen van technische richtingen uit hoe zo’n CO2-meter werkt, zodat ze die zelf kunnen maken. Leer kleuters of lagereschoolkinderen met behulp van spelletjes wat het belang is van zo’n CO2-meter. Je mag de jongeren niet onderschatten. Zij zijn het ook die aan de alarmbel hebben getrokken om maatregelen voor het klimaat te nemen.

En aan alle ouders die dit artikel lezen: onderneem actie! Er worden voor van alles en nog wat geldinzamelingen gehouden. Ga samenzitten en bedenk hoe jullie de scholen kunnen helpen met de financiering van CO2-meters. Het gaat hier om de bescherming van de gezondheid van jullie kinderen en jullie gezin. En voor alle duidelijkheid: ik heb geen enkel aandeel bij bedrijven van CO2-meters of ventilatiesystemen. Het gaat er mij louter om te vertellen hoe wij ons op basis van wetenschappelijk onderzoek kunnen beschermen tegen covid-19.

De politici zou ik oproepen om niet aan de volgende verkiezing te denken, maar aan het algemeen belang. Wie altijd kortzichtige beslissingen neemt, riskeert uiteindelijk geen kiezers meer over te houden. Kijk hoe in de VS leden van de Republikeinse Partij het dragen van een mondmasker hebben gepolitiseerd. Het gaat zover dat in de staten waar president Joe Biden heeft gewonnen, er ook een betere vaccinatiegraad is en meer respect voor de veiligheidsmaatregelen. Politici die beslissen dat het mondmasker niet langer nodig is, zouden ontslag moeten nemen.