’88 procent van de moslima’s baseert hun schoolkeuze op het hoofddoekenverbod’

'83 procent van de moslima's laat hun jobkeuze afhangen van de hoofddoek.' © iStock
Jelle Dehaen
Jelle Dehaen Medewerker Knack, historicus, filosoof, auteur

‘Er wordt veel gediscussieerd over het hoofddoekenverbod, maar niemand luistert naar de jonge moslima’s’, zegt Kawtar Bakir. ‘Zo gaat er veel talent verloren.’

Kawtar Bakir werd met haar eindwerk binnen de opleiding Sociaal Werk van de VIVES Hogeschool over de invloed van het hoofddoekenverbod op moslima’s genomineerd voor de Vlaamse scriptieprijs en bereikte de finale van de Klasseprijs. Bakir vroeg aan meer dan honderd jonge moslima’s hoe het hoofddoekenverbod hun school- en werkcarrière beïnvloedt.

KAWTAR BAKIR: Uit mijn onderzoek blijkt dat er een duidelijk negatief effect is. Door het verbod hebben moslima’s vaak negatieve emoties tegenover de school, voelen ze zich gedemotiveerd en zijn ze gevoeliger voor identiteitscrisissen.

Ook de invloed op hun school- en jobkeuze kan niet onderschat worden. 88 procent van de moslima’s baseert hun studiekeuze voor het hoger onderwijs op het al dan niet mogen dragen van een hoofddoek. Dat is erg jammer, want adolescenten zouden moeten kiezen op basis van hun capaciteiten en interesses. Bovendien laat 83 procent van de moslima’s hun jobkeuze afhangen van de hoofddoek.

Veel leerlingen waren blij dat ik naar hen luisterde, want ze hadden de indruk dat ze onbelangrijk waren.

In theorie bestaat het hoofddoekenverbod niet, maar is er enkel een verbod op levensbeschouwelijke tekens. Ervaren moslima’s dat zo?

BAKIR: Neen, ze voelen zich geviseerd, want er worden niet echt andere levensbeschouwelijke tekens gedragen op school. In mijn onderzoek heb ik veel citaten verwerkt, omdat ik die meisjes een stem wilde geven. Eentje zei dat ze zich ‘niet geaccepteerd en in de steek gelaten voelde door de overheid en, nog belangrijker, door de leerkrachten’. Ze voegde eraan toe dat veel moslimleerlingen daardoor niet naar school willen gaan.

Het onderzoek in cijfers

88 procent van de 105 bevraagde moslima’s baseert hun studiekeuze voor het hoger onderwijs op het hoofddoekenverbod.

83 procent zou een toekomstige job afwijzen vanwege het hoofddoekenverbod.

57 procent vindt het verplicht afdoen van de hoofddoek vernederend.

74 procent voelt zich beperkt door het hoofddoekenverbod.

97 procent voelt zich onzeker bij het afdoen van de hoofddoek.

41 procent is door het hoofddoekenverbod gedemotiveerd om aan buitenschoolse activiteiten deel te nemen.

15 procent voelt zich gediscrimineerd door het hoofddoekenverbod.

Het hoofddoekenverbod is al enkele jaren een belangrijk thema. Toch is er amper onderzoek gevoerd naar wat jonge moslima’s denken.

BAKIR: Dat verbaasde mij. Het lijkt wel alsof er een taboe bestaat en niemand naar hen wil luisteren. Er wordt veel gediscussieerd over het onderwerp, maar men vergeet dat de hoofddoek maar een stukje textiel is. We moeten ons realiseren dat het om mensen met dromen en talenten gaat. Veel leerlingen waren blij dat ik naar hen luisterde, want ze hadden de indruk dat ze onbelangrijk waren. ‘Door het hoofddoekenverbod voel ik me heel onzeker, en vooral ongewenst’, zo verwoordde een getuige het.

Het hoofddoekenverbod heeft een negatieve invloed op de deelname aan buitenschoolse activiteiten.

BAKIR: Natuurlijk zijn er veel redenen waarom adolescenten niet willen meedoen aan buitenschoolse activiteiten. Maar bij 41 procent van de moslima’s speelde de hoofddoek daarbij een belangrijke rol. 57 procent van de meisjes voelt zich vernederd als ze op school de hoofddoek moeten afdoen. Als ze de buitenwereld in moeten, leeft dat gevoel nog veel sterker.

Voorstanders van het hoofddoekenverbod zeggen vaak dat ze de vrije keuze van meisjes willen garanderen. Maar in de praktijk lijden moslima’s net door het verbod.

Is de sociale druk om een hoofddoek te dragen groot?

BAKIR: Voorstanders van het hoofddoekenverbod zeggen vaak dat ze de vrije keuze van meisjes willen garanderen. Maar in de praktijk lijden moslima’s net door het verbod. Er zijn veel redenen om een hoofddoek te dragen, maar de meeste moslima’s gaven aan dat ze zich daar goed bij voelen. Nauwelijks een procent zei dat er familiale druk was.

Als de sociale druk echt groot is, durven ze dat waarschijnlijk niet toe te geven.

BAKIR: Wie dat denkt, beveel ik aan om niet over, maar met moslima’s te praten. Vraag aan die meisjes wat hun drijfveren zijn.

Wat kan de politiek doen?

BAKIR: We moeten meer rekening houden met de betrokken vrouwen. Zo zal er niet enkel meer begrip groeien, maar voelen die jongeren zich ook erkend, wat erg belangrijk is voor de ontwikkeling van een adolescent. In toekomstige debatten moeten we het niet enkel over neutraliteit en radicalisering hebben, maar ook over de gevoelens van deze normale adolescenten.

Daarnaast moeten individuele leerkrachten en begeleiders meer rekening houden met moslima’s. Nu zijn ze zich er onvoldoende van bewust dat de hoofddoek zo’n grote impact heeft op de studiekeuze. Dat is jammer, want zo gaat er veel talent verloren.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content