Achter het scherm wordt er hard gevochten voor uw salon

Voor de tijd dat u voor de buis zit wordt momenteel duchtig geknokt, zij het dat het niet altijd zo visibel is.

Bijna Kerstmis. Binnenblijftijd. Tijd om lekker, languit in de zetel naar het eindejaar aanbod te kijken waarop onze televisiezenders ons vergasten tijdens de donkere dagen. Afhankelijk van de kijkhoek zeg ik “vergasten” of “lijmen”. Want voor de tijd dat u voor de buis zit wordt momenteel duchtig geknokt, zij het dat het niet altijd zo visibel is.

Geef toe, de manier waarop wij vandaag naar de ‘Slimste Mens’ zitten te kijken verschilt niet zoveel van toen we met ingehouden adem op Nonkel Bob aan het wachten waren. Op vijftig jaar tijd is de kijkervaring nauwelijks gewijzigd. Dat komt omdat de televisie in een concurrentieel vacuüm zit: de zenders staan elkaar onderling weliswaar naar het leven, maar de technologie die ze gebruiken is over de ganse wereld dezelfde. De omroepen zenden programma’s uit die zij produceren, en de kijker kijkt ernaar.

Aanvankelijk diende je als consument nog strikt te houden aan de uren waarop de aanbieder zijn programma’s naar je toe bracht. Met de komst van video- en DVD recorders kan je dat toch al asynchroon doen. Recorders hebben nog een bijkomend voordeel voor kijkers, wat de commerciële omroepen tot frustratie drijft: je kan de reclame, die de uitzendingen betaalt, snel doorspoelen. Vooral de populaire fictiereeksen worden massaal vanop de digicorder bekeken: de percentages schommelen tussen een derde en de helft. En 80% van dit publiek spoelt reclame gewoon door. Een kleine 4% van de Vlamingen zou zelfs altijd uitgesteld kijken.

Een aantal politieke partijen hebben nu een wetsvoorstel ingediend dat omroepen meer zeggenschap moet geven over wat met hun programma’s gebeurt, en zo de kabeldistributeurs aan banden legt. Misschien geeft het hen een beetje adempauze; maar vernieuwing en verandering tegenhouden zal het toch niet. We kijken immers anders dan dat we dat tien jaar geleden deden. De digitale televisie maakt het ons gemakkelijker om uitgesteld te kijken. Hij heeft ons ook een tweede scherm aangeboden. Met TV Overal en Yelo kan een deel van het gezin naar televisie kijken, terwijl anderen naar hun voorkeurprogramma kijken op PC of tablet.

En daarmee is het woord PC is gevallen; de ultieme vijand voor de traditionele televisie. Een eerste bedreigingsmoment was toen het aantal uren dat we voor de PC zaten hoger lag dan voor de televisie in 2009. Vandaag mengen we het gebruik van onze toestellen. We kijken TV, maar met de tablet en smartphone bij de hand. En we zijn ook niet meer bereid naar eender welk aanbod te kijken. Kwaliteit telt. En krijgen we The Mentalist of CSI New York niet direct op TV, dan zoeken we het toch even op op internet?

Meer en meer content komt beschikbaar op internetkanalen en platformen. YouTube biedt meer dan alleen maar muziekclipjes. Wil je een aflevering van Dubbelleven terugzien? Gewoon even intikken in de browser. De omroepen roken onraad en creëerden iWatch en Net Gemist-diensten waar je een en ander tegen betaling kan terug bekijken. Een kwart van de Vlamingen maakt daarvan gebruik, zegt De Morgen. De BBC poogt tegengas te geven door ook radioprogramma’s via een ‘rode knop’ aan te bieden. Weer even uitstel van executie.

Momenteel wordt de hardware-sector weer in stelling gebracht. Na de geflopte 3D TV-rage, puilen de kerst-etalages uit van de smart TV’s. Het zijn televisietoestellen met een internetconnectie, die een aantal apps aanbieden en internetdiensten. De gemene delers zijn Hulu, Netflix, YouTube met enkele sport- en weerdiensten erbovenop. Het is duidelijk niet de specialiteit van hardware producenten om software aan te bieden.

Op de achtergrond heeft een andere stille revolutie plaatsgevonden. Via de gameconsoles komt er druppelsgewijze meer dan alleen maar een Angry Bird op uw TV scherm. Playstation en Xbox bieden, naast Fifa en Halo, ook meer en meer televisiecontent aan. Uiteraard de geijkte Facebook en Youtube toepassingen, maar ook televisieprogramma’s en downloadbare films in HD. De ingebouwde harde schijf maakt het mogelijk om alles ook nog op te nemen. Wat zegt u? Een digicorder? Juist, maar dan wel een variant met heel wat slimmere toepassingen. Zoals een afstandsbediening die in uw smartphone of tablet verwerkt is; met heel wat meer mogelijkheden dan louter programma- en volumenknoppen. Ook Apple en Google experimenteren met televisie-settopboxen, met wisselend resultaat.

Moet u nu meteen uw kabelabonnement gaan opzeggen? Helemaal niet. Maar televisie-en kabelaanbieders gaan dringend hun aanbod moeten diversifiëren om niet langs rechts voorbijgestoken te worden door de softwarebedrijven. Even een spelletje spelen, maar net zo goed je mail checken, het weer van morgen bekijken en die leuke aflevering van de Slimste Mens nog eens bekijken. Vandaag doet u het wellicht op twee of drie verschillende toestellen. Maar het duurt niet lang meer voor dit de manier wordt waarop iedereen TV kijkt. De strijd om uw salon wordt gestreden. Met als onderliggende buit: het platform waar de reclame naartoe zal verhuizen. Want u, kijker, bent het doelwit. Niet alleen om u aan de programma’s te binden, maar ook voor de publiciteit die alles uiteindelijk moet betalen. Bij VRT, Vmma, Telenet en Belgacom slapen ze onrustig over de tijd waar u ’s avonds voor wakker blijft.

Philippe Rogge