228 miljoen euro opgehaald in strijd tegen fiscale fraude – ‘recordjaar in het vooruitzicht’

In de eerste vier maanden van 2016 heeft de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) 228 miljoen euro effectief geïnd. Dat meldt het kabinet Financiën. ‘Het bedrag evenaart de volledige jaaropbrengst van de vorige jaren.’

Vandaag (dinsdag 17 mei) geeft de (BBI) toelichting over de strijd tegen fiscale fraude op een hoorzitting van de bijzondere kamercommissie Panama Papers. De dienst kan alvast uitpakken met sterke cijfers voor de eerste vier maanden van 2016: een effectief geïnd bedrag van 228 miljoen euro.

Voor heel 2015 ging het om 220 miljoen euro, in 2014 om 241miljoen euro en in 2013 om 224 miljoen euro. Het kabinet van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) spreekt voor 2016 dan ook van ‘een recordjaar in het vooruitzicht’, en schrijft de goede resultaten toe aan verschillende factoren.

‘De beloofde aanwerving van 94 BBI’ers is ondertussen een feit’, zegt minister Van Overtveldt. ‘De noodzakelijke verjonging is ingezet.’ Een andere factor die volgens het kabinet meespeelt, is een verhoogde aandacht voor proactieve risicoanalyse. ‘Het gaat erom grootschalige fraude bij de wortel aan te pakken. Er is meer ruimte voor studie- en analysewerk, en de BBI gebruikt ook een aantal nieuwe technieken zoals datamining.’

Volgens Karel Anthonissen, gewestelijk directeur van BBI Gent, spelen in de resultaten van het eerste kwartaal van 2016 ook de spontane regularisaties een rol. Voor die regularisaties wordt binnenkort een nieuwe wettelijke regeling van kracht, waarbij de fiscus 36 procent van het zwarte kapitaal zal kunnen invorderen.

Grote regionale verschillen in fraude-aanpak

Bij de 220 miljoen euro die in 2015 effectief door de BBI geïnd is, springen opmerkelijke regionale verschillen in het oog. ‘Vlaanderen vertegenwoordigt 60 procent van het bedrag, Brussel ongeveer 20 procent’, stelt het kabinet Financiën. ‘Op het eerste gezicht gaat het om een normale verdeling conform de economische draagkracht van de regio’s. Het resterende deel komt echter voor het grootste deel uit de directie die met nationale dossiers bezig is, terwijl de Waalse directie amper 6 procent van de totale inningen binnenbrengt. Deze cijfers liggen in lijn met de trend van de voorbije jaren.’

Dat Wallonië in de strijd tegen fiscale fraude amper 6 procent van het geïnde bedrag op zijn conto kan schrijven, is opmerkelijk. ‘Op het vlak van belastingen speelt echter niet uitsluitend een Noord-Zuidtegenstelling’, zegt Karel Anthonissen. ‘Eigenlijk zit je in België met vijf regio’s met verschillende benaderingen van fiscale fraude. In Gent zijn we het snelst en meest doortastend. Van de 60 procent die Vlaanderen vertegenwoordigt, is 40 procent afkomstig van de BBI Gent en 20 procent van de BBI Antwerpen. Je zou net zo goed kunnen spreken van een Oost-Westtegenstelling.’

‘Fiscale fraude zal zwaar aangepakt worden’

Verloopt de strijd tegen fiscale fraude in België veeleer voorspoedig of ondermaats? Vraag is welke cijfers je in aanmerking neemt. Het kabinet Financiën stipt aan dat in 2015 een recordaantal dossiers zijn onderzocht: 1714, een stijging met 47 ten aanzien van 2014. Zakenkrant De Tijd schreef in februari echter dat de BBI in 2014 nog gemiddeld 900.000 euro per dossier kon claimen, terwijl dat aantal in 2015 terugliep naar 565.000 euro per dossier.

Feit is dat het bedrag dat de BBI in 2015 van belastingplichtigen claimde 969,6 miljoen euro bedroeg, terwijl dat in 2014 nog 1,426 miljard euro was. Inkohieringen heten die belastingverhogingen plus sancties in het jargon (niet te verwarren met de effectief geïnde bedragen).

‘In 2015 keren de inkohieringen terug naar een normaal niveau ten aanzien van het afgelopen decennium’, zegt het kabinet Financiën. Met andere woorden: vergelijk je enkel met 2014, dan valt een terugval op, maar vergelijk je met het voorbijgaande decennium, dan zit je op een ‘normaal’ niveau.

Bovendien onderstreept het kabinet Financiën dat je eigenlijk niet moet kijken naar het bedrag dat de BBI jaarlijks claimt, maar wel naar het bedrag dat ze daadwerkelijk binnenhaalt. Een andere mogelijke graadmeter is dan ook het inningspercentage: welk bedrag van de claims wordt uiteindelijk effectief geïnd? Dat inningspercentage, zo meldt het kabinet, lag in 2015 (36 procent) veel hoger dan in 2014 (20 procent) en 2013 (23 procent).

‘Ik heb de voorbije weken politici uit de oppositie horen roepen dat de strijd tegen fiscale fraude geen prioriteit is voor deze regering’, zegt Van Overtveldt. ‘De cijfers spreken dat tegen. De invorderingscijfers liggen op peil, en daarnaast stijgt het inningspercentage en het aantal onderzochte dossiers. Bovendien zijn de eerste, voorlopige cijfers voor 2016 bijzonder goed. We hebben fors geïnvesteerd in de strijd tegen fiscale fraude en in de BBI. In de loop van de volgende weken en maanden zullen bovendien ook de 12 extra maatregelen die genomen werden naar aanleiding van de onthullingen uit Panama Papers in actie treden. Fiscale fraude en grootschalige belastingontwijking zullen zwaar aangepakt worden, meer dan ooit tevoren.’

Voor Karel Anthonissen zijn de resultaten van de strijd tegen fiscale fraude sowieso niet goed, ook niet over de langere termijn bekeken. ‘Het gaat al jaren slecht met de fraudebestrijding in dit land. Grosso modo komt het erop neer dat de BBI de voorbije zeven-acht jaar telkens een miljard euro ontdoken belastingen vaststelde, en daarvan minstens 22 procent recupereerde. Maar eigenlijk zou men jaarlijks een veelvoud van dat miljard euro ontdoken belastingen op het spoor moeten komen, om vervolgens ook een meervoud te innen. Door de opeenvolgende ministers van Financiën hebben we ons echter nooit gesteund gevoeld om achter de grijze en zwarte vermogens in het buitenland aan te gaan. Al zijn het klimaat en de bereidheid om er iets aan te doen wel verbeterd door de opeenvolgende “leaks.”‘